10 tháng 3, 2016

Hai hàng cây so đũa (Two Rows of Hummingbird Trees) - Trọng Minh, lời Nguyễn Huy (1981)

Hai hàng cây so đũa
Two rows of hummingbird trees
Lặng đứng nhìn xe qua
Stand silently watching a bus pass
Lên thăm anh lần cuối
Coming to visit me a last time
Hàng cây cũng nhạt nhòa
Rows of trees without color
Lên thăm anh lần cuối
Come up to visit me a last time
Trong lòng em khóc thầm
In your heart, hidden tears
Lên thăm anh lần cuối
Come up to visit me a last time
Trong lòng em khóc thầm
In your heart, hidden tears

ĐK:
Đưa con đi tìm sống
Taking our child to go look for a life
Trùng dương thật mênh mông
The ocean's really wide
Bờ tự do vẫy gọi
Freedom's shore beckons
Hợp tan rồi có không
Our reunion ends then there's nothing
Hợp tan rồi có không
Our reunion ends then there's nothing
Đời anh rồi vắng không
My life is then emptiness
Đời em rồi vắng không, vắng không
Your life is then emptiness, emptiness

Ra đi bao hờn tủi
You leave, there's so much anguish
Em ngậm ngùi khóc thương
You cry with such sorrow
Thương anh đợi mòn mỏi
Pity me who must wait here wasting
Hờn căm ngút đoạn trường
Hatred overloaded with sorrow
Lên xe về, con hỏi?
Boarding the bus, my kid asks -
Mẹ ơi, đến bao giờ lên thăm ba lần nữa
Mom, will we visit dad another time?
Mắt em nhòa hơi mưa
Your eyes are bleary with rain


Thanh Lan ca "Hai hàng cây so đũa"

Ông Trọng Minh soạn ca khúc này kể:

Tôi nhớ lúc đó khoảng tháng 6 năm 1981, chúng tôi bị giam giữ tại Gia Rai, thị xã Xuân Lộc, tỉnh Long Khánh, chỗ đó là Z30A, vào một buổi trưa, chúng tôi được anh Nguyên Huy mời một party nhỏ, bởi vì hôm trước đó, anh được chị cùng 2 đứa con lên thăm có mang cho anh một chút quà bánh. 
Trong câu chuyện anh có vẻ không vui, khi hỏi ra mới biết chị dẫn các cháu lên thăm anh lần cuối trước khi tìm đường vượt biên hy vọng đến được bến bờ tự do. Anh quá xúc động, nên đêm trước đó, anh làm bài thơ và đọc cho mọi người nghe, bài thơ cảm động và nói lên một phần nào tâm trạng của riêng tôi. Tôi yêu cầu anh chép cho tôi bài thơ đó, hy vọng là tôi có hứng thú để viết nên bài nhạc. Thật là may mắn tôi có đủ cảm xúc và hứng thú để hoàn thành bài nhạc trong 2 ngày sau đó. Lấy tựa đề là bài Hai Hàng Cây So Đũa vì 2 bên đường dẫn vào nhà thăm nuôi là 2 hàng cây so đũa. 
Nội dung bài nhạc đó, nói lên tâm trạng của người vợ đưa con lên thăm chồng trong tù, để từ giã trước khi lên đường vượt biên. Trong nỗi hoang mang không biết có đi trót lọt hay không, gặp nguy hiểm gì hay không, không biết có còn gặp lại nhau hay không, đó là những tình cảm hoài nghi, quyến luyến giữa 2 vợ chồng. Điều đó làm tôi xúc động nên viết bài Hai Hàng Cây So Đũa này. [nguồn: Vũ Hoàng, "Tù Ca Việt Nam," RFA Đài Á Châu Tự Do (29 tháng 4 2012)]

Trong bài hát này có hai xúc cảm chính - ngậm ngùi và hờn căm.  Bài thơ và ca khúc được viết trong cảnh rất éo le.  Người bị giam không được biết "đời mòn mỏi" sẽ kéo dài đến bao giờ?  Còn người vợ không được biết "đường vượt biên" sẽ ra sao.  Cũng có nhiều người bỏ mạng trên đường này, rồi khi được đến xứ khác thì đời còn nhiều thử thách khác.  Như vậy "hợp tan rồi có không."

Cây so đũa là một loại cây của vùng nông thôn miền Nam, và chắc cây so đũa của bài ca này phải hiểu theo nghĩa đen.  Tại bữa ăn gia đình việc so đũa là của các người con.  Nếu con của mình vượt biển sống ở nước ngoại thì không biết bao giờ có người so đũa cho mình.

Không có nhận xét nào: