Xin thời gian qua mau (Please Pass Swiftly, Time) - Lam Phương (1967)

Boléro

Buồn nào hơn đêm nay, buồn nào hơn đêm nay khi ngoài kia bão tố đầy trời.

Is there a sadness sadder than tonight, a sadness sadder than tonight when outside tempests fill the skies.
Từng cánh lá cuốn gió rơi vào lòng đêm thâu thương thầm mối tình Ngâu.

Each leaf twists in the wind, falling into the long night secretly pitying an unconsummated love.
Ngày về ôi xa quá, cánh nhạn còn miệt mài trong nắng hồng mê say.

The day of return, oh so far off, when the wild goose is absorbed in intoxicating rosy sunlight.
Lạc bầy chim chíu chít hai phương trời cách biệt đêm chờ và đêm mong.

Astray from the twittering flock, two separate horizons, nights waiting, expectant nights.

Ta đã quen, quen từng hơi thở quen tiếng cười và sóng mắt đưa tin.

I've known, known breaths, known laughter, shining expressive eyes.
Tám mùa đông cây rừng khô trụi lá, chưa bao giờ một phút sống xa nhau.

Eight winters, dried jungle trees bare of leaves, never yet a minute living far from each other.
Thương những đêm trăng tà soi xóm vắng, đưa nhau về anh viết thành bài ca.

Regretting evenings, the setting sun shining on the deserted village, leading each other home I've written out a song
Thương những khi trưa hè nghiêng nắng đổ hắt hiu buồn tiếng võng nhè nhẹ đưa.

Regretting summer noon's sunlight at an angle streaming, the gentle sounds of a rocking hammock.

Buồn nào hơn đêm nay, buồn nào hơn đêm nay khi tình xuân đã úa bụi đời.

Is there sadness sadder than tonight, sadness sadder than tonight when love in its spring dries into life's dust.
Nhiều lúc muốn trách móc hay giận hờn vu vơ chỉ làm phí ngày thơ.

Many times I want to blame or resent for no reason but it's only wasting innocence.
Dù rằng sau mưa bão, gió hiền hòa lại về vẫn thấy lòng hoang vu.

Though after the rainstorms, gentle breezes return to desolate heart.
Cuộc đời là hư vô bôn ba chi xứ người khi mình còn đôi tay.

Life is nothingness and ambition only an alien land when we still have a pair of hands.


Được gặp Lam Phương một lần năm 2003 tôi đã được làm quem với một người thật thả và cởi mở. Rất có thể ông là nhạc sĩ tiêu biểu nhất của nền ca nhạc Việt Nam Cộng Hòa.

Đức Minh ca bài hát "Xin thời gian qua mau" cho hãng dĩa Sóng Nhạc 1007/2175 năm 1967.

Phiêu diêu (Adrift) - Phú Quang + Nguyễn Trọng Tạo (2003)

Ngơ ngác rơi giọt nước mắt không rõ buồn vui
Dumbstruck, tear drops fall, not sure whether they're sad or happy
Chân chậm lại trên đường, không rõ về chốn nào
Feet slacken their pace on the rock, not sure where where they're returning to
Tung tăng thanh xuân ngược xuôi
Coming, going, youthful days back and forth
Phiêu diêu, phiêu diêu mộng du
Adrift, adrift, sleepwalking
Mặt trời, vầng trăng, ngôi sao mắt ướt
Sun, moon, stars like moistened eyes
Ngực núi căng phồng, dòng sông duỗi chân vào bao la
The mountain's bosom swells, the river extends its legs into vastness

Bài ca, bài ca thật xa
A song, a song so distant
Miền quê ấu thơ thật xa
The countryside of my youth so distant
Ta đấy ư? Em đấy ư?
Was I there? Were you?
Rồi mùa xuân sẽ qua, không trở lại
Then spring passes, it doesn't return
A u a u a u… Cây mười hai cành đã chết
Ah ooh, ah ooh, the tree of life has died
Sao bóng râm còn mãi trong đời…
Why does its shade forever linger in life...

Lời ca bài hát "Phiêu diêu" của Phú Quang tựa vào bài thơ "Sonnê không định trước" của Nguyễn Trọng Tạo.  Phú Quang thay đổi một số chi tiết cụ thể. Bài thơ của Nguyễn Trọng Tạo xây ra cuối năm, người kể chuyện đi trên xe, nhưng người ca hát đi dạo không rõ vào lúc nào.  Phú Quang cũng bỏ đoạn thơ về đá marathon. Nội dung của tác phẩm Nguyễn Trọng Tạo được viết phản ánh về nghệ thuật thi ca.  "Bóng râm còn mãi trong Thơ" nhưng với Phú Quang thì nó "còn mãi trong đời" là một khái niệm bao quát hơn.

Tôi rất khâm phục cách thể hiện tác phẩm của Trần Thu Hà và Phú Quang. Bản phối khí này rất độc đáo có chất nghệ thuật rất cao.  Đoạn nối có dàn nhạc giao hưởng nâng cao và phát triển không khí đầy cảm xúc của bài thơ và lời ca. 

Vui hướng đạo đoàn (Happy Scout Troop) - 1934

La Joie Scoute

Điệu "Ca Joie Scoute"

Anh em ơi, cùng nhau bước lên đường ta hát bài.
Brothers, together take to the road and sing a song.

Ca thiên thiên cùng non nước ta cùng cao tiếng cười,

Sing of nature and our mountains and waters, we raise our voices in laughter

Chim véo-von trên cánh xanh tươi

Tuneful birds upon fresh green branches

Vui sướng đi cho đời ta vui.

Joyfully we go so our lives are happy

Chim véo-von trên cành xanh tươi

Tuneful birds upon fresh green branches

Vui sướng đi cho đời cùng vui.

Joyfully we go so our lives are happy

Anh em ta, còn vui sướng trong đời niên thiếu này

Brothers, still joyful in this youthful life

Như hoa xuân làm thơm ngát xuân xuân đời bao tháng ngày,

Like spring flowers bring fragrance to spring, the spring of our lives these months and days

Như nắng xuân tưng bừng cỏ cây,

Like spring sunshine enlivens the plants.

Như gió xuân lẹ làng đưa mây,

Like spring breezes lightly guiding the clouds,

Như nắng xuân tưng bừng cỏ cây,

Like spring sunshine enlivens the plants

Như gió xuân lẹ lảng đùa mây.

Like spring breezes lightly guiding the clouds.

Anh em ta dù cay đắng muôn phần ta cứ cười,

Brothers, though there is bitterness in countless shares we still smile

Ta chen vai mà lo gánh chung phần ta với người.

Side by side we take care of our common share with others

Bao mối lo coi là bóng mây,

So many worries are seen as clouds,

Cơn gió vui mây sầu tanh ngay.

A happy breeze the sad clouds quickly disperse.

Bao mối lo coi là bóng mây,

So many worries are seen as clouds,

Cơn gió vui mây sầu tàn ngày.

A happy breeze, the sad clouds quickly disperse.

nguồn: Phong Hoá 91 (30 mars 1934), 3.

Nhạc hướng đạo vốn là một kiểu "bài ta theo điệu Tây."  Nhạc này là cửa vào vũ trụ nhạc tây phương cho nhiều trẻ em và thanh thiếu niên thế hệ 2X thế kỷ 20. (Mới đây bắt đầu có một thế hệ 2X mới!)

Như đại đa số tác phẩm nhạc tây phương bài ca "La joie scoute" theo gam âm nguyên và các nốt của gam này được thực hiện một cách rất chính xác và cố định.  Điều này chứng minh thiếu sót lớn nhất của nền nhạc mới Việt Nam là sự vắng mất của từ vựng có dấu hỏi, dấu ngã (và trong lời ca này dấu nặng nữa).

Tiến quân ca (Advancing Army Song) - Văn Dung (1945)

Đoàn quân Việt Nam đi chung lòng cứu quốc
Go army of Vietnam, with one heart rescue the nation,
Bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa.
Louder and louder, footsteps echo on the rugged road.
Cờ in máu chiến thắng mang hồn nước,
The flag, imprinted with victory's blood, bears the nation's soul.
Súng đàng xa chen khúc quân hành ca.
The sound of distant guns vie with our martial song,
Đường vinh quang xây xác quân thù
The road to glory is built upon the corpses of our foes.
Thắng gian lao đoàn Việt lập chiến khu
Conquering adversity, Vietnamese troops will open the theater of war.
Thề phanh thây uống máu quân thù
Vow to quarter the corpses and drink the blood of the enemy.
Tiến mau ra xa trường, tiến lên! 
Advance quickly to the battlefield, advance!
Cùng thét lên! Trí trai là đây nơi ước nguyền.
Cry out together! Our prayers are located here in our young men's wills.

Đoàn quân Việt Minh, đi sao vàng phấp phới.
Go Việt Minh army, golden star fluttering in the wind
Giắt giống nòi quê hương qua nơi lầm than.
Lead the race out of this miserable situation.
Cùng chung sức kiến thiết xây đời mới.
Together, with our common strength we'll build to make a new life.
Đứng đều lên gông xích ta đập tan.
Let's arise and smash our shackles.
Dù thây tan xương nát khùng sờn.
Even if our corpses are scattered and our bones are smashed, don't be discouraged.
Gắng hy sinh đời ta tươi thắm hơn.
Endeavor to sacrifice, our lives will be brighter.

Từ bao lâu ta nuốt căm hờn

For so long have we had to hold in this anger

Võ trang đâu, lên đường hỡi ai!

Where are you weapons, hit the road everyone!

Lòng chớ quên Bắc sơn, Đô lương, Thái nguyên.

Don't let your hearts forget Bắc Sơn, Đô Lương, Thái Nguyên.

nguồn: Tri Tân tạp chí số 203 (6 tháng chín 1945), trang 5.

Lời ca của bài "Tiến quân ca" được đặt ra như một bài thơ của tác giả Văn Dung.  Các từ ở đây như y hệt với bản nhạc của Ví dụ 6 trong bài viết "Quốc nhạc Việt Nam: Hành trình tìm kiếm bản quốc ca" của tôi (và Nguyễn Trương Quý dịch).  Chỉ có một số lỗi chỉnh tả.

Số tạp chí này được in mồng 6 tháng 9 1945, vài hôm sau sự kiện lịch sử mồng 2 tháng 9, chứng minh sức phổ biến của ca khúc này. Nhưng có vẻ như lúc bấy giờ thì sức phổ biến của nhạc sĩ Văn Cao chưa kịp theo.  Thực ra trong tạp chí này thì "Tiến quân ca" ra mắt độc giả chứ phải là vào lỗ tai quần chúng.

Số 203 Tri Tân tạp chí cũng đăng lời của bài hát "Du kích ca" của Đỗ Nhuận nhưng không để tên tác giả.

Hương xưa (A Long Ago Fragrance) - Vũ Hoàng, ý thơ: Cao Vũ Huy Miên (1995-97?)

Không hiểu vì sao ta có buổi chiều nay
I don't understand why we have this afternoon
Gặp lại nhau và bỗng dưng em khóc
Meeting and suddenly you cry
Giọt nước mắt anh làm sao ngăn được
These tears, how can I hold them back
Em bây giờ như xa một tầm tay
Now it's like you are at arm's length
Em bây giờ như xa một tầm tay
Now it's like you are at arm's length

Biết nói gì khi tình đã nhạt phai
What can be said when love has faded
Tháng mười hai trời còn mưa buồn
December, rain still sadly falls
Anh bâng khuâng đứng lặng ở cuối đường
Melancholy, I stand silently at the road's end
Chẳng có điều gì để trách cứ nhau.
There's no reason to hold each other responsible

Khi trái tim không cùng suy nghĩ
When hearts don't think together
Đốt làm chi những tờ thư cũ
Why burn those old letters
Xóa được không kỷ niệm mênh mông
Erase those vast memories
Rồi mai này anh sẽ yêu ai.
Then tomorrow, who will I love

Tình yêu ấy nghìn lần không đơn giản
That love, a thousand times it wouldn't have been easy
Tình yêu ấy còn chút gì lãng mạn
That love, there's a little romance left
Để gởi về người con gái yêu anh
To send to the girl who loves me
Để gởi về người con gái yêu ai...
To send to the girl who loves someone

Kỷ niệm (Memories) - Cao Vũ Huy Miên (1985)

Anh xa em thật rồi

I'm very far from you
bỏ lại sau lưng chuỗi ngày dài mùa hạ

casting behind me a string of long summer days
bỏ lại phía sau cả những chùm hoa nở

casting from behind bunches of flowers in bloom
trên con đường mà chúng ta vẫn thường qua

upon the roads that we often crossed

Anh không hiểu vì sao ta có buổi chiều này

I don't understand why we have this afternoon
gặp lại nhau và bỗng dưng em khóc 

meeting and suddenly you cry

giọt nước mắt, anh làm sao ngăn đuợc

These tears, how can I hold them back
em bây giờ như xa một tầm tay

Now it's like you are at arm's length

Em đi về giờ đã có người đưa

You've gone home now in someone's company
anh ngơ ngác để làm rơi cả nón

confused I even knocked off my hat
tháng mười sao trời còn mưa muộn

October, why is there late rain
anh lang thang rồi đứng ở cuối đường

I wander, end up standing at the road's end

Chẳng có điều gì để trách cứ em

There's no reason to keep blaming you
em đã sống cho anh nhiều quá

you lived for me so much
đốt làm chi những tờ thư cũ

no reason to burn old letters
để anh nghe êm ái đến nhường nào

so I would feel at peace at giving up

Để mai này anh sẽ yêu ai

So tomorrow who will I love
tình yêu ấy nghìn lần không đơn giản

that love a thousand times would not be simple
tình yêu ấy là chút gì lãng mạn

that love a thousand times there was just a bit of romance
là hy sinh, là chia sớt trong đời

it was sacrifice, it was sharing in life
Là bây giờ anh biết đơn côi

it's now I know solitude



Hong Duong ca bài "Hương xưa"

"Hương xưa" của Vũ Hoàng phổ theo thơ "Kỷ niệm" của Cao Vũ Huy Miên là một ca khúc boléro thành công giai đoạn hậu Việt Nam Cộng Hòa. 

Đường Tôn Thất Thiệp (1966)

Cái chợ trời sắp dẹp rồ! Ngộ có cái cửa hàng lớn lắm!! Có ai muốn bán rẻ cho ngộ thì ngộ sẵng sàng giúp đỡ “tồng pào”(!)

Nguồn: Chính Luận 16 tháng 11 năm 1966 

Lâu năm Đường Tôn Thất Thiệp quận 1 Sài Gòn có tiếng là chỗ bán băng đĩa lâu. Hình như ngày xưa thì cũng như thế.  Các doanh nhân người (tồng pào) Trung Hoa cung cấp đồ lậu cho bán ở khu phố ấy.

Trần Văn Khê: "Vài nhận xét về xu hướng nhạc thế giới" (1962)

Từ Bắc chí Nam, nhạc mới -- thường gọi là âm nhạc cải cách -- lần lần không được quần chúng ưa thích như trong buổi đầu, nếu nhạc sĩ chỉ sáng tác loại bài hát nhỏ theo cách đơn ca và không tìm được đề tài mới lạ. Thành ra, nhạc sĩ áp dụng hòa âm, đối điểm để viết song ca, hợp ca có nhiều phần, hoặc cải biến dân ca cổ nhạc. Một mặt khác, nhạc sĩ tập sáng tác nhạc phẩm lớn và hai gian nhạc quản huyền được thành lập, 1 Hà-nôi, 1 ở Saigon để trình bày những nhạc phẩm loại giao hưởng musique (Symphonique) do nhạc sĩ Việt sáng tác hoặc những nhạc phẩm lớn của nhạc sĩ Âu Mỹ. Chúng tôi đã nhiều lần nói rõ quan điểm của chúng tôi về vấn đề chấn hưng hay phát triển Việt nhạc -- tìm cái mới hay cái lạ để làm giàu cho nhạc Việt mà không giết cá tánh của nó. Học hỏi nhạc người phải học đến nơi đến chốn để có thể góp mặt với nhạc sĩ trên thế giới. Trong khi tìm cái hay của nước ngoài để áp dụng vào việc chấn hưng quốc nhạc, không cứ phải hướng về Âu Châu. Các nước Á châu như Trung Hoa Nhật Bản, Triều Tiên, Ấ Độ, Nam Dương có nhiều đặc điểu đáng cho chúng ta học hỏi tìm tòi.

Trần Văn Khê. "Vài nhận xét về xu hướng nhạc thế giới," Bách Khoa #121 (15 tháng 1 1962), 124-132.

Những câu viết này giả định một số điều.  

Một điều giả định là Việt nhạc phải phát triển.  Giá sử nhạc Việt không phát triển thì dân tộc Kinh bị các nước phát triển khinh bỉ?  Nước Việt không được vươn lên đứng bên cạnh các quốc gia phát triển khác?  

Một điều giả định nữa là tác phẩm âm nhạc phải có quy mô to lớn.  Các "bài hát nhỏ theo cách đơn ca" không được chấp nhận sao! Gần 50 năm sau các thể loại dân ca Việt Nam được UNESCO (tức là tổ chức văn hóa đại diện cho cả thế giới) nhận là di sản phi vật thể. Các làn điệu quan họ có quy mộ nhỏ nhoi được coi trọng hơn bất cứ tác phẩm giao hưởng sáng tác ở Việt Nam. Còn các ca khúc như "Thiên Thai," "Con thuyền không bến," "Tình ca," "Diễm xưa," "Nửa đêm ngoài phố," "Quê hương," v.v. được người Việt coi trọng hơn các tác phẩm giao hưởng phức tạp.

Phải "học đến nơi đến chốn" là một điều giả định nữa.  Với các sản phẩm tinh thần thì các tác giả phải có "tâm" - học thức không cần thiết lắm. Tất nhiên việc học nhạc rất hữu ích.  Người nào muốn thể hiện các thể loại và phong cách nhạc phải chịu học hỏi rất nhiều. Đến nơi đến chốn chứ! Nhưng sống trong một môi trường văn hóa / môi trường âm nhạc chắc sẽ tạo nên một nền hiểu biết rất đầy đủ - đầy đủ hơn những giờ ngồi trong phòng học.

Nhạc cổ điển tây phương có một nền giáo dục rất vững chắc với một hệ thống toàn diện. Có rất nhiều sách giảng dạy, và có nhiều mức độ phải vượt qua.  Gradus ad Parnassum. Bước lên tận đỉnh núi Parnassus.

Các câu viết ở trên và nhiều bài viết khác của giáo sư Trần Văn Khê chứng tỏ rằng ông bị ảnh hưởng nhiều bởi hệ thống thẩm mỹ học của nhạc cổ điển tây phương.  Không riêng Trần Văn Khê bị ảnh hưởng như thế. Ở trên ông nhắc về hai dàn nhạc giáo hưởng ở xứ Bắc (Nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa) và xứ Nam (Nước Việt Nam Cộng Hòa). Hai miền đấu tranh nhau đều phải có dàn nhạc xứng đáng. Hai miền nam bắc đều phải có nhạc viện nữa.

Nhưng đại đa số dân Việt Nam năm 1962 của hai miền đều bằng lòng thưởng thức các điệu vọng cổ, quan họ hay ca Huế. Thực ra các người nước ngoài cũng ưa nghe nhạc dân gian hơn nhạc mới nữa.

Tạm biệt chim én (Farewell to the swallow) - Trần Tiến (1983)

Tạm biệt chim én xưa tạm biệt những giấc mơ
Farewell swallow of long ago, farewell to those dreams
Và giàn hoa tím bên nhà ai nhớ mong
And the bower of purple flowers at a person's house who I miss
Chào nụ hoa bé nhỏ dịu dàng trong đám cỏ
Greetings to the graceful, little bloom in the grass
Đợi chờ con én những chiều xa rất xa
Waiting for the swallow those afternoons, so very far

Em như chim bay xa giữa đồng xanh quê hương bao la
You're like a bird flying far midst the green fields of my vast home
Tóc mùa xuân theo gió ru em ru em ru em bồng bềnh
Spring's hair in the breeze lulling me, lulling me, rocking

Chiều nào trên phố xưa lặng nhìn chim én bay
One afternoon on a street long ago I silent saw a swallow flying
Lòng thường mơ ước những đỉnh núi xa mờ
My heart dreamt of far away mountain peaks
Một ngày tiếng súng về rồi người trai lên đường
One day the sound of guns, then the young men hit the road
Để nhành hoa tím vẫy chào theo thiết tha
Leaving boughs of purple flowers to wave with enthusiasm

Anh như chim bay xa những đàn chim bay trong phong ba
I'm like a bird flying far, birds flying in the tempest
Góc trời kia chim én thương ai thương ai thương ai đợi chờ
In that corner of the sky, the swallow, who does I love, I love, who do I await

Một ngày tiếng súng ngưng, một người đi trở về
One day the guns ceased, someone left and came home
Tìm người con gái trong mùa chim én bay
Looked for a girl during the season of flying swallows
Bầu trời chim én liệng ngoài vườn hoa tím nở
A sky of soaring swallows, out in a garden of blooming purple flower 
Mà người con gái đã về trên núi cao
And the girl has returned from the mountains high

Ôi quê hương bao la tiếng đàn tôi ngân xa ngân xa
Oh our vast home, the sound of my guitar echoes far
Hát về em cô gái yêu ai yêu ai đợi chờ ai
Singing of you girl, who do you love, who do you miss



Ngọc Bích ca "Tạm biệt chim én" năm 1986 cho hãng đĩa Dihavina.

"Tạm biệt chim én" thuộc vào loại bài hát "ca khúc chính trị." Nhưng theo tác giả thì bài ca bị nghi ngờ có nội dung người Việt vượt biên. Theo số báo Tuổi Trẻ Xuân 1984 thì "Tạm biệt chim én" là một trong những bài ca được quần chúng ưa thích nhất.

Lo mùa đông cho binh sĩ (Taking care of soldiers is everyone's duty) (1946)

Khẩu hiệu -

Lo mùa đông cho binh sĩ là bổn phận của mọi người.

Taking care of soldiers is everyone's duty

nguồn: Cứu Quốc 25 tháng 2 1946, 2.


Mùa Đông Binh Sĩ - A Soldier's Winter
sáng tác: Phan Huỳnh Điểu
Do chị Kiều Miên và anh Nguyễn Hữu Thiết trình bày lần đầu tiên tại nhà hát Đại Chúng Thuận Hóa mùa đông năm 1946

First performed by sister Kiều Miên and brother Nguyễn Hữu Thiết at the Masses Theater Thuận Hóa winter 1946

Mùa đông gió lạnh lùng!
Winter winds are cold!
Gió lạnh lùng!
Cold winds!
Chim thôi bay nhìn mưa gió hãi hùng.
Birds cease your flight, see the frightful wind and rain
Ngoài xa, ngoài biên cương bao chiến binh ôm súng buồn nhớ quê hương.
Far out there, at the border, so many soldiers holding guns sadly miss their homes.
Trời gió, gió chi cho thêm lạnh lùng thân chiến sĩ nơi chiến trường.
It's windy, wind only makes the soldier's colder out at the front.
Mưa đông theo gió rét lạnh, vi vu buồn thổi lá cành.
The winter rains come with bitter cold wind, whistling sadly blowing through the leaves on the trees.
Buồn vương đây đó, chiến binh người ơi!
There's sadness out there, oh you soldiers!

Nào ai đang ấm no thấy chăng ngoài chốn xa,
Come, those of you are doing well, do you see these far off places?
Một đoàn hùng binh trấn biên cương lạnh lùng với xa nhà.
A unit of virile soldiers in battle at the border, cold and far from home.
Nhìn thấy gương xả thân lòng đau xót, thương người chốn xa
See their model of self-sacrifice, pained hearts, pity those who are far away

Miền sơn cước gập ghềnh, gió ào ào.

At the rough foot of the mountain the wind roars.
Muôn quân Nam ngoài mưa gió thét gào.

Thousands of southern soldiers out in the wind and rain is screaming.
Đường đi đầy cheo leo bên núi cao vang tiếng hò giữa mưa đông.

The road out there precarious at the mountainside, work songs in the winter.
Trời rét! Toán quân binh không ngại ngùng cơn gió bão tê tái lòng.

It's freezing! The soldiers don't shy from the tempest that numbs the heart.
Xông pha say khát máu thù,

Rushing forth drunk with a thirst for enemy blood,
Gươm thiêng nguyền giữ giống giòng.

Sacred swords sworn to preserve the race.
Dầm mưa băng gió sá chi mệnh vong.
Soaked in rain icy wind with reckless disregard
Nào ai no ấm nhung, nhớ công người chiến binh.

Whoever is prosperous remember the soldier's service
Mùa đã về đông chốn biên cương lạnh lùng với xa nhà!

The seasons return to winter at the frigid border with its distance from home!
Nhờ gió thôi bớt reo niềm ai oán, thương người chốn xa.

Thanks to the wind's waning plaintive song, we have affection for those in a faraway place

nguồn: "Binh sĩ lạnh lùng," nhạc và lời Phan Huỳnh Điểu (Huế: Tinh Hoa, 1950).

Ngọc Bảo ca cho hãng dĩa Viễn Đông với dàn nhạc Trần Văn Lý độ năm 1950.

Không thể và có thể (Cannot And Could) - Phó Đức Phương (1997?)

Thời gian đã qua đi đâu thể trở lại

Time has past and cannot ever return
Dòng sông đã ra đi làm sao về chốn cũ

The river has moved along, how could it return to its old place?
Nếu nước khơi xa không thể thiếu những cánh buồm

If the water goes out to sea, it cannot lack sailing vessels
Áng mây trên đầu đâu thể ngừng trôi

The clouds above our heads cannot stop drifting past

Còn đâu miền dương gian khi úa tan mặt trời

Yet where is this earthly realm as the sun fades off
Bình minh có lên ngôi khi không còn đêm tối

Dawn shall take the throne when dark night is no more
Đã có sông sâu không thể thiếu những suối nguồn

If there are deep rivers there can be no lack of springs at the source
Vắng anh trên đời đâu còn tình yêu

If you were absent from life, where could love be

Người đã ra đi có thể trở lại

Someone leaves and they could came back
Vết thương ngày nào có thể liền da

The wounds of one time could mend their flesh
Nước mắt sẽ thôi rơi, đôi môi lại chín đỏ

Tears will stop falling, pairs of lips shine crimson
Bồi hồi ngày gặp nhau xua tan đi bao nỗi mong nhớ

Troubles of the day we met scattered so much longing

Vòng tay yêu thương có thể rộng mở

Love's embrace could open wide
Bóng mây muộn sầu có thể dần tan

Grieving clouds could gradually disperse
Và điều này thật rộn ràng êm ái

And this true exuberance, gentleness
Có thể một ngày mai chúng ta sẽ thành đôi

Could be a tomorrow when we become a couple

(đĩa Tửu Ca của NNUR tặng Tây Bụi)

Tôi được một niềm hân hạnh là được thành bạn rượu của nhạc sĩ Phó Đức Phương. Chúng tôi được gặp nhau ở cơ quan Trung Tâm Bảo Vệ Quyền Tác Giả Âm Nhạc Việt Nam năm 2015. Ông đãi tôi và các nhân viên của Trung Tâm ăn trưa trong lúc tôi đến gặp và phỏng vấn ông.  Ông nhạc sĩ này rất vui tính, cởi mở và phóng khoáng. Các nhân viên của Trung Tâm có vẻ như rất quý ông.  Thực ra các nhạc sĩ sáng tác ở Việt Nam cũng nên quý Phó Đức Phương đã tranh đấu cho lối sống làm ăn của họ.  Có lẽ nhiệm vụ của Trung Tâm Bảo Vệ Quyền Tác Giả Âm Nhạc Việt Nam không hoàn toàn như ý của các nhạc sĩ Việt Nam, nhưng trước khi Việt Nam có cơ quan này các nhạc sĩ chỉ được nuôi mình theo luật rừng.

Sinh ra năm 1944 là Phó Đức Phương là công dân của Union Indochinoise.  Vài năm đầu đời gia đình ông tản cư ở vùng Bắc Ninh rồi về khu tạm chiếm Hà Nội. Bố mẹ ông làm chủ một cửa hàng nhỏ, như vậy Phó Đức Phương bị coi là "tư sản."  Mai cho nền nhạc Việt là Nhạc Viện Hà Nội tuyển một số nhạc sĩ lý lịch đen vào học món sáng tác.  Phó Đức Phương là một phần tư của cái gọi là "Bộ tứ sông Hồng" với Trần Tiến, Nguyễn Cường và Dương Thụ.  Mặc dù được chế độ xã hội chủ nghĩa đào tạo Phó Đức Phương soạn rất ít các tác phẩm có phẩm chất chính trị.  Hình như "Những cô gái quan họ" là ca khúc "đỏ" nhất của ông, nhưng theo nhạc sĩ nói thì Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu ở Việt Nam Cộng Hòa cũng thích bài hát này.

Phó Đức Phương rất tự hào là đại đa số các tác phẩm của ông được viết theo đơn đặt hàng, theo nhu cầu của một công trình nghệ thuật cụ thể khác.  Chủ yếu ông viết nhạc phim, nhạc kịch, nhạc múa và gần như các bài hát nổi tiếng của ông được ra đời trong hoàng cảnh này.  Bài ca "Không thể và có thể" không phải một ngoại lệ được bắt nguồn từ một vở kịch cùng tên. Có vẻ như Phó Đức Phương không tự tạo ra đầu đề này nhưng tạo ra một ca khúc theo cảm hứng của đầu đề này.  Thanh Lam giới thiệu "Không thể và có thể" cho thính giả cả nước.  Mặc dù là một bài ca có tính chất nghệ thuật cao, nhưng nó cũng tham gia thị trường âm nhạc và được có mặt trên danh sách Top 10 Làn Sóng Xanh tháng 8 và tháng 9 năm 1999.

Tôi sẽ tựa vào những lời phân tích của của tác giả qua bài báo của Minh Thảo ("Đầu năm nghe NS Phó Đức Phương trải lòng về âm nhạc," Người Đưa Tin 27 tháng 12 năm 2012),  Theo Minh Thảo Phó Đức Phương kể:

Ở bài hát "Không thể và có thể", nhạc sỹ muốn đưa ra triết thuyết rất cụ thể. Cái có thể mới là quan trọng còn cái không thể thì thuộc về duy vật, về sự vĩnh hằng của cuộc sống này, của vũ trụ này mà ta không thể vượt được. Ví dụ như quy luật của thời gian (thời gian đã trôi qua thì không thể trở lại), quy luật của sự vận động (đám mây không thể ngừng trôi cũng như trái đất không thể ngừng quay) quy luật của ngày và đêm. Tức là con người ta không thể đụng chạm được đến quy luật cơ bản của sự sống. Vì vậy cái không thể là cái giới hạn còn cái có thể là cái mênh mông.

Thực ra "Không thể và có thể" là một bản tình ca - "chúng ta sẽ thành đôi." Dù công nhận khó khăn cùa kiêp người, nhưng sẽ có những lúc người đời sẽ phải vượt qua với sự "có thể."  Người về có thể  trở lại. Vết thương có thể liền da. Ca thì "rộng ràng êm ái." Nhưng hình như lúc nào bài ca "Không thể và có thể" được thể hiện tôi không nghe thấy niềm êm ái gì cả.  Tất cả các ca sĩ biểu diễn ca khúc này một cách rất gào thét. Như vậy tôi không link cho bản thu thanh nào của ca khúc đẹp đẽ này.  Nhưng dù thế nữa tôi rất thích quan niệm và giai điệu của ca khúc này.

Băng cát-xét Nắng Thủy Tinh (1993)

nguồn: bangcassette.com

Một điều đặc biệt về băng này là không được sản xuất ở Thành Phố Hồ Chí Minh hay Hà Nội, hai thị trường âm nhạc lớn nhất nước Việt.  Địa chỉ Trung Tâm Băng Nhạc Thất Sơn ở thị xã Long Xuyên, tỉnh An Giang, tức xứ "Lục Tỉnh." 

Một số các ca sĩ ca trên băng này đã nổi tiếng một thời gian như Phương Thảo và Thu Hà.  Thủy Tiên này khác với Thủy Tiên trẻ được nổi tiếng bây giờ.  Ít lâu sau khi băng này được xuất bản Thủy Tiên của băng này sang Mỹ làm công tác với Thúy Nga Paris By Night.  Ca sĩ Thế Sơn cũng sang Mỹ năm 1994 theo chương trình H.O. và cũng hợp tác với Thúy Nga rồi Trung Tâm Asia. 

Còn Lệ Thu này không phải là Lệ Thu đã vượt biển sang Mỹ năm 1979. Đáng kể là sự có mặt của Hồng Nhung hát một ca nước Anh, lời Việt, nhưng lúc bấy giờ Hồng Nhung chưa đủ tên tuổi để đăng tên trên bìa ngoại.

Bích Phượng là con gái út của nghệ sĩ Út Trà Ôn chuyên hát nhạc theo phong cách miền Nam / cải lương.  Tô Thanh Phương dù không nổi tiếng lắm đã được một sự nghiệp biểu diễn lâu năm.  Tôi không rõ về sự nghiệp ca hát của ca sĩ Hoàng Kim.

Mục lục của băng này cũng khá đặc biệt.  Trong 11 bài hát có 6 bài hát được sáng tác thời Việt Nam Cộng Hòa, 1 bài hát được sáng thời Quốc Gia Việt Nam, 2 "bài tây (hay đông) tiếng ta," và 2 bài ca được sáng tác thời Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.

Ngày 18 tháng 7 năm 1992 đã có một lượt hơn tám chục bài hát sáng tác trước 1975 được cấp phép phổ biên.  Trong danh sách những bài ca ấy có "Mùa thu còn đó" của Châu Kỳ sáng tác năm 1971, "Ai cho tôi tình yêu" của Trúc Phương sáng tác năm 1964, "Chuyện hẹn hò" của Trần Thiện Thanh sáng tác năm 1974, và "Ai về sông Tương" của Thông Đạt / Ngô Văn Giảng sáng tác năm 1949.

"Nắng thủy tinh" của Trịnh Công Sơn đã được cấp phép sớm hơn một chút vào ngày 10 tháng 8 năm 1991. "Tình khúc chiều mưa" của Nguyễn Ánh 9 cũng được cấp phép ngày đó và được cấp phép một lần thứ hai (?) ngày 28 tháng 1 1992.

Với "Sa mạc tình yêu" Khúc Lan đặt lời Việt cho bài ca Nhật "Mirage of Love" mới được cấp phép ngày 4 tháng 3 năm 2010.  Hình như "Chiều cuối tuần" của Trúc Phương đã không được cấp phép theo chế độ kiểm duyệt hồi đó.

Băng nhạc này cũng có hai bài hát Việt Nam hiện đại lúc bấy giờ.  "Xa vắng" của Nguyễn Văn Hiên chắc được sáng tác vài năm trước khi băng này được sản xuất.  Phải coi Nguyễn Văn Hiên là nhạc sĩ của phong trào - tức phong trào sinh viên, phong trào ca khúc chính trị sau năm 1975.  Có lẽ nhạc sĩ kiêm ca sĩ Sỹ Đan đã sang Mỹ theo chương trình H.O. trong thời gian băng nhạc này được thực hiện. 

Năm 1993 thuộc một thời ngưỡng cửa của nhạc Việt hiện đại.  Quan niệm đổi mới phát triển chậm trong lĩnh vực âm nhạc. Băng cát xét này đã được sản xuất xa các trung tâm văn hóa và chủ yếu gồm những ca khúc mới được cấp phép (hay chưa được cấp phép).  Đây cũng là giai đoạn mà hai nước Việt Nam và Mỹ đang bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Một số nhân vật thực hiện băng này đã sắp đi sống và lập nghiệp ở Mỹ.

Cuộn băng cát xét là một phương tiện nghe nhạc đã từng bị bỏ quên. Những băng này bắt đầu được sản xuất và phổ biên ở Việt Nam Cộng Hòa từ độ năm 1969 và mãi đến những năm đầu 2000 được quần chúng Việt Nam yêu nhạc rất ưa thích. Tôi chỉ biết đến băng này qua mạng và rất muốn nghe chương trình này.  Thực sự ít ai nghĩ đến việc lưu trữ các băng cát xét lúc bấy giờ và các băng dễ bị hư.  Như vậy chắc sẽ có những chương trình âm nhạc bị mất luôn.

17 năm 17 đoạn thơ (17 years 17 quatrains) - Trần Mộng Tú (1992)

sau khi đọc "Ta về" của Tô Thùy Yên 

after reading "We return" by Tô Thùy Yên

Em ở nơi này mười bảy năm 
có khi cất tiếng gọi dòng sông 
có lúc bóng chùng lên bóng núi 
sao núi sông vẫn đỗi lạ lùng

I've lived in this place for 17 years
there are times I've called out to the river 
moments when my shadow has lingered in the mountain shadows
why are river and mountain still strangely spaced

Thảm cỏ này bao lần thay sắc
gót chân in dấu vẫn chưa quen
bầy sẻ đó em không biết tuổi
thoáng bay qua thoáng đậu bên thềm

These grasses have changed color so many times
the imprint of footsteps not yet known
those sparrows, I don't know their ages
rush to fly, rush to land at the steps of my house

Em ở nơi này mười bảy năm
mưa trên mái gỗ rất âm thầm
tiếng mái tôn xưa mưa tháng Sáu
khua thức trong tim nhịp trống đồng

I've been in this place for 17 years
silent rain on the wooden roof
the corrugated roof of a June long ago
thumps in my heart, a bronze drum

Nắng hạ cũng vàng thêu áo lụa
chẳng ai níu vạt tặng câu thơ
chữ hiếu như kim chìm đáy biển
chữ tình gió thổi đến xác xơ

Summer sunlight yet golden embroiders a silken blouse
no one pulls at the flap to present a poem
the word piety is like a needle sunk to the sea bottom
the word love tossed and tattered by the wind

Em ở nơi này mười bảy năm
vườn sau hoa mướp cũng nở vàng
hoa táo hoa lê cài trong tóc
chỉ tiếng ong bay vẫn ngỡ ngàng

I've lived in this place for 17 years
a garden in back, melon flowers bloom golden
apple and pear blossoms pinned to my tresses
just the buzzing of puzzled bees

Cũng rắc tình lên từng luống đất
mỗi cọng rau thơm một cọng buồn
đĩa muối lát gừng bưng ngang mặt
khựng trên môi nỗi nhớ quê hương

Love's complications also arise upon each furrow of earth
each sprig of mint, a sad sprig
a dish of salt, sliced ginger carried past my face
suddenly stops the longing for home on my lips

Em ở nơi này mười bảy năm
sao như chiếc lá giữa cơn đông
mặt gió dắt tay vào định mệnh
rơi xuống đâu thì cũng hóa thân

I've lived in this place for 17 years
like a leaf in the frost
wind in my face guided me to my destiny
where ever I fell, there I was embodied 

Mấy ai có được điều mong ước
người vẫn sống bằng những giấc mơ
bánh Thánh cứ ăn nuôi hồn vọng
tóc có đầy hoa tuyết vẫn chờ

Not many are granted their wishes
people still live in dreams
a Manna still eaten to nurse one's hopes
flowery tresses full of snowflakes still wait

Em ở nơi này mười bảy năm
giấc xuân vẫn lạnh một góc chăn
có đêm trăng sáng choàng cơn mộng
tưởng hỏa châu sa xuống chỗ nằm

I've lived in this place for 17 tears
spring dreams still feel cold at the blanket's edge
with a bright moonlit night enfolding the dream
imagining it's a flare falling where I lay

Ôi lửa Na-pan trên quê cũ
tiếng thét kinh hoàng của trẻ thơ
cả một ngôi làng trong biển lửa
khói cay trong mắt đến bây giờ

Oh, Napalm flames in my old homeland
frightened screams of youngsters
the whole village in a sea of fire
bitter smoke in my eyes even today

Em ở nơi này mười bảy năm
khóc cha khóc mẹ khóc vầng trăng
xương thịt mẹ cha vùi đất khách
vầng trăng quê cũ vẫn muôn trùng

I've lived in this place for 17 years
crying for my father, my mother, for the moon itself
flesh and bones of my parents buried in foreign land
the moon of my old village still goes on forever

Tình dưới hàng cây hiền như lá
trăng nhòa hai bóng lẫn vào nhau
tiếng ve hát rộn đêm mùa hạ
người đi chỉ giữ được tiếng sầu

Love beneath rows of trees, gentle like the leaves
the faded moon, two shadows together
cicadas hum noisome in the summer night
the walkers only able to hold on to the sound of grief

Em ở nơi này mười bảy năm
hoa đào vẫn chiết mỗi độ xuân
cánh cửa mang mang câu thơ cũ
ngọn gió đông xưa thổi giữa lòng

I've lived in this place for 17 years
peach blossoms still grafted every spring
doors engraved with ancient verse
winter winds of long ago blow through my heart

Hoa chẳng vì em hoa vẫn nở
lượng trời rót xuống rộng vô ngần
em đứng giữa bờ sôi giếng mật
ngụm xuân trong miệng bỗng rưng rưng

The flower, regardless of me, still blooms
heaven's power pours down with exceeding bounty
I stand midst a sweet riced edge of a honeyed well
a morsel of spring in my mouth suddenly moves me

Em ở nơi này mười bảy năm
buông vào nhật nguyệt nắm tuổi xuân 
cầm như thả tuyết vào lò sưởi
những cánh hoa tan dưới lửa hồng

I've lived in this place for 17 years
released into passing suns and moons that seized the days of my spring
holding on like turning snow loose into the fireplace
blossoms dissolving beneath the rosy flames

Tóc đã sợi đen chen sợi trắng
mắt cười đã lụn bấc đam mê
người vẫn từ quê ngơ ngác đến
ngượng môi không dám nhắc…chuyện về

My hair has black threads mingled with the white
smiling eyes, passion's wick extinguished
someone who's still from the village arriving bewildered
clumsy lips that dare not bring up... a return

Em ở nơi này mười bảy năm
người ơi! chim khóc phải xa rừng
gọi những thân cây còn đứng thẳng
có nghe tiếng cánh đập trong lồng.

