Anh vẫn sống (I'm Still Live) - Xuân Điềm (1981)

Vâng, anh vẫn sống, anh vẫn sống
Yes, I've still alive, I'm still alive
Dẫu bạn bè anh đã ra đi
Though my friends have gone
Dẫu xác thân anh đã hao gầy
Though my body is worn out
Và mái đầu anh đã bạc phơ
And hair has turned grey
Vâng, anh vẫn sống, anh vẫn sống
Yes, I've still alive, I'm still alive
Dầu tủi nhục, đau khổ triền miên
Though I'm disgraced, in continual agony
Dầu tháng năm chồng chất ưu phiền
Though months and year pile up distress
Dầu người đời nay đã quên anh
Though people in this life have forgotten me

ĐK:
Nhưng trong anh mang bầu nhiệt huyết kiêu hùng
But I still have a brave, proud zeal
Một niềm tin sáng ngời kia, nụ cười ngạo nghễ trên môi
A brilliant faith, a contemptuous smile on my lips
Anh mang theo mối tình quê hương tha thiết
I bring a devoted love to the homeland
Chút tình xin dâng Tổ Quốc
A little love offered to the Motherland
Mong ngày đất nước hồi sinh
Awaiting a day when the land is revived

Vâng, anh vẫn sống, anh vẫn sống
Yes, I've still alive, I'm still alive
Đời ngục tù nay đó, mai đây
A life in prison today, tomorrow
Dù Bắc – Nam chia cách đôi đường
Though North - South are on two separate two paths
Chồng địa đầu vợ cuối sông Tương
A husband at the border, wife at the Tương river's end
Vâng, anh vẫn sống, anh vẫn sống
Yes, I've still alive, I'm still alive
Gặp bạn bè cùng kể nhau nghe
Meeting friends, together telling each other
Và hỏi nhau ai mất, ai còn?
And asking who's gone, who's alive?
Cùng đi tìm hai chữ Tự Do
Together looking for the words Freedom

Ôi! Người chiến sĩ – vô danh
Oh! Warrior -- unknown

nguồn: Orderly Departure Program (ODP) Application File for List of Prisoners Detained in 1975 and Letter from John Kellock (18 March 1992)

Xuân Điềm, tức Lê Xuân Điềm, là nhạc sĩ mà được ca khúc xuất bản và thu đĩa trước 1975.  Ông sáng tác những bài như "Đừng quên nhau," "Anh biết chăng," "Loài hoa không tên" (với Song Ngọc), "Mùa xuân tuổi mộng," v.v.

Là sĩ quan Việt Nam thì bị giam tám năm.  Bài ca "Anh vẫn sống" được sáng tác tháng 7 1981 ở trại cải tạo Z30D Hàm Tân.  Xuân Điềm viết rằngvề cảm hứng của bài hát:

khi nhìn thấy cảnh những bạn tù vượt trốn bị bắt lại trên đường dẫn về trại. Bọn cán bộ như bầy thú rừng, chúng xúm lại giáng những trận đòn dã man sấm sét trên thân thể người tù rách nát, bê bết máu, nằm bất động, rồi chúng bỏ đi (nguồn: "Xuân Điềm: Anh Vẫn Sống" T.Vấn và bạn hữu [website] 2012).

"Anh" là các người tù hiên ngang giữ tinh thần không chấp nhận bị giam.  Hay dù bị giam vẫn "mang bầu nhiệt huyết kiêu hùng."  Các bạn tù coi những người cố vượt ngục như những "chiến sĩ vô danh."  Người nào bị giam ở một trại tập trung như trại cải tạo cũng thấy "tủi nhục, đau khổ triền miên."  Nhưng các người trốn trại bị bắt lại phải chịu kỷ luật nặng nhất - họ bị tra tấn kể cả bị tử hình.  Như vậy các "bạn bè anh đã ra đi" gồm các người được thả sớm hơn và cũng gồm các bạn bị chết vì bệnh hay tử hình.

Bị giam là bị xa cách đời sống cũ, một đời sống bình thường.  Tất nhiên bị giam lao cải thì thân thể gầy và yếu đi, nhưng tinh thần là một vấn đề khác.  Như vậy nói là "anh vẫn sống" cũng lời nhắn nhủ cho chính "anh" ấy.  Trả lời email nhạc sĩ Xuân Điềm cho rằng ý của chữ "anh" trong ca khúc này là "chúng ta," là các người trải qua hệ thống trại giam sau 1975.  Họ vẫn sống để "mong ngày đất nước hồi sinh" và để "cùng đi tìm hai chữ Tự Do."

Tôi thỉnh thoảng có điều kiện đi thăm quận Cam Nam Cali.  Để sinh hoạt ở vùng ấy thì ắt phải lái xe, và khi tôi lái xe tôi hay mở đài.  Khi nghe đài tôi từng nghe bài ca "Anh vẫn sống" là nhạc giới thiệu cho chương trình "Anh vẫn sống" phát thanh trên Little Saigon Radio.  Chương trình này bắt đầu năm 2003 là do "cựu tù cải tạo chủ trương."  Xuân Điềm lập ra Ban Tù Ca Xuân Ðiềm để "cất cánh vào vùng trời sinh hoạt đấu tranh của cộng đồng người Việt hải ngoại" (xem Người Lính Cũ, "Vẫn tiếp tục chiến đấu sau hàng chục năm trong ngục tù cải tạo," vốn in trên báo Người Việt, được lưu trữ trên mạng tại trang web Một Gốc Phố 12 tháng 10 2008).

Việc giam và cải tạo nhiều người Việt từng có học thức và nghề nghiệp trong các trại tập trung có một hậu quả rất xấu cho Việt Nam.  Là có những người với cả sức sống của mình chống chính phủ Việt Nam đến hơi thở cuối cùng.  Họ đấu tranh cũng gây ảnh hưởng trong chính trị và ngoại giao của nước Mỹ và gây ra nhiều gai góc cho quan hệ Việt Mỹ đến bây giờ.  Còn vì họ vẫn đấu tranh cũng là như chiến tranh của 40 năm trước chưa kết thức.
"Anh vẫn sống" do Chu Ly và Hiếu Trung thể hiện

Theo bản nhạc thì bài "Anh vẫn sống" theo tiết tấu slow rock, nhưng bản thu thanh ở trên có nhiều nét nhạc hành quân với tiếng trống và kèn trumpet điện tử.  Để nhấn mạnh tính đấu tranh của bài ca cũng có tiếng súng bắn.  Đến hôm nay chỉ có 119 đến coi video này trong ba năm vừa rồi.  Tôi nghĩ là hai có lý do. Một là thính giả thích bài ca này không phải là dân web.  Hai là bài ca này được phát thanh thường xuyên trên đài Little Saigon Radio, ai cần đón nghe?