Sông Phó Đáy - bình minh 27 tháng 5 2012

 ngồi nói chuyện trên đê cho mát

tấm ảnh miền trung du (22 tháng 5)

Đò Phú Hậu qua sông Phó Đáy

Sông Lô

Cắt lúa làm vụ

 

Trường Trung Học Cơ Sở Thị Trấn Lập Thạch

 

Thịt chó

 

Đi học về, đứa bé đem ghế về nhà

Các bảng cổ động vùng nông thôn miền Bắc

Môi trường ô nhiệm tàn phá cuộc sống của bạn - Pollution of the Environment Will Destroy Your Lives, Friends

Cán bộ và nhân dân Thôn Yên Hòa đoàn kết chung tay xây dựng nông thôn mới - The Cadres and People of Yên Hòa Hamlet In Common Solidarity Are Building a New Countryside

Đảng bộ và nhân dân Xã Sơn Đông quyết tâm thực hiện thắng lợi chương trình xây dựng nông thôn mới - The Party Ministries and the People of Sơn Đông Commune Are Determined to Realize Victory in the Program for Building a New Countryside

Dân số ổn định xã hội phồn vinh gia đình hạnh phúc - A Stable Population, A Prosperous Society, Happy Families

Dừng lại ở 2 con để nuôi và dạy cho tốt - Stop At 2 Children to Raise and Teach Them Well

Chú ý! Đoạn đường thường xảy ra tai nạn giao thông - Pay Attention! A Stretch of Road Where Traffic Accidents Often Occur

Tinh thần Chiến thắng 30/4 và Ngày Quốc tế Lao động 1/5 bất diệt - The Spirit of the Immortal April 30 Victory and May 1 International Labor Day

Vì sức khỏe công động, hãy rửa tay bằng xà phong - For the Health of the Community, Wash Your Hands With Soap

Tích cực hưởng ứng "Năm An Toàn Giao Thông 2012" - Respond Actively to "The Year of Traffic Safety, 2012"

Toàn dân tích cực tham gia năm an toàn giao thông 2012 - All The People Participate Positively the The Year of Traffic Safety, 2012

Công an Huyện Lập Thạch: Tất cả vì sự bình yên của nhân dân - The Police of Lập Thạch Districk: Doing It All for the People's Safety

 Ma túy hiểm họa toàn xã hội - Narcotics Imperil All of Society

Nước là màu của sự sống - Water is the Blood of Life

Bầu cử Đại biểu Quốc hội và Đại biểu Hội Đồng Nhân Dân các cấp là quyền vụ của mỗi công dân - Electing Representatives to Parliament and Representatives to Peoples' Councils at All Levels is the Right and Responsibility of Every Citizen

Quyết tâm thực hiện thắng lợi chương trình xây dựng nông thôn mới - Resolve to Achieve Victory in the Program to Build a New Countryside

Các câu khẩu hiệu viết gọn có thể hiểu như những lời ra lệnh hay như một điều hiển nhiên.  Hay phải coi các khẩu hiệu như viết về tình hình trước mặt hay như là ước mong của mọi người không trừ một ai.  Chúng tôi viết như thế thì phải đúng như thế.  Có lẽ người đọc biết rồi nhưng chúