Tình xót xa vừa (Love's fitting torment) - Trịnh Công Sơn (1970)

1.
Xin vỗ tay cho đều khi đêm đổ xuống đời ta
Applaud evenly please as night spills down into our lives,
Xin vỗ tay cho đều khi tình trôi đã trôi xa
Applaud evenly please as love adrift drifts far,
Nụ cười đã cuốn ta đi, một ngày lại thấy ta về
One smile carried us away, yet one day it sees us return.
Xin đứng yên trong chiều, trên môi thở khói quạnh hiu
Stand calmly please at dusk, desolate smoke upon breathing lips,
Xin đứng yên trong chiều, phơi tình cho nắng khô mau
Stand calmly please at dusk, set out your love to dry quickly in the sun,
Về đây thân xác hư hao, đêm đêm nằm nghe lá than van chút niềm đau ngọt ngào.
Returning here, body broken, listening nightly to leaves' lament a bit of their tender pain.

Một ngày trên vai bão tố nguôi ngoai nhìn đời quanh đây hết những mê say
One day on our shoulders the gale will subside, look at life all around, passion gone
Lòng chùng đam mê sớm tối qua đi ơ hờ
A sagging heart's passion, morning and night, carelessly passed by
Từng ngày chôn chân nhớ phố lang thang đời tình nuôi quên những sáng mênh mông
Daily, feet dug in, longing to wander the streets, love's life feeds the neglect of those spacious mornings
Trả lại hôm nay bốn phía thinh không ngỡ ngàng.
Giving back today, in all directions, a silence held, unastonished.

2.
Xin vỗ tay cho đều trong tim giọt máu vừa khô
Please clap hands evenly in a heart whose blood has just gone dry,
Xin vỗ tay cho đều, môi người thôi những âm ba
Please clap hands evenly, an someone's lips cease their sound,
Một lời tình cuối vu vơ, một ngày tình xót xa vừa
One uncertain word of final love, one day love's fitting torment.
Xin đứng yên trong chiều lao xao từng bóng hoàng hôn
Please stand calmly at dusk, at the din of each twilight shadow,
Xin đứng yên trong chiều treo tình trên chiếc đinh không
Please stand calmly at dusk, hang love upon an empty nail,
Gập ghềnh nhiều kiếp lưu vong ta lăn đời đã quá đôi tay vẫn còn ôm mịt mùng.
The bumps of many exiled lives, we've rolled up our life far beyond pairs of arms still grasping the vastness.


"Tình xót xa vừa" là trong những bài ca Trịnh Công Sơn tôi rất thấy thích. Nhất qua giọng hát của chị Mai.

Ít ai dám phân tích lời ca của Trịnh Công Sơn vậy chắc tôi không nên cố gắng. Ngoài một câu "tình chỉ đẹp khi dang dở." Hình như những tình ca của Trịnh Công Sơn không có trăm năm gì cả. Đời người đầy vui buồn, nhưng rút cục thì tất cả là buồn và hư vô. "Đêm đổ xuống đời ta" vẽ ra rất đẹp. "Trong tim giọt máu vừa khô" thì sắp vào cõi chết, hay quả tim hết cảm giác?

Nếu chưa tìm được hạnh phúc trong tình yêu thì khái niệm "tình xót xa vừa" rất thú vị. Lúc 25, 30 tuổi tôi đã đồng cảm với ý đó. Tình yêu dở dang với chất đẹp thì xót xa. Nếu là vừa phải thì mình cũng có thể trải qua những cảm giác đau xót ấy, hụt thuốc lá (trên môi thở khói quạnh hiu) uống chén rượu, nhìn phiá trần nhà, rồi nhắc lại từng kỷ niệm xưa. (Xin các bạn đừng hụt thuốc lá).

"Xin đứng yên trong chiều lao xao từng bóng hoàng hôn / Xin đứng yên trong chiều treo tình trên chiếc đinh không" - hai câu này từ đâu ra? Nghĩ đến hoàng hôn thì tôi cũng muốn nghĩ đến sự yên tĩnh. Có lẽ về lúc hoàng hôn thì treo tình như làm việc xong về nhà treo chiếc áo ấm trên một cây đinh?

Những lời ca này "xin" nhiều quá. Xin ai? Xin một người bạn / một người tình thất tình? Xin một người bạn thất vọng? Xin mọi người? Xin nhân loại? Xin một người cụ thể nào đó?

Các câu ca này là như một câu đố mỹ mẫn. Dù không biết trả lời ra sao.