I've lived in this place for 17 years
people! birds cry when they're far from the forest
asks the trees still standing erect
whether they hear wings flapping in the cage.

nguồn: Trần Mộng Tú, Thơ tuyển bốn mươi năm 1969-2009 (Tác giả, 2009)

Nhạc cải cách năm 1939

Thứ ba 28 Novembre 1939

300 m

11h.15 Giá lúa gạo

Tin tức thế giới

300m, 25m, 49m

11h.30 "Âm nhạc cải cách" và "Cải lương Nam-Kỳ"

Cô Kim Huệ ca

Nhạc sĩ: J. Tịnh đờn Violon, Thức saxophone

Fox step: Đức tặc tham tàn

Boston: Tiếng tơ đồng

Tango: Đêm khuya nhớ bạn

Tin tức thế giới

12h.00 Truyền thanh tiếng Pháp

17h.00 Chuyên lạ trong năm châu
“Cải lương Nam-kỳ”
Cô Hai-Đá ca
Nhạc-sĩ: Giỏi đờn kìm, Thanh đờn cò
Xuân-tình: Trống trở canh
Vọng-cổ: Đêm đông canh dài
Bài-hượng: Thanh minh
Tứ-đại: Mặt biển chơn trời
Nói chuyện về khoa học
17h.45 Truyền thanh tiếng Thai

300m, 25m, 49m

18h.45 Giá thị trường
“Thi nói chuyện khôi hài”
Nhà thuốc Võ-đình-Dần chợ lớn và Radio Saigon tổ chức tạp rạp Modern-Cinéma Saigon
Tin tức thế giới giờ chót
Thông cáo chánh phủ
19h.30 Truyền thanh tiếng Pháp

nguồn: Tuần Lẽ 25 tháng 11 1939

J. Tịnh tức là Jean Tịnh là một nhân vật rất quan trọng nền tân nhạc Việt Nam.  Jean Tịnh có tài kéo đàn violon.  Ông được chơi nhạc Huế, ca cải lương và nhạc cải cách.  Thực ra Jean Tịnh là một người tiền phong của tân nhạc Việt Nam.

Các tác phẩm "Đức tặc tham tàn," "Tiếng tơ đồng," và "Đêm khuya nhớ bạn" chắc là của Jean Tịnh soạn.  Cô Kim Huệ ca với dàn nhạc của hai nhạc sĩ Jean Tịnh và Thức saxophone. Tôi đâu có biết là ông Thức thổi saxophone là ai. 

Nhạc buồn (quảng cáo 1969)

Nhạc Buồn [rao vặt]

Với các sưu tập THANH THÚY, GIAO LINH v...v.. và các tuyển tập "Sang Ngang", "Gõ cửa" hay các băng Thi Nhạc Giao Duyên
Cùng đầy đủ Nhạc Tiền Chiến, Vũ Trường VN, NQ băng Sinh Ngữ, Kinh Phật, Nhạc Phật, dân ca, tuồng, chèo, hát bộ.

HOA XUÂN
211 Nguyễn Thiện Thuật

nguồn: Chính Luận 17-18 tháng 8 1969


Sự gia nhập của kỹ thuật máy / băng cassette thay đổi nền thương mai nhạc Việt.  Một điều là các hãng dĩa, nhạc sĩ, ca sĩ lập những hãng sản xuất chương trình nhạc trên băng cassette.  Nhưng cùng lúc cũng có những doanh nhân mua máy móc thu thanh và chuyển thanh để tạo những chương trình cassette khác.  Nhìn bao quát về nhạc thời Việt Nam Cộng Hòa thì các sản phẩm nhạc thị trường chỉ gồm những chương trình cải lương, tân cổ giao duyên, tân nhạc và thi ca.  Nhưng cùng thời cũng có tiệm Hoa Xuân ở trên đã cho bán băng nhạc kinh phật giáo và thiên chúa.  Sản xuất nhạc vũ trường Việt Nam có nghĩa là họ đêm máy ghi âm vào vũ trường?  Còn tiệm này cũng bán cuộn băng nhạc truyền thống như dân ca, hát tuồng, hát chèo và hát bộ.  Các hãng dĩa / cassette không hề hay rất ít khi sản xuất những văn hóa phẩm như thế.

"Hoa nở về đêm" (A Flower That Blooms At Nights Return) - Mạnh Phát / Quế Chi

Nam: Vào chuyện từ khi khoác bờ vai một mảnh áo dạ đường khuya

Him: A story from when on a midnight road, jacket slung over his shoulder.

Nữ: Bồi hồi người trai hướng nẻo đêm sâu dấu tình yêu đầu
Her: A fellow anxiously goes in the direction of the deep night, with the traces of first love.

Nam: Vì còn tìm nhau lối về ngõ hẹp còn chờ in dấu chân anh
Him: Because we're still looking for one another on the way back to the narrow alleys that await my footprints.

Nữ: Niềm thương mến đó bây giờ và nghìn đời dù gió đùa dạt dào còn đẹp như khi quen nhauHer: That love will go on forever, despite the wind's tricks, still beautiful like the time when we met one another.

Vọng cổ: introduction

Nam: Niềm thương mến đó anh sẽ giữ mãi trong lòng để đêm đêm trên đường về gác trọ.
Him: That love I'll hold forever in my heart, so that nightly on the road back to my garret,
Chợt nghe thoáng mùi hương anh dừng bước trước nhà em ngước nhìn loài hoa nở lúc đêm về
Suddenly feeling that fragrance, I'll stop, stepping before your house looking at the kind of flower that blooms at the moment night returns.

Vọng cổ
Nam: Trên song cửa lầu cao, em buông xõa tóc thề
Him: At the window railing on the upper floor you let down your flowing hair
Màu tóc đen huyền dưới ánh đèn hồng nhạt,
Jet-black, in the pale rosy light,

Đẹp não nùng làm ngơ ngẩn cả vầng trăng.

Heart-breakingly beautiful, even upsetting moon.
Nữ: Em đâu muốn là hoa bên song cửa, để trọn đời thương tưởng áng mây xa.
Her: I don't want to be a flower at the window railing, that all of its life loves and thinks of a far-away cloud.
Nam: Là mây xa nên trọn kiếp giang hồ, chỉ dừng lại phút giây dù lưu luyến.

Him: As a faraway cloud, one's entire karma is one of wandering, only remaining for seconds, minutes, even though I can't bear to part.

Nữ: Lối về ngõ hẹp đêm đêm còn chờ đợi bước chân người viễn xứ.Her: On the way back to the narrow alleys, nightly awaiting the footsteps of a someone from afar.
Sao anh nỡ quên con đường xưa khu phố cũ,

How could you forget the city streets of old?
Để em xõa tóc chờ ai mòn mỏi suốt canh trường.So that I, letting down my hair, am waiting, wasting away the whole long night.
Gió lạnh về khuya chở lạnh mấy u buồn.
The cold wind, returning at midnight, heavily carries this sadness.

Trăng cô quạnh cũng mang tình ca vạn lý,
The lonely moon also carries feelings a thousand-fold.
Hoa nở một lần bên song cửa đìu hiu.
A flower blooms one time, at the desolate window-railing.

Nam: Tình của anh đã mang theo vào sương gió, xin hoa đừng sầu vì một áng mây xa.Him: My love carries with it the fog and the wind and dew, please flower don't be sad because of a far-away cloud.
Nữ: Mây lênh đênh nơi phía trời diệu viễn, có biết là hoa đẹp sẽ tàn mau.Her: Does the wandering cloud, softly, at the sky's edge know that the beautiful flower is withering away.

Song, chorus:
Nam: Ai lớn lên không từng hẹn hò không từng yêu thươngHim: Whoever grows up, neither promising nor loving.

Nữ: Nhưng có mấy người tìm được một tình yêu ngát hươngHer: But there are a few people who have found a love made in heaven.
Nam: Mến những người chưa quen một người ở lại đèn trăng gối mộng

Him: Holding dear the people who haven't yet met one person, staying, all tired out, with pillow and blankets.
Nữ: Yêu ai anh băng sông dài cho đẹp lòng trai
Her: Whoever you love, you're at the bank of the long river so that you can satisfy yourself.

Verse:
Nam: Một người tìm vui mãi tận trời nào giá lạnh hồn đôngHim: One person seeks happiness forever at the end's of the earth, frozen with a wintry soul.
Nữ: Một người chợt nghe gió giữa mênh mông rót vào trong lòng.Her: Another person suddenly hears the wind in the boundlessness, the wind blowing into the heart.
Và một mình tôi, chép dòng tâm tình tặng người chưa biết một lần.And alone, I copy by hand these confidential lines to give to someone who has never once known.
Nam: Vì trong phút ấy tôi tìm mình thì thầm, giờ đã gặp được một nụ hoa nở về đêm.Him: Because at that moment, I whisper to myself about the time I met a flower that blooms at nightfall.

