Ngày sau sẽ ra sao (What Will The Days Ahead Bring?) - Vân Tùng (1964)

Ngày xưa tôi có quen một người em gái nhỏ 
Long ago I knew a little girl
Tuổi đang mười sáu mái tóc chấm ngang vai 
She was sixteen, hair reaching her shoulders 
Tình như nụ hoa nở trong lòng đời ngọt ngào 
Love like a flower in bloom within a sweet life
Rồi yêu thương ai đem ghép cho đôi tim non đếm Xuân qua cho nhau thấy nao nao
Then someone's love connected a pair of youthful hearts, counting the passing Springs for each other feeling a little confused
Ai thương yêu ai?
Is someone in love with an other?
Đó chỉ là tình của mỗi con người!
It's just love like anybody elses!

Một hôm xếp bút nghiêng đăng trình tôi giã từ 
One day setting aside pen and inkstone to go forth, I bid farewell
Tiếng yêu buồn hơn đêm mưa lắng tâm tư
Sounds of love sadder than rain subsiding in reflection
Người đi, người thương nhớ nhau từng ngày từng giờ 
People leave, people long for each other every day, every hour
Thời gian trôi qua mau, giữ tin yêu cho nhau đến mai sau nhưng ai biết ra sao?
Time passes quickly, holding onto love's faith for each other for tomorrow, but who knows what will happen?
Riêng tôi đêm nay nhớ thương một người, lạnh buốt đêm dài...
It's just me tonight longing for someone, icy cold on this long night...

Nhưng cớ sao em buồn? tình ta ước hẹn nhiều rồi.
But why are you so sad? our love we've promised over and over again.
Ngày mai ấm lại cuộc đời 
Tomorrow will warm up our lives
Kể chuyện xa vắng thấy thương nhiều hơn!
Telling these far-off tales I feel even more love!
Khi núi sông đang mịt mờ
When the mountains and rivers grow shadowy
Người trai nhuốm nhiều bụi đời 
A man takes on the color of life's grit
Chuyện xưa khép chặt vào lòng dù đi chinh chiến vẫn nhớ người tôi mến thương.
Our story of day's past is shut tightly in my heart, though I'm at war I still miss the one I love.

Tình yêu theo tháng năm xóa mờ trong mắt buồn 
Love follows the months and years, erasing things in sad eyes
Nếu ta còn nhớ đêm đêm thoáng trong mơ 
If we still remember these nights fleeting in our dreams
Đời anh là mây bốn phương trời còn miệt mài 
My life is like clouds to the four directions of the sky absorbed in my calling
Người đi xây tương lai dấu tâm tư thương ai như gió đưa MÂY che TRĂNG khuất đêm dài
One who builds the future, concealing reflections of longing someone, like the wind pushes CLOUDS covering the MOON ending the long night 
Tim tôi đơn côi, biết nhau một lần rồi nhớ trọn đời!
My heart alone, knowing each other once and longing for the rest of our lives!

nguồn: Vân Tùng, "Ngày sau sẽ ra sao," Saigon: Diên Hồng, 1965


Tác giả Vân Tùng hình như là vô danh.  Tôi không có thông tin tiểu sử nào của ông.  Có người trên mạng cho là Vân Tùng là tên bút của Minh Kỳ hay Lê Dinh nhưng tôi nghĩ rằng chưa có bằng chứng nào để nói như thế.  Vân Tùng sáng tác tất cả là 14 bài ca soạn trong vòng 4 năm.  Đây là một sự nghiệp sáng tác rất ngắn từ thời hậu Diệm (năm 1964) đến thời tiền Mậu Thân (năm 1967).  Hình như năm 1968 ông cũng có ý xuất bản một tập ca khúc với đầu đề Kẻ Ở Người Đi.

nguồn: bia sau của bài ca "Kỷ niệm một mùa xuân" của Vân Tùng (Saigon: Minh Phát, 1967)

