Buddha - Wowy (2012)

Con đốt điếu cần, để cúng cho Di Lặc
I'm lightin' a joint, an offering to Mitreya
cám ơn người đã ban quần áo con đang mặc
of thanks for he who bestowed the clothes that I wear
chén cơm con đang ăn, cọng cần con đang cắt
the bowl of rice that I eat, the stems I cut 
cuộc sống của con hôm nay, con cám ơn người đã để mắt tới con
the life I lead today, I thank you for the regard show for me
tới cuộc sống này có bao nhiêu điều đẹp
for this life, with so many things of beauty
nhìn đâu đâu cũng đẹp từ cho cây bông đến đôi dép
everywhere I look there's beauty from the buds to my sandles
cây đẹp, nhà đẹp, ngoài đường các em gái đang chạy xe trên đường Nguyễn Trãi
beautiful trees and houses, on the street, girls ridin' bikes on Nguyễn Trãi street
e thẹn nhìn con
their bashful glances at me

Con đang được bay, bay như người say
I'm able to fly, fly like somebody high
quên đi hết cuộc đời này, nếu con chết đêm nay
forget all about this life, if I die tonight
cũng phải hút cạn điếu này, nghe một bài nhạc thật hay
I've got to finish smoking this joint, listen to one great song
tận hưởng đến giọt cuối cùng mặc kệ rượu cay
drink it in to the last drop, no matter how bitter the wine

Một điếu, cho anh em, người cùng con vào sinh ra tử
One joint for my brothers, who with me live and die
một điếu, cho cha mẹ, tội bất hiếu này khó tha thứ
one joint for my folks, this disrespect's hard to forgive
một điếu, dành cho trời, một điếu, dành cho đất
one joint for the skies, one joint for the earth
một điếu, dành cho những người lạy trước bàn thờ khi con mất
one joint, for those who will bow in prayer at the altar when I'm gone

Hook:
Nam mô...
In the name...

Verse 2:
Mô Phật phù hộ độ trì cho con
Buddha watch over me and help me out
chạy một vòng ở Sài Gòn con muốn an tòan
drivin' a lap around Saigon I want to be safe
không bị cướp, không bị phạt, con muốn tiền còn
not get robbed, not get fined, I'd like some money left
con muốn được thanh thản không muốn nó phiền con
I want to be left in peace, don't want 'em to bug me

Muốn một ngày thật là đẹp, không có mưa, nắng không gắt
Want a real nice day with no rain, sunshine not too harsh
con muốn anh em của mình không còn bị giam sau song sắt
I'd like my brothers to no longer be behind bars
cháy không tắt, hút điếu cần trên đường phố không ai bị bắt
when lit not burn out, smoking joints out on the street not gettin' caught
bởi con chắc buổi cơm tối gia đình không muốn một ai vắng mặt
Cause I'm sure at evening meals our families won't want to be missin' anyone

xin các ơn trên nghe lời cầu xin
I ask those above to listen to this prayer

con chỉ mưu cầu hạnh phúc, cho người anh cho người em
I'm just in pursuit of happiness, for my brothers and my sisters
cho người bạn của Lão Đại hút cùng nhau
so the Boss's friends can smoke together

BREAK:
Cầu trời khấn Phật cho anh em con an toàn
An offering to Buddha for my brothers to stay safe
một lạy xin đất cho mẹ cha con bình an
A bow to ask for some land for my folks to be at peace
Nam Mô cúi đầu con không muốn sống lâu
In your name I bow my head, I don't want to live long
Con chỉ muốn xin người lắng nghe đây là lời con khẩn cầu
I just ask someone to give a listen, these are the words that I pray




Tên của bài rap này là "Buddha" (Phật) nhưng trong lời Wowy cúng cho Di Lặc là một hiền thân của Phật.  Ở Đông Á thì hình như Di Lặc (彌勒) được hiểu chung với Bố Đại (布袋).