Vọng cổ, 2nd half, intro:
Nữ: Hoa nở về đêm để gởi gắm sắc hương cho áng mây xa cho vầng trăng lạnh.Her: The flower blooms at nightfall to entrust the aroma to the faraway cloud, for the cold moon.
Trăng đã vô tình không thương không cảm sao áng mây trôi trôi mãi không vềThe moon is indifferent, it doesn't love or feel, why does the cloud drift and drift without coming back?

Vọng cổ, 2nd half:
Nam: Tình mộng đơn phương không hẹn không thề.Him: Love of a one-sided dream, no promises, no vows.
Anh gìn giữ trọn đời trong thầm lặng, và mang theo về một phía xa xăm.I'll hold it silently my whole life and carry it back to a distant corner.


Nữ: Mây trôi đi hoa không còn nở nữa, anh xa rồi em xõa tóc chờ ai.Her: If the cloud drifts off, the flower won't bloom again, if you're far away, who can I let down my hair for?
Tóc mây sợi vắn sợi dài, trời cho một nhớ để hai lần sầu.
Beautiful hair, now grown out and uneven, who will heaven cause to remembered it, these sad times.

Nam: Đường qua nhà em, anh không còn về nữa, ngọn đèn vàng trước ngõ chắc buồn thêm.Him: If on the road past your house, I don't come back again, the golden lights in from of the alley will probably be sadder.
Anh mượn vầng trăng gởi niềm tâm sự, mượn gió ngàn về thăm hỡi người xưa.

I'll borrow the moon to send my intimate feelings, borrow the wild wind to ask after the person of my past.
Dù núi cách sông ngăn đường xa diệu viễn, anh vẫn còn nhớ mãi dáng hình em.

Although the faraway mountains and rivers block the distant road, softly, I'll remember forever your image.
Ngồi xõa tóc phơi trăng bên song cửa, gom ưu tư vào trong ánh mắt thương chờ.Sitting, letting your hair down to dry at the window-railing, gathering grief from the light of eyes lovingly awaiting.
Nữ: Ngày nào anh có dịp về qua con đường cũ, chắc không còn hình ảnh của ngày xưa.Her: If on day you should go past the old road, probably this image of old times won't remain.
Nam: Anh sẽ thức trọn đêm viết bài thơ thương nhớ, nhớ thật nhiều loài hoa nở về đêm.

Him: I stay awake all night writing a poem of loving remembrance, truly missing the kind of flower that blooms when night falls.

Chí Tâm và Lệ Thu ca "Hoa nở về đêm."

Soirée du Gala du 26 Février 1910

Croix Rouge Française

Société de Secours aux blessés Militaires

Soirée de Gala du 26 Février 1910

Hồng thập tự Pháp

Hội cứu trợ thương binh

 Đêm ga-la ngày 26 tháng 2 1910


Chương trình này cũng có sự tham gia của "Musique de 9e Colonial" (Nhạc của dàn nhạc fanfare của tiểu đoàn thực dân 9) và "Bal à Grand Orchestre" (dạ tiệc với dàn nhạc lớn).

Gái quê (Country Girls) - Tú Mỡ (1934)

nguồn ảnh: An ninh thủ đô 17 tháng 1 2017

Chợ chiều vừa tan buổi
The evening market has just broken up
Ánh hoàng hôn còn rõi.
Dusk's light still a faint vestige.
Trên con đường cái quan
On the mandarin road
Khách qua dáng uể oải.
Customers pass in nonchalance
Chị em ở chợ về,
The sisters of the market return home,
Mồ hôi ướt đầm đìa,
Their sweat soggy and moist
Đường xa, bước nặng nề.
The road is long, their steps heavy
Vai mang và đầu đội,
Burdens on their shoulders, balanced on heads
Nói cười quên nỗi mỏi.
Laughing, talking, forgetting their fatigue
Kiếm ăn vất vả thay
It's really rough earning a living
Thân cái cò lặn lội.
Bodies like herons traveling over hill and dale.
Vụt! chiếc xe hơi qua.
Whoosh! a car passes
Bảnh bao trên mấy bà
Spic and span with ladies aboard
Vàng đeo và lụa đắp,
Gold necklaces, bedecked in silk
Lộng lẫy như tiên nga!
Resplendent like the immortals!
Chị em khen nức nở
The girls praise with sobs
Rằng: "Các bà kẻ chợ,
Saying: "The ladies of the big town,
Chẳng biết tu kiếp nào?
They must have entered the temple in another life?
Đời sao sung sướng lạ!"
How can life be so strangely joyful!"
Đài các, tấm thân nhàn,
Snobbish, idles bodies
Ăn trắng lại mặc trơn.
Immaculate in dress, so smooth
Số chị em quê kệch,
It's our fate to be coarse,
Quả họ sung sướng hơn.
Obviously they're happier
Nhưng làm kẻ phú quý
Yet being of wealth and position
Sống không lo, không nghĩ.
Living without worries
Thân tầm gửi bám chồng
Parasitic mistletoe clinging to a husband
Thật là đời vô vị.
That's a really dull life.
Chị em chốn thôn quê,
We sisters out in the country,
Phải dậy sớm, thức khuya.
Must awaken early, stay up late
Giúp chồng nuôi con cái,
Help our husbands raise our children
Giang sơn gánh nặng nề.
Very heavy responsibilities
Vậy thời ngắm cho kỹ
So it's time to carefully scrutinize
Số chị em xấu xí
Our fates are wretched
Nhưng lại được hơn ai
But we are better than anyone
Lòng hy sinh cao quý.
With our hearts of noble sacrifice.

nguồn: Phong Hóa #121 26 tháng 10 1934, 4.

Vĩnh biệt Sài Gòn (Saigon Forever Farewell) - Nam Lộc (1975-6)

Sài gòn ơi, tôi đã mất người trong cuộc đời
Oh Saigon, I’ve lost you in my life
Sài gòn ơi, thôi đã hết thời gian tuyệt vời
Oh Saigon, it’s the end of a wonderful time
Giờ còn đây, những kỷ niệm sống trong tôi
In my remaining time, those memories will live within me
Những nụ cười nát trên môi
Smiles dashed from lips
Những giọt lệ ôi sầu đắng.
The teardrops, oh bitter sorrow

Sài gòn ơi, nắng vẫn có còn vương trên đường
Oh Saigon, sunlight still lingers upon your streets
Đưòng ngày xưa, mưa có ướt ngập lối đường về
On those streets long ago, rain flooded the road home
Rồi mùa thu, lá còn đổ xuống công viên
Then came autumn, leaves poured down in the parks
Bóng gầy còn bước nghiêng nghiêng
A thin shadow still walks, slumped
Hay đã khóc thương cho người yêu
Or is she crying in pain for a lover

Tôi giờ như con thú hoang lạc đàn
I’m now like a wild animal who has lost its pack
Từng ngày qua, từng kiếp sống quên thời gian
Each day passing, each incarnation lived forgetting time
Kiếp tha hương, lắm đau thương, lắm chua cay
Fated to be without a home, with much pain and misery
Tôi gọi tên em mãi thôi.
I’ll call out your name always, that’s all.

Sài gòn ơi, tôi xin hứa rằng tôi trở về
Oh Saigon, I promise that I’ll return
Người tình ơi, tôi xin giữ trọn mãi lời thề
Oh lover, I’ll hold intact this vow forever
Dù thời gian, có là một thoáng đam mê
Even though over time there will be a flash of desire
Phố phường vạn ánh sao đêm
Streets with countless nighttime stars
Nhưng tôi vẫn không bao giờ quên.
But still I’ll never forget.



Ngọc Lan ca "Vĩnh biệt Sài Gòn"

trích Ti Vi và "mái ấm gia đình" - Lưu Thị Nữ (1969)

Tưởng đài Tivi cũng như truyền thanh đừng coi khinh dư luận quá đến độ nhàm chán để người Việt phải bỏ đài Việt mà xem đài Mỹ. Cho đến nay mỗi lần "Tiếng tơ đồng" là chúng tôi phải vặn qua xem Mỹ đánh golf rồi!!! Coi để phải chịu tiếng nhạc át tiếng ca và Quỳnh Giao, Mai Hương, Châu Hà, Mộc Lan, toàn đồ cổ thì chết non, chết yếu mất. (Nhớ hồi đầu chương trình Tiếng tơ đồng được hoan nghênh biết mấy ngày may là một "lon sữa bò rỉ cạo mãi" rồi).

bà Lưu Thị Nữ
137/16 Đội Có
Phú Nhuận
Gia Định

Lưu Thị Nữ, "Ti Vi và 'mái ấm gia đình'," Chính Luận 25 tháng 7 1969.


Bài viết này kéo dài qua 20 số báo từ 15 tháng 7 đến 13 tháng 8 1969.  Bà rất là không thích các chương trình Vô Tuyến Truyền Hình lúc bấy giờ.  Các chương trình ca nhạc không phải một ngoại lệ.  Bà thích nghe các ca sĩ như Lệ Thu, Khánh Ly và Thanh Lan nhiều hơn.

Tiếng Tơ Đồng là một chương trình lâu này của nhạc sĩ Hoàng Trọng điều khiển.  Phải coi chương trình này là toàn các bài "oldies" được bằng chụm chữ nhạc tiền chiến.  Đây là nhạc sang trọng hát bởi các nghệ sĩ với kỷ thuật hát rất chuẩn.  Nhưng đối với khán giả viết bài này chương trình này cũ rích quá.  Lon sữa bò rỉ cạo hả?

Tiếng quốc đêm trăng (Sound of the Waterhen Moonlit Night) - Vũ Đức Sao Biển (1995)

1.
Đêm trắng qua sông dài, chợt nghe tiếng quốc dưới trăng
Night white crosses the long river, suddenly the sound of the waterhen beneath the moon
Chim hỡi chim kêu bầy.
Oh bird calling out to the flock.
Mà như chim hót nhớ ai.
But it's like the bird sings out of longing for someone.
Từ ước mơ tương phùng.
From a desire to meet each other.
Gọi giữa đêm não nùng.
Calling in the sorrowful night
Cho con bạn tình chung.
Give me a friend to share love.
Cho con bạn tình chung.
Give me a friend to share love.

ĐK:
Hoa ơi, em đâu rồi.
Oh flower, where are you, dear?
Ngàn hương tóc xanh đâu rồi?
Where are the thousand fragrant, fresh tresses?
Long lanh con sông vàng.
Aglow the golden river.
Về đây nhớ một vừng trăng.
Back here I remember a moon.
Người có hẹn gì không mà sao sóng lên mênh mang một giòng?
Did she make an appointment, for why do the waves rise, vast upon the current?
Tình chỉ một lần qua mà sao tiếc thương cả đời ta.
Love came only once, why should we regret it all our lives?

