Tên địa chủ cường hào đại gian ác Nguyễn Thế Đôn (1955)

Xem ảnh này, người ta có thể tưởng rằng đây là một phụ nữ hát quan họ với micro cho một nhà nghiên cứu trước đồng khán giả cùng thôn.  Tức ra thì...


Tên địa chủ cường hào đại gian ác Nguyễn thế Đôn tức Tổng Đôn (mặc âu phục đứng bên phải) đang đứng trước tòa.  Một bà mẹ chít khăn trắng đang vạch tội tên địa chủ.
Ảnh Vũ Đình Hồng - Bản kẽm Tô Mỹ

Vicious village-bully landlord of arch-wickedness Nguyễn Thế Đôn, better known as District Đôn (wearing European clothes and standing at right) standing before the court.  A mother wrapped in a white scarf delineates the crimes of this vicious landlord.

nguồn: Thời mới 4 tháng 12 1955

Thực ra việc cải cách ruộng đất rất nghiêm trọng.  Chắc đã từng có những "tên địa chủ cường hào đại gian ác" và chắc chắn đã từng có những người vô tội hay có công với nước Việt bị lên án và kết án.  Vậy nhìn tấm ảnh ở trên thì rất khó biết sự thật là như thế nào.

Nhìn tấm ảnh ở trên thì chỉ biết là có hai người đứng trước hai micro.  Có một một phụ nữ mặc bộ quần tốt nhất của mình (quốc phục) đang diễn tả với điệu bộ một cái gì nào đó.  Người nhìn chỉ biết rằng phụ nữ muốn phát biểu cái gì nào đó đầy xúc cảm.  Người thứ hai là một người đàn ông, có lẽ không lớn tuổi lắm - ba mươi mấy tuổi?  Nếu là một người nông thôn thì mặc âu phục có nghĩa là ông ấy chắc đã đi học ở thành thị để hiểu biết ít nhiều đến lối sống tây phương.  Chắc vì mặc âu phục ông bị nghi ngờ là thân Tây, không phải là người Việt thuần túy.  Nhưng ông cũng đứng trước micro khoanh tay trước ngực kiên nhẫn nghe và nhận lời phát biểu của người phụ nữ ấy.

Hai người đứng gần nhau thì không cần micro để được nghe nhau.  Yếu tố thứ ba trong tấm ảnh này ngồi ở đằng sau - là một biển nón lá của các người nông dân đến nghe.  Micro ấy cần thiết vì họ ngồi không gần.  Còn nữa đây chính là những người rất cần nghe biết các lời phát biểu này.  Họ từng sống rất khó khăn, và phải biết rõ tại sao cuộc sống của họ bị khổ như thế.  Họ cũng cần biết là xã hội của họ là một xã hội công bằng lo đến thân phận của dân nghèo.

Chữ "show trial" được dịch thành "xử án lấy lệ"  Trong trường hợp này chữ "lấy lệ" chưa đủ.  Đây là một xử án trình bày - trình bày cho khán giả đang ngồi và nghe, và trình bày cho độc giả ngồi đọc báo ở Hà Nội.  Nói "lấy lệ" thì không sai vì chắc là kết quả tuyên án đã được giải quyết rồi.  Tuy nhiên việc trình bày trước độc giả Hà Nội cũng quan trọng.  Mặc dù Nguyễn Thế Đôn là một "tên địa chủ cường hào đại gian ác" ông vẫn được giữ nhân phẩm của mình.  Ông được ăn mặc lịch sự.  Ông được một micro riêng.  Bãi toà án này cũng được trình bày một cách rất ổn và trật tự.