Thơ rượu (Wine Poem) - Tản Đà / "Còn say" (Still Drunk) - Tú Mỡ (1935?)

Đời người như giấc chiêm bao,
Nghìn xưa đã mấy ai nào trăm năm.
Một đoàn lao lực, lao tâm,
Quí chi chữ "thọ"? mà lăm sống nhiều!
Có tiền chưa dễ mà tiêu;
Ham danh lắm kẻ như diều đứt dây.
Thương ai cho bận lòng đây,
Cho vơi hũ rượu cho đầy túi thơ!
Cảnh đời gió gió, mưa mưa,
Buồn trông ta phải say sưa đỡ buồn!
Rượu say, thơ lại khơi nguồn,
Nên thơ, rượu cũng thêm ngon giọng tình.
Rượu thơ, mình lại với mình,
Khi say quên cả cái hình phù du.
Trăm năm thơ túi, rượu vò.
Nghìn năm thi sĩ, tửu đồ là ai?

Life is like a dream
In days past, few have made it to one hundred.
A cycle of exertion, grief,
Why value "longevity"? so eager to live long!
If you have money, it's easily spent;
Those fond of fame, lots have lost their bearings
Love someone, you let yourself be ensnared,
Let a half emptied wine jar fill a pouch of poems!
Life's spectacle, the wind and rain,
Sadly watching we must get drunk to relieve the sadness!
Drunk on wine, poetry's given a font,
So inspired, wine tastes better than loving tones.
Wine, poetry, I with myself,
While drunk I forget about the transient.
A hundred year pouch of poems, a jarful of wine.
A thousand years a poet, who's the tippler?

Tiểu thuyết thứ bảy #47


Còn say (Still Drunk) - Tú Mỡ (1935)

Nhắn bác Tản Đà
Counseling uncle Tản Đà

Đã lâu, bác mới ra đời,
It's been awhile since you entered this life
Tưởng rằng gột óc theo thời duy tân.
Presuming that your mind was created for modern times.
Nào ngờ bác vẫn say lăn,
Who would have suspected that you are still falling down drunk
Lè nhè vẫn giọng thơ văn trái mùa.
Slurred words of verse out of season
Vẫn còn mộng mị, mơ hồ,
Still dreamy, vague
Người đời vui sống, bác ngờ chiêm bao.
People have always lived happily, you prefer to dream.
Người đời hoạt động sôn sao,
People have always been active in an uproar
Bác vờ triết ly thanh cao: bác lười!
You dissimulate a refined philosophy: you're lazy!
Ngồi dưng nổi bệnh chán đời.
Sitting idly ill, tired of living
Bác buồn trời gió, rồi trời lại mưa!
You fancy that it will rain - then rain it will!
Giải buồn chén tít say sưa,
Relieve your sadness with a intoxicating cup,
Chai con chái bố vẫn chưa hết buồn!
Small bottles, big jugs still don't relieve sadness!
Rượu vào, rông rổng thơ tuôn,
The wine goes in, abundant poetry floods forth,
Miệng ngâm sặc sụa hơi cồn, mùi men.
The reciting mouth reeks of alcohol, of ferment
Bác rằng: khách tục bon chen,
You say: guests are rude and competitive,
Lao tâm, lao lực, thấp hèn bác thương.
Worry, exertion, they're base, you pity them.
Đời rằng: bác dở, bác ương,
Life says: you're a bungler, you're obstinate
Giả danh ẩn dật là phường bỏ đi.
Calling yourself a recluse is just giving up.
Bác rằng: chữ thọ quí chi.
You tell us: longevity is of no value.
Lợi, danh, hão cả! Ham gì sống dai?
Profit, fame, it's all vanity!  Why desire endless life?
Đời rằng: thuận với lẽ trời,
Life says: go with heaven's reasoning,
Sống mà gánh vác việc đời mới hay.
Live and take up life's load, now that's good.
Còn như sống để mà ... say,
But if you live to be ... drunk,
Hỏi ai vất vưởng bấy nay làm gì?
Ask someone so careless now what to do?
Rung đùi, rượu nốc tì tì,
They just shift their legs, gulp down wine without end,
Người ta tỉnh, bác lì bì vẫn mê!
Others are wide awake, you're still stuporously drunk!

Phong Hóa 147 (3 mai 1935), tr. 11


Đắm mê hay tranh đấu?  Tú Mỡ là thành viên của Tự Lực Văn Đoàn rồi sau đó theo Việt Minh và chủ nghĩa cộng sản.  Trước đây tôi đã so sánh thái độ văn chương của Tự Lực Văn Đoàn và cộng sản.  Hai phe rất giống nhau về nhiều mặt, nhất là cái thái độ phấn đấu để tiến bộ.

Khi còn trẻ Tản Đà cũng đã phấn đấu, cũng muốn tiến bộ.  Ông có nhiều kinh nghiệm đời, đã bị thất bại và mất mát khá nhiều.  Như vậy ông muốn trốn đời, muốn làm ẩn sĩ trong thơ và bầu rượu (Cho vơi hũ rượu cho đầy túi thơ!)".

Tú Mỡ muốn Tản Đà nghe lời khuyên của "đời."  Theo tôi thiển nghĩ, có cái gì nào đó rất lãng mạn và dũng cảm thuộc về một người mà không "thuận với lẽ trời."  Thực ra nhìn lâu dài về đời và thời gian thì tất cả đều như chiêm bao như Tản Đà viết - tại sao phải "lao," phải "tiêu," phải "bận" nhiều quá trong cuộc đời tạm bợ này?  Còn ông thi sĩ biết xếp chữ một cách rất đẹp và tài hoa cũng đáng quí.