2.
Đêm trắng qua sông dài, chợt nghe tiếng quốc nhớ nhau
Night white crosses the longer river, suddenly the sound of waterhens missing each other
Chim hót nơi giang đầu.
The bird sings at the head of the river.
Mà sao tê buốt cuối sông.
Yet why is it so frigid at the river's end?
Người ấy xa ta rồi.
She is far from me now.
Còn tiếc chi mà gọi
Why still regret and call out
Ơi con bạn tình ơi.
Oh my friend in love.
Ơi con bạn tình ơi.
Oh my friend in love.



Vũ Đức Sao Biển qua đời hôm qua. Tôi được nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển một lần năm 2007. Ông đón tôi một cách rất cởi mở và thật thả.

cô Phùng Háo, Đào hát trứ danh ở Đông Dương (1937)

Mỗi ve: 0 p. 30

Thú thuốc

Thiên-Hoà Ba-Dược

của hiệu Thiên-Hoa-Đường trị các chứng ban và trái độc rất hiệu nghiệm, vì tôi và thân bằng quí hửu tôi ai dùng cũng thấy công hiệu cã.

cô Phùng-Há

Đào hát trứ danh ở Đông Dương

Thiên-Hòa-Đường

Cholon

nguồn: Công Luận Báo (12 Tháng 8 1937)

Lêt tuýt ơ ghen ... (1964)

Bao giờ tình trạng cách biệt kỳ quặc này chấm dứt?

Ngày mới 12 tháng 1 1964

National Cassette (1968)

Máy ghi âm CASSETTE đợt sống mới

Tuyệt gọn

Tuyệt nhẹ

Tuyệt xinh

Âm thanh tuyệt diệu (Hi-Fi)

Máy cassette National RQ-206S của công ty Panasonic. 135 đường Nguyễn Huệ là chung địa chỉ với hai hãng dĩa Continental và Sơn Ca.

Máy cassette, rồi máy CD và máy vi tính chết dần âm nhạc Việt Nam và âm nhạc toàn cầu.

nguồn: Chính luận 23 tháng 8 1968, tr. 6

Kẻ ở miền xa (Someone in a Distant Zone) - Trúc Phương (1967)

[được thu âm bởi ban nhạc Nghiêm Phú Phi năm 1967, nhưng chưa thấy âm thanh trên mạng]

Tôi ở miền xa, trời quen đất lạ,
I'm in a faraway land, familiar sky in an unfamiliar land,
Nhiều đông lắm hạ, nối tiếp đi qua, thiếu bóng đàn bà,
Many winters, more summers go by in succession without the shadow of a woman
Đời không dám tới đành viết cho tôi, nhạc tình sao lắm lời!
Life doesn't dare approach, I'm resigned to write for myself songs of love, why so many words?

Đơn vị thường khi nằm trên đất giặc,
The unit is usually upon on the enemy's land,
Thèm trong hãi hùng tiếng hát môi em, tiếng hát ngọt mềm
I desire, midst this terror, the song from your lips, singing sweet and soft
Người nâng lính khổ viết bởi câu ca vì tiền hay thiết tha?
Support for soldiers in hardship is written in those words, for money or for real?

Xin đối diện một lần bên tôi, cho tôi yêu bằng hình hài đó không thôi.
Come before me one time, will you let me love you in the flesh.
Đến với tôi, hãy đến với tôi, đừng yêu lính bằng lời!
Come to me, come, come to me, don't love a soldier only with words!

Đêm nằm miền xa, trời cao đất hạ,
Nights lying in a faraway place, the sky high, earth below,
Chợt lên ý lạ, nên viết văn chương, góp tiếng hậu phương.
Suddenly I get an idea, so I've written some literature to raise my voice for the home front.
Ngoài kia súng nổ đốt lửa đêm đen tầm đạn thay tiếng em
Out there guns burst, bursts of fire in the black night, the bullet's range takes the place of your voice.

Lính chiến đợi nhiều hơn đánh. Đợi thì nhớ, đợi thì thèm đà bà.  Nghe tiếng hát ngọt ngào của cô gái trên đài trên đĩa thì càng thèm.

Đêm nhớ về Sài Gòn (Nights I remember Saigon) - Trầm Tử Thiêng (1987)

Đêm nhớ về Sài Gòn
Nights I remember Saigon
Thấy phố phường buồn xưa chưa nguôi
See the sadness of the streets back then not yet diminished
Những con đường thèm đôi chân vui, đã bao lâu chờ đợi
Streets hungry for a pair of happy footsteps, how long they've waited
Đường im nghe quá khứ trong sầu
Quiet streets where you can hear the past in sadness
Đường chia ly vẫn ngóng tin nhau
Streets of separation where they're still on the lookout for each other
Tình lẻ loi canh thâu
Solitary love throughout the long night

Đêm nhớ về Sài Gòn
Nights I remember Saigon
Tiếng nhạc vàng gọi từng âm xưa
Golden music calls sounds from back then
Ánh đèn vàng nhạt nhòa đêm mưa
Golden lights look faint in the rainy night
Ai sầu trong quán úa
Who's sad in that faded bar?
Bóng mẹ hiền mờ mờ bên song
A kind mother's shadow, dim, at the window
Mắt người tình một trời mênh mông.
A lover's eyes, a vast sky
Gợi bao nhiêu cho cùng
How much can be called up so that it's enough

Yêu mẹ một khối tình quê
I love mother with the fullness of love of home
Yêu em từng bước tình si
I love you through each step of blind love
Đêm đêm mộng thấy đường đi đường về
Every night dreaming of a road to go, a road to return
Ta như cậu bé mồ côi
I'm like a young orphan
Cố vui cuộc sống nhỏ nhoi
Trying to be happy with a trivial life
Cố quên ngày tháng lẻ loi để lớn
Trying to forget solitary days and nights in order to grow

Để đêm đêm nhớ về Sài Gòn
Let me nightly dream back to Saigon
Thấy mình vừa trở lại quê hương
Seeing myself on returning to my home
Đã gặp người một trời yêu thương cho lòng thêm chút ấm
Having met someone with a beloved sky to warm my heart a bit
Thấy bạn bè thèm ngồi bên nhau
And see friends that I'm eager to sit with
Nhắc chuyện người chuyện đời thương đau
Recall people's stories, painful stories
Tình chia trong đêm sầu
Feelings shared into the deep night



Vũ Khanh ca

Thi Hoa Hệu Việt Nam Điều Lệ (Vietnam Beauty Pageant Rules) - Tuýt (1965)

[Giám khảo]

- Phải đẹp
- Phải có hạnh kiểm tốt ...
- Phải độc thân chưa có con
- Phải ...

Tôi chắc hạnh kiểm các ông phải tốt lắm mới có thể chấm hạnh kiểm người khác???

[Judge]
- Must be pretty
- Must have good character
- Must be single without child
- Must ...

I sure that your character must be very good to judge somebody else's character???

nguồn: Chính Luận 6 tháng 10 1965

Em hoan nghênh Hội-chợ thế, mà vẫn mặc hàng ngoại-hoá à? (1935)

--Em hoan nghênh Hội-chợ thế, mà vẫn mặc hàng ngoại-hoá à?

--Thế còn anh, em chưa thấy anh dùng một mẫu hàng nội hóa nào.

nguồn: Hà Thành Ngọ Báo (8 tháng 11 1935), 1.

Nổi lửa lên em (Start The Fire Up Sister) - Huy Du, bài thơ: Giang Lam (1968)

Trăng đã dậy rồi, khơi bếp hồng lên nhé.
The moon has awoken, rosy smoke rises from the kitchen, alright
Lá nếp rau rừng, thêm ấm tình anh nuôi.
Mountain rice, forest greens, more warm feelings of the army cook
Nổi lửa lên em đánh Mỹ đêm ngày
Start the fire up sister, fight the Americans day night and day
Vũ trụ theo ta vào trong chiến trận
The universe follows us into battle
Có chị Hằng soi sáng canh thâu
There's sister Moon lighting up the long night

Ơi Miền Nam ơi có đêm nào ngủ được.
Oh Southern lands, has there been a night when you could sleep?
Lửa chiến tranh còn bỏng đất quê mình.
War's fires still scald our homeland
Yêu đất nước trải đường vô trong nớ.
If you love the country, endure this road to go down there.
Đây tuyến hậu cần ta bủa lưới khắp nơi nơi
Here behind the lines they need us to cast the net everywhere

Ơi! Vũ khí ta mang đâu có là tên lửa
Oh! The weapons we carry, though they aren't missiles
Chỉ bếp than hồng này ủ chín hơi cơm
Just this kitchen of rosy charcoal enveloped with the cooked smell of rice
Bát nước chè xanh nhẹ gối bước dồn
A cup of green tea will lighten your knees, quicken your step
Thêm sức mạnh trên đường đi đánh Mỹ
For more strength on the road to fight the Americans

Nổi lửa lên em
Start the fire up sister
Nổi lửa lên em!
Start the fire up sister!
Ánh trăng sáng ngời đưa ta vào trận đánh
Bright moonlight leads us into battle
Núi rừng xanh dồn dập bước quân hành
Green mountain forests, rushing we step into our march
Lửa bếp than hồng mang tình em rực cháy, cháy thêm nhanh.
Rosy charcoal fire your kitchen burns, burns ever faster

Đất nước tưng bừng nghe tiếng rừng thao thức.
The country's astir listening to awakened forests
Khơi ánh lửa hồng bên suối đàn vui reo.
Raise the rosy fire by the spring where happy guitars roar.
Nổi lửa lên em miếng nước ngọt ngào
Start the fire up sister, this mouthful of fresh water
Muối đượm quê hương tình thương chiến trận
Replete with salt of our homeland, needing mercy from the battle
Phút ngọt bùi nhớ nắm cơm ngon
In  sweet minute remember to grab ahold of some delicious rice

Ơi miền Nam ơi những đêm chẳng đuốc đèn
Oh the South, has there been a night without torch light?
Lửa trong tim rừng rực sáng trên đường
The flames in our hearts illuminate the road
Đôi quang gánh nặng tình yêu đất nước
A pair of poles for a heavy frame, the love of the country
Hơi bếp Hoàng Cầm ta sưởi ấm nơi nơi
Hey smokeless (Hoàng Cầm) stove, we're warming up everywhere
Ơi! Mỗi bát canh chua đỡ cung đường vất vả
Oh! Every bowl of sour soup lessens the difficulties of the road
Một cánh rau rừng còn ủ kín yêu thương
A leaf of forest vegetable covers up a love
Nhớ nắm gạo rang đường xa chiến trận
Remember to grab some fried rice for the long road to the battle
Ôi tất cả tâm tình đi nhớ mãi
Oh with all our affection, go, we'll always remember
Nổi lửa lên em! 
Start the fire up sister!
Nổi lửa lên em
Start the fire up sister!
Đất nước tưng bừng đưa vào trận đánh
Our country is animated infiltrating into the battlefield
Núi rừng xanh dồn dập bước quân hành
Green mountain forests, hectic we step into our march
Lửa cháy lên rồi mang tình em rực sáng sáng quê hương
The flames rise up carrying your love to illuminate the homeland

nguồn: Huy Du,  Đời và nhạc (Hà Nội: Viện Âm Nhạc, 2004).

