Anh sống mãi ngàn năm (You'll Live Always, A Thousand Years) - Lương An (1964)

Ra giữa pháp trường
Coming into the execution grounds
Khi mỗi bước nhích gần thêm cái chết
As each step inches closer to death
Khuôn mặt xanh xao không hề sợ sệt
A sallow face that has never been faint-hearted
Lòng anh vẫn như mặt biển bình yên
His heart is still like the calm sea

Giặc run tay, mười khẩu súng chĩa vào tim
The enemy's hands tremble, ten rifle barrels pointed at his heart
Anh giật tung chiếc băng đen bịt mắt,
He shakes off the black blindfold that covers his eyes
Quê hương đó -- không để gì che khuất
My homeland's out there - there's nothing to conceal
Nắng mùa thu, những hàng me hàng phượng xanh ngần
The sunlight of autumn, rows of rich green tamarind and poinciana trees

Bỗng tư lòng anh những khẩu hiệu vang ngân:
Suddenly from his heart, slogans echo forth
"Hồ Chí Minh... Việt Nam muôn năm...!!"
"Hồ Chí Minh... Vietnam forever...!!"
Con người anh bị vây trong lòng địch
His body is surrounded in the belly of the enemy
Mà hồn anh đã sớm vượt ra ngoài!
But his soul has quickly broken free outside!

Cái chết kiên trung chưa ghi chép đủ đầy
This loyal death has not yet been adequately recorded
Mỗi dòng trên còn bao điều chưa nói
For every line, there are so many things yet unsaid
Ôi người công nhân Sài-Gòn hăm năm bốn tuổi
Oh Saigon worker age of 25
Sinh ra giữa khởi nghĩa Nam-Kỳ
Born midst the Southern general uprising
Dòng sữa mẹ hiền, chén nước đất quê
A kind mother's milk, a cup of home's water
Cũng thêm nóng giũa những ngày đỏ rực
Are even warmer in those glorious days
Những lời mẹ ru sáng ngời gương bất khuất
The words of your mother's lullaby illuminated unyielding exemplars
Võ Văn Tần, Hà Huy Tập, Minh Khai...
Võ Văn Tần, Hà Huy Tập, Minh Khai...

Vừa lớn lên, đời đã thấy chua cay
Just as he grew up, he found life bitter
Hết giặc Pháp lại những thằng giặc Mỹ
As French enemy ended, then the American enemy
Bao câu hỏi mãi giày vò tâm trí
So many questions tormented his heart and soul
Trên mỗi ngả đường, giữa mỗi ca đêm
Upon every road, on every night shift

Hình ảnh Bác Hồ (tên của lòng tin
Uncle Hồ's image (name of belief
Tên của quê nhà ngẩng đầu kiêu hãnh)
Name of the homeland proudly raising its head)
Bổng hiện đến -- như một luồng điện mạnh
Suddenly appears -- like a strong jolt of electricity
Thắp sáng hồn anh, rọi hướng chân đi
Lighting his soul, illuminating the direction for his feet to go

Tuổi thanh xuân nào biết sợ gian nguy
Who among our youth fear peril?
Lúc cuộc sống đã rõ ràng chân lý:
At a time when life has a clear truth:
Giữa chúng ta và quân thù xâm lược Mỹ
Between us and the invading American army
Dù ở đâu cũng chỉ có căm hờn
Even any place there's only hate
Chỉ có đấu tranh một mất một còn
Only the fight, for every loss one still stands
Chỉ có tự do ở đầu mũi súng.
There's only freedom at the end of a gun.
Tù ngục không thể làm anh cúi xuống
Their prison's cannot make him bow his head
Niềm tự hào trong mắt vẫn long lanh.
The pride in his eyes still glistens

Ôi cuộc đời và phút cuối của anh
Oh, his life and final minute
Một tâm hồn lớn trong một thân hình mảnh dẻ
A grand soul in a slim frame
Một tuổi xuân góp bằng nhiều thế hệ
A young life contributing through many generations
Một trái tim không thể bị giam cầm
A heart that cannot be confined
Một cái chết --
A death --
không --
no --
anh sống mãi ngàn năm.
you'll live always, a thousand years.

nguồn: Văn nghệ 30 tháng 10 1964


Với Nguyễn Văn Trỗi nhiều lần các thi sĩ tìm đến thuật hùng biện có tính mẫu thuận. Bị bao vây rồi được vượt ngoài, một tâm hồn lớn - một thân hình mảnh dẻ, một tuổi xuân - nhiều thế hệ, chết nhưng cứ sống mãi ngàn năm. Tôi cũng thích cái hình ảnh Hồ Chí Minh gây sốc như một cú điện tử, nhưng viết kiểu ấy là như nhân vật không được tự do ý chí - "rọi hướng chân đi."

Tôi cũng đồng ý với khái niệm cái đời và chết của Nguyễn Văn Trỗi "chưa ghi chép đủ đầy / Mỗi dòng trên còn bao điều chưa nói."