Theo Từ điển Bách Khoa Việt Nam (Trung tâm Biên soạn Từ Điển Bách Khoa Việt, 1995, tập 1, tr. 667) thì: "Trong các chùa Việt Nam, thuộc phái Bắc Tông, thường có tượng Phật Di Lặc như một ông bụng phê, để trần, ngồi ngả người đằng sau như một người thật sung sướng, tự bằng lòng với mình cũng như với mọi người."

Có một bài thơ dân gian ngắn được phổ biên trên mạng về Di Lặc:

Đức Di Lặc ngồi trơ bụng đá
Bao bụi trần bám đã rồi rơi
Mặc cho thế sự đầy vơi
Dửng dưng như một nụ cười an nhiên

Lord Maitreya sits unperturbed with his belly of stone
So much of life's dust sticks there has then falls loose
Pays no mind to the world's state of affairs, ample or meagre
Indifferent like a smile at total ease


Tượng Di Lặc ở Hồ Mây Vũng Tầu - nguồn: VnExpress

Có những nguồn thay hai chữ cuối - "an nhiên" - với "vô duyên."  Theo một nguồn (Anxin, "Ý nghĩa hoa sen trong đạo Phật," Chùa Thiên Trúc) thì "vô duyên" ở đây có nghĩa là "không dính mắc."  Vậy Di Lặc sống trong đời trần gian, sống rất con người, như cứ "trơ," cứ "mặc," cứ "dửng dưng."  Theo nguồn ấy thì Di Lặc "không dính mắc chứ không phải là không thấy không nghe..."  Vì hiểu biết đến thân phận con người, Di Lặc không quá xa xôi, quá cao siêu, quá huyền bí.


Nam Mô Di Lặc hội thượng Phật Bồ Tát - nguồn: "Ý nghĩa cúng rước vía đức Phật Di Lặc đầu năm," Kiến Thức 10 tháng 2 2013

Wowy cúng Di Lặcđể làm gì?  Trong đoạn một thì cúng có nghĩa là cám ơn - chủ yếu là cám ơn "bao nhiêu điều đẹp" mà Wowy được hưởng trong đời.  Cái đẹp này cũng không cao siêu và xa xôi mà lại những cái vốn có trong đời sống hàng ngày (trần gian) ở quê mình là Sài Gòn.  Và Wowy cũng nhận cái đẹp ở những cái không được coi như đẹp.  Chắc Wowy của bài rap này cũng nhìn cảnh đời với một "nụ cười an nhiên."

Thường lệ thì Phật Tử cúng với nén hương. Wowy cúng với một điếu cần sa. Cần sa là một thuộc có ảnh hưởng đến tâm trạng người hút và cũng có lịch sử gần 5,000 năm. Ngàn xưa thì cần sa có ý nghĩa nghi thức.  Hiện nay có người hút cần sa để chữa bệnh, nhưng chắc đa số người hút để giải trí.  Tôi là một người chưa có kinh nghiệm, nhưng do nghe bạn bè nói khi đang phê vì cần sa lúc nhìn cảnh thì cảnh đẹp hơn, lúc nghe nhạc thì nhạc hay hơn.  Đây là một cách để "tận hưởng đến giọt cuối."  Wowy cám ơn Di Lặc đã giúp tạo điều kiện, môi trường, hoàn cảnh để được sống đến cùng.  Nếu hưởng cái đẹp thì tốt, hưởng cái xấu thì "mặc kệ rượu cay."

Cúng một điếu cần sa cho Di Lặc có phải phạm thần không?  Tôi nghĩ rằng Di Lặc cũng không dính mắc đến các chuyện phạm thần.  Trong điệp khúc Wowy thắp / hút điếu cần sa để cúng và cám ơn bạn bè (anh em), gia đình (cha mẹ), và sự sống và sự chết (trời và đất). Cuối cùng thì Wowy cám ơn những người từng có ân tình với mình - "những người lạy trước bàn thờ" mình.  Vậy Wowy cũng nhận rằng rang giới sống chết rất mỏng manh.

Đốt điếu, sống hết mình là cách để biết ơn các điều đẹp trong kiếp này - có lẽ không thèm, những cũng không bác nhưng điều đẹp mình được hưởng.  Đây là một thái độ không xa cách thái độ của Di Lặc.

Phiên khúc thứ hai của "Buddha" thì khác.  Đoạn trước thì Wowy cúng để cám ơn, đoạn này thì cúng để cầu xin. Ở đây có những điều "muốn" và "không muốn."  Có vài điều không muốn - "không bị cướp," "không bị phạt," không muốn "nó phiền", không muốn "sống lâu."  "Chạy một vòng Sài Gòn" chắc có nghĩa là lái xe máy rong chơi khắp thành phố.  Giao thông lộn xộn và kẹt thì tất nhiên Wowy "muốn an toàn."  Ai làm "phiền"?  Những kẻ cướp, kẻ bắt phạt - bọn lưu manh, và bọn công an.  Hút cần sa trái pháp luật, vậy có phải "hút điếu cần trên đường phố" gây khó khăn với công an?  Hay bị phạt vì nhiều nguyên nhân khác?

Wowy lại muốn "an toàn," muốn "tiền còn" (chứ phải tiền thêm), muốn "được thanh thản," muốn "một ngày thật là đẹp," muốn "anh em của mình không còn bị giam," muốn "không một ai vắng mặt," và muốn "xin người lắng nghe."  

Các điều "muốn" thuộc về môi trường sinh hoạt của mình - rõ nhất là muốn trời được đẹp.  Tất nhiên Wowy sẽ thích bạn bè luôn luôn được gần, không "vắng mặt."  Nhưng một ý rộng hơn là có lẽ Wowy và anh em của Wowy thuộc một thế hệ, một thành phần xã hội mà không được nghe đến, hay Wowy muốn thay mặt cho những thị dân, thanh niên nào mà cảm thấy như không có ai lắng nghe đến mình.  Muốn được thanh thản là một ước mong nho nhỏ, nhưng muốn như vậy thì không hẳn là môi trường mình, nhưng mình cũng phải "mặc cho thế sự" như ông Di Lặc ở trên. 

Còn Wowy muốn "người lắng nghe" thì phải có ý kiện để nói. Rút cục thì Wowy "mưu cầu hạnh phúc" là bốn chữ trong Tuyên Ngôn Độc Lập của Mỹ và Việt Nam.  Trong quyền mưu cầu hạnh phúc ấy đối với Wowy thì cũng phải có quyền hút cần sa.  Nhưng bài rap này không phải là tuyên ngôn - đây là một bài khẩn cầu.


Cái ý "mưu cầu hạnh phúc" cũng phức tạp.  Có lẽ những điều làm cho mình được hạnh phúc cũng gây tai hại cho người khác, cho xã hội, hay cho chính mình.  Vậy mình người muốn được mưu cầu hạnh phúc cũng phải có ý thức về hạnh phúc của mình.  Ý thức của Wowy không khác đại đa số người là lo đến người thân - gia đình và bạn bè mình - và lo ít hơn về toàn xã hội.  Nhưng mặt khác của vấn đề này là Wowy cũng không đòi nhiều - được an toàn, tiền còn, bạn bè được gần, bố mẹ được ấm no.  Khẩn cầu như thế thì tốt rồi.

Một điều rất hay của rap Việt là sự tham gia của khán giả, của cồng động rap. Có những nét xướng xa (call and response) như nhạc châu Phi (và hò Việt Nam) làm cho người biểu diễn và khán giả được ăn khớp với nhau.  Trong môi trường thân mật này khi Wowy ngã xuống thì hoàn toàn tin được ở khán giả.  Một kiểu nghệ thuật đích thực phải có một mối quan hệ gần gũi như vậy.