Theo bản nhạc thì bài ca được viết ở đường 9, Khe Sanh năm Mậu Thân.  Bích Liên ca với nhạc đệm của một đàn piano (của nhạc sĩ Hoàng Mãnh?).  Bài hát này được hát theo kiểu nhạc cổ điển Tây phương nhưng chưa có ai hát đúng theo nốt nhạc của bản phổ.

Bài ca này không nói đến kẻ thù, không kể đến địch như vậy thì nó không nặng về chính trị.  Thời hầu chiến thì ca sĩ Việt Nam Cộng Hòa cũng hát được.


Thanh Tuyền hát "Nổi nửa lên em" với dàn nhạc của đoàn cải lương Kim Cương biểu diễn theo phong cách thời Việt Nam Cộng Hoà.  Hình như đây là một thí nghiệm không thành công?

Đây là một bài ca có tầm âm gần hai quảng tám như vậy thì cũng khó hát.  Lời ca của bài ca này cũng chưa ổn định.  Có người hát "Khơi bết lừa hồng" chớ phải là "Khơi ánh lửa hồng."  Cũng có người hát "Muối dặm quê hương tình thương chiến trận" hay "Muối mặn quê hương tình t tậhương chiến trận" - xem tập Hát mãi với Trường Sơn (Hà Nội: Nhà xuất bản Thanh Hiên, 2001).

Giấc mơ hồi hương (A Dream of Return) - Vũ Thành (1954)

Lìa xa thành đô yêu dấu, một sớm khi heo may về
Forsaking the beloved capital to go afar, one morning as the northwest wind returned
Lòng khách tha hương vương sầu thương.
The feelings of the traveller to a foreign land are caught up in sad affection.
Nhìn “em” mờ trong mây khói,
Looking at you "dear" dimly in clouds and smoke,
Bước đi nhưng chưa nỡ rời.
Stepping to leave but without the heart to depart.
Lệ sầu tràn mi đượm men cay đắng biệt ly
Sad tears overflow eyelids soaked with the bitterness of separation.
Rồi đây dù lạc ngàn nơi
Then now, although scattered in a thousand places,
Ta hướng về chốn xa vời,
We orient ourselves back to a far-off place,
Tìm mộng xưa lãng quên tháng ngày tàn phai,
And seek old dreams, forgetting the faded days and months,
Nghẹn ngào thương nhớ “em” Hà Nội ơi.
Choked with loving emotion, missing you "dear" Hanoi.

Ta nhớ thấy “em” một chiều chớm thu,
I remember seeing you "dear" one evening, almost autumn,
Giáng yêu kiều của ngày đã qua thướt tha bên hồ liễu thưa
A delightful figure of a day that passed gracefully by the sparse willows.
Lắng tiếng tiêu hồn của ngàn phím tơ
Listening to the flute, the soul of myriad silk strings and frets.
Thiết tha thề ước mối duyên hờ đã phai mờ trong bóng đêm mơ hồ.
Passionately sworn to a fleeting love that has waned in the dim night.
Mơ ước thấy “em” một ngày sáng tươi,
Yearning to see you "dear" one bright day,
Tắm nắng hồng của một sớm mai say hương thanh bình khắp nơi.
Basking in the tomorrow morning's rosy sun, intoxicated in a pervasive fragrance of peace.
Lắng tiếng uy hùng của từng lớp trai cất cao lời hứa xây cuộc đời
Listen to the imposing ranks of young men, their voices rising, promising to build a new life.
Sầu tàn trong bóng đêm dài.
Sadness dissolves in the shadows of the long night.

Lìa xa thành đô yêu dấu, một sớm khi heo may về
Forsaking the beloved capital to go afar, one morning as the northwest wind returned
Lòng khách tha hương vương sầu thương.
The feelings of the traveller to a foreign land are caught up in sad affection.
Nhìn “em” mờ trong mây khói,
Looking at you "dear" dimly in clouds and smoke,
Bước đi nhưng chưa nỡ rời.
Stepping to leave but without the heart to depart.
Lệ sầu tràn mi đượm men cay đắng biệt ly
Sad tears overflow eyelids soaked with the bitterness of separation.
Rồi đây dù lạc ngàn nơi
Then now, although scattered in a thousand places,

Ta hướng về chốn xa trường
We orient ourselves back to a far-away place
Cùng dìu nhau sát vai sống trong tình thương
Guiding one other, shoulder-to-shoulder, living in love
Ðể cùng say giấc mơ hồi hương.
To be intoxicated together in a dream of return.


nguồn: "Giấc mơ hồi hương," Tinh Hoa, 1956.


Anh Ngọc ca bài "Giấc mơ hồi hương" với ban nhạc và bản phối âm của nhạc sĩ Hoàng Trọng. Quê Hà Nội là em - vợ hay tình nhân. Đi càng xa thì "em" và "mờ" trong ký ức. Nhớ "em" Hà Nội" là bị lạc, nhiều người người bị lạc "ngàn nơi."

Nhắc đến "từng lớp trai cất cao lời hứa xây cuộc đời" có nghĩa là xây cuộc đời ở miền Nam Việt Nam, chưa phải là "hồi hương."  Nhưng một khối "ta" cứ hướng về phía quê Hà Nội - "dìu nhau sát vai." Có chung một niềm thương nhớ Hà Nội.

Ánh Tuyết ca bài "Giấc mơ hồi hương" với ban nhạc và bản phối âm của nhạc sĩ Nghiêm Phú Phi.

"Người người mến yêu" (Everyone Loves It) (1964)

Trời hồng tươi khi ánh dương soi ngàn noi
Fresh rosy when sunshine spreads everywhere
Người thêm duyên nhờ sắc hương kem hồng tươi
People have more charm because of the fragrance of fresh rosy toothpaste
Người người mến yêu màu KEM LEYNA màu KEM TRẮNG CHỈ HỒNG tươi.
Everyone loves the color of LEYNA TOOTHPASTE, a fresh WHITE TOOTHPASTE WITH ROSY LINES

đệ nhứt kem đánh răng nhà!
number one toothpaste at home!

Chính Luận 19 tháng 7 1964

"Bình minh của một thời đại" - Tôn Thất Tiết (1965)

Hiện nay âm nhạc vẫn giữ màu sắc nhân loại vì thế giới chúng ta chỉ có trên quả đất này thôi. Nhạc Nhật bản hay nhạc dân tộc Mỹ châu tuy khác nhau về màu sắc dân tộc, nhưng đều co một tính cách chung là "nhân loại tính." Nhưng mỗi khi đã bước vào giai đoạn từng thế giới trong ngân hà và trong vũ trụ thì âm nhạc sẽ phải thế nào? Tôi muốn nêu ray đây danh từ "vũ trụ tính" trong âm nhạc. Âm nhạc biến chuyển từ dân tộc đến nhân loại và vũ trụ nghĩa là nó phải có dân tộc tính đến nhân loại tính và vũ trụ tính.

Tôn Thất Tiết, "Bình minh của một thời đại," Bách Khoa #202 (1 tháng 6 1965), 33-36.


Hy vọng 267 của Tôn Thất Tiết sáng tác (1969).

Lời tỏ tình mùa xuân (Spring's Expression of Love) - Thanh Tùng (1987)

Mùa Xuân đến đạp xe trên phố tóc xõa vai mềm
Spring comes pedaling a bike on the lane, hair flowing over thin shoulders
Mùa Xuân hát nụ hoa thơm ngát nở trên môi hồng
Spring sings from sweetly fragrant blossoms blooming upon rosy lips
Mùa Xuân rất hiền lặng yên ngồi nghe tôi hát
Spring so gentle and still listens to me sing
Và tôi biết rằng nói yêu em là điều khó khăn
And I know that saying I love you is difficult
Mùa Xuân đến rồi, mùa Xuân nói giùm với em
Spring has come, Spring speaks for me to you
Tình yêu rất gần tình yêu hãy đừng là cánh chim.
Spring is so close, spring don't be a bird on the wing
Em ơi nghe chăng mùa Xuân, mùa Xuân hát ở trong lòng
Dear, surely you hear Spring, Spring sings in our hearts
Đất nước với sức sống mới như chim én bay trên trời cao
The land with its new vitality is like the swallow flying in sky high above
Em ơi nghe chăng tình yêu, tình yêu hé nở ban đầu
Dear, surely you feel love, love opening in blossoms so slightly for the first time
Như Xuân đang sang mênh mang, như con tim yêu thương nồng say.
Like Spring passing into vastness, like a heart with ardent love.
Mùa Xuân lại đến với những tiếng hát bát ngát
Spring comes again with its voice singing without end
Với những con người cuộc đời mang con tim say trong tương lai
With people in their lives bringing their passionate hearts into the future
Mùa Xuân vẫn còn đang ở lại.
Spring still remains
Mùa Xuân rất hiền, lặng yên ngồi nghe tôi hát
Spring so gentle still listens to me sing
Còn em lặng yên ngồi nghe lời tỏ tình của mùa Xuân
As you sit still and listen to Spring's expression of love.

nguồn: Giọt sương trên mi mắt: 10 tình khúc Thanh Tùng (Hà Nội: Nhà xuất bản Âm Nhạc, 1990).


Ngọc Thúy ca một thuở đi xe đạp. Việt Nam năm 1987 rất khác xa. Có phải là "Đất nước với sức sống mới" là đất nước Việt Nam đổi mới?