Tôi đoán rằng Vân Tùng là sĩ quan của quân đội Việt Nam Cộng Hòa.  Theo Nguyễn Văn Liệu, trước 1964 sĩ quan của quân đội Việt Nam Cộng Hòa chưa được phép xuất bản các tác phẩm vần thơ, chuyện, bình luận, nhạc, v.v. (xem Nationalist in the Viet Nam Wars: Memoirs of a Victim Turned Soldier. Indiana University Press, 2012, tr. 393).  Một thí dụ ngoài Vân Tùng là nhạc sĩ / sĩ quan Dzũng Chinh bắt đầu công bố các ca khúc của mình trong năm 1964.

Cảnh trong bức tranh của bìa ca khúc này là buổi đêm - chàng mặc một bộ complet, nàng mặc áo dài. Hai người này đâu phải là công dân, đâu phải là nông dân.  Nàng để tay của nàng trên ngực của chàng.  Vậy hai người có quan hệ gần gũi rồi.

Nàng 16 tuổi, là tuổi lý tưởng trong một cuộc tình của bài ca Việt. Ít nhất là nàng 16 tuổi trong trí nhớ của chàng.  "Tình như nụ hoa nở trong lòng đời ngọt ngào" - tình yêu là một thứ vừa dịu dàng vừa thân mật.  Nhưng các mùa xuân đi qua - lúc đầu hai người cảm thấy bối rối (đếm Xuân qua cho nhau thấy nao nao), nhưng hiện giờ tình yêu đó có thực.

"Một hôm xếp bút nghiêng" là một cách nói ngữ sáo và cũ kỹ.  Song chàng đang học hành, đang muốn bước vào sự nghiệp, muốn xây đời riêng - nhưng tất cả bị tan vỡ vì chiến tranh.

Năm 1961 các trai có nhiệm vụ tỏng vụ:

According to the new conscription act in 1961, all men under twenty-eight holding a high school diploma and higher were conscripted … Girls in peacetime usually didn’t like to marry soldiers. ... Girls took for granted that seven out of ten young men who could become their husbands would be in the armed forces, not for a few years but probably for a very long time. [Theo lệnh tỏng quân của năm 1961, tất cả mọi đàn ông dưới 28 tuổi mà có bằng tốt nghiệp trung học hay cao hơn đã bị bắt đi lính ... Gái thời hòa bình thường lệ không ưa lấy chồng là lính ... Các người con gái cứ biết rằng 7 trong 10 chàng trai trẻ mà có thể thành chồng sẽ đi vào quân đội, và chỉ vài năm mà chắc một thời gian quá dài (Nationalist in the Viet Nam Wars, tr. 205)

"Ngày sau sẽ ra sao" cũng là một câu hỏi rất là có thật.  Làm sao mà làm kế hoạch cho đời hạnh phúc chung của ngày mai nếu tương lai của mình chỉ có chiến tranh liên miên.  Hai người chỉ có thể trao nhau "thương nhớ nhau từng ngày từng giờ."  Họ sẽ, họ phải "giữ tin yêu cho nhau đến mai sau."  "Nhưng ai biết ra sao?"  Chàng trai ấy có thể già đi, có thể bị thương, bị thần kinh, bị giam / cải tạo, hay bị chết nữa.

Nhưng chàng trai ấy cứ sống cho một niềm hy vọng, một niềm tin - "Ngày mai ấm lại cuộc đời." Mặc dù "em buồn," "em" cũng phải tin ở ngày mai ấy.

"Đời anh là mây bốn phương trời còn miệt mài."  Làn mây không có khả năng tự điều khiển mình - chỉ có cơn gió được làm vậy.  Chàng trai ấy làm "mây" thì vẫn còn nhiệt tình (miệt mài) vì tin ở "ngày mai," vì tin ở mục đích chung của đất nước mình.  Nhưng là mây thì cứ bắt phải "dấu tâm tư" như làm mây mình cũng phải dấu mặt trăng (là tình yêu đẹp hai người?).