Tình Sầu (Melancholy Love) - Trịnh Công Sơn [1965]

Tình yêu như trái phá con tim mù loà.
Love is like an explosive shell of a heart gone blind.
Một mai thức dậy, chợt hồn như ngất ngây, chợt buồn trong mắt nai, rồi tình vui trong mắt, rồi tình mềm trong tay.
One day it awakens, suddenly it’s like its soul as in rapture, suddenly it’s sad in deer’s eyes, then happy love is in its eyes, then tender love is in its hands

Tình yêu như vết cháy trên da thịt người.
Love is like a burn’s scar upon man’s flesh.
Tình xa như trời, tình gần như khói mây, tình trầm như bóng cây, tình reo vui như nắng, tình buồn làm cơn say
Love is distant like the sky, love is close like smoky clouds, love is deep like a tree’s shadow, love cheers like sunlight, sad love makes passion

Cuộc tình lên cao vút như chim mỏi cánh rồi, như chim xa lìa bầy, như chim xa lìa trời, như chim bỏ đường bay
Love climbs to dizzying heights like a bird with tired wings, like a bird that has shunned the flock, has shunned the sky, like a bird that has abandoned its flight path

Tình yêu như trái chín trên cây rụng rời, một mai thức dậy chuyện trò với lá cây, rồi buồn như lá bay
Love is like a ripe fruit upon the staggering tree, one day it will awaken to chat with the leaves, then sadly the leaves will fly off
Một giòng sông nước cuốn, một cuộc tình không may
A river with rippling waters, a love without luck

Tình yêu như thương áo quen hơi ngọt ngào
Love is like pity blouse, its fragrance slightly sweet
Rời nhau hôm nào, hồn mình như vá khâu, buồn mình như lũng sâu
Separating one day, our souls are as if they were knitted, saddened like a deep valley
Rồi tình trong im tiếng, rồi tình ngoài hư hao
Then love is amidst muteness, then love is beyond havoc

Tình yêu như nỗi chết cơn đau thật dài.
Love is like feelings of death, pain’s spasms, truly long lasting
Tình khâu môi cười, hình hài xưa đã thay, mặn nồng xưa cũng phai, tình chia nhau gian dối, tình đày tình đôi nơi
Love is sewn into smiling lips, the olden form has changed, olden ardor also fades, love deceitfully separated, banished love, love in two places

Tình yêu như cơn bão đi qua địa cầu
Love is like the storm surge going past the globe
Tình thắp cơn sầu, tình dìu qua hố sâu, tình vời lên núi cao
Shallow love, the mournful surge, love led by hand past the deep lake, distant love ascending high mountains
Rồi trong cơn yêu dấu, tình đày tình xa nhau
Then midst love’s surge, banished love, love apart

Cuộc tình lên cao vút như chim mỏi cánh rồi, như chim xa lìa bầy, như chim xa lìa trời, như chim bỏ đường bay
Love climbs to dizzying heights like a bird with tired wings, like a bird that has shunned the flock, shunned the sky, like a bird that has abandoned the flight path

Tình yêu cho anh đến bên cơn muộn phiền, tình đi âm thầm, nghìn trùng như vết sương, lạnh lùng như dấu chim.
Your love for me arrives tedium’s side, love departs sombrely, vast distances like fog’s traces, cold like a bird’s footprint.
Tình mong manh như nắng, tình còn đầy không em?
Ephemeral love is like sunshine, is love still full dear?

Tình yêu như đốt sáng con tim tật nguyền, tình lên êm đềm, vội vàng nhưng chóng quên, rộn ràng nhưng biến nhanh,
Love is like the bright burning of a cursed heart, love arises to quietude, hurried but forgetful, animated but vanishing swiftly,
Tình cho nhau môi ấm, một lần là trăm năm.
Love we give each other warm lips, one time is hundred years


Một vài nhận xét.

1) chữ "cơn" - lời ca này có 6 cơn (say, đau, bão, sầu, yêu dấu, muộn phiền). Cơn là một từ bổ nghĩa, dịch như "the" thì cũng hợp lý. Theo từ điển thì nghĩa là "outburst, fit, gust." Tôi có vài lần dịch cơn là "surge" [surge = rise and fall or toss on waves; rise in great waves or billow; rising of a person's or crowd's feelings, thoughts]. Cơn thì không phải một từ để nói chuyện bình thường hằng ngày, nhưng rất với thơ và có lẽ hợp với ca khúc nhiều hơn. Cơn không dấu thì dễ phổ hơn những từ như những, các, sự, v.v.

2) ca từ của tình ca này chỉ có một đoạn "anh em" là: "Tình yêu cho anh đến bên cơn muộn phiền, tình đi âm thầm, nghìn trùng như vết sương, lạnh lùng như dấu chim. / Tình mong manh như nắng, tình còn đầy không em?" "Muộn phiền" có phải là "anh" từ coi mình là nguồn muộn phiền, hay coi "em" là nguồn muộn phiền (hay tình yêu là nguồn muộn phiền?). Tình yêu ấy đến rồi "đi âm thầm" và không để lại gì mấy - vết sương, và vết chân chim không đủ ấm. Tình thì còn thì được ấm nhờ "nắng". Các vết mong mang này hình như có phải gọi là đầy? Có lẽ trong cuộc tình (nhất là tình sầu) thì sự đầy vời không thể đủ?

3) Lời ca này có rất ít dấu hỏi. Chỉ có chữ "mỏi" và "bỏ" trong cái đoạn điệp khúc "Cuộc tình lên cao vút như chim mỏi cánh rồi, như chim xa lìa bầy, như chim xa lìa trời, như chim bỏ đường bay." Một con chim bay cao là tiêu biểu cho tự do, sự thoai mái. Được tự do là thấy mệt, là thấy bị cô lập. "Chim xa lìa trời" là như con người xa lìa đời người, trần gian. "Bỏ đường bay" là bỏ lối mòn, bỏ đời thường? Con chim này muốn tự do là được nhiều và mất nhiều hơn (nhưng vẫn ưa)?

4) Lời ca cũng hai lần có tình yêu sẽ "một mai thức dậy." Thức dậy để giấc ngộ? Để nhận hiểu cái gì đó về mình? Thức dậy để quay trở lại với một đời thường không thuộc vào cuộc tình sầu này? Một mai có ý nghĩa là chưa đến lúc. Có lẽ phải đợi đến lúc mà hai người không còn nhau?

Giai điệu của "Tình sầu" rất hay - nghe êm đềm, vừa phải. Ca từ thì không êm đềm--các nhân vật "sống" ở trong ca từ này là như bị đập vỡ bởi các "cơn" rồi phải thức rồi thấy mỏi. Có lẽ ý bài này là các điều đau đứn, phức tạp, bất ổn, khó hiểu đều nên đón, nên mừng, nên thấy như có thể cứ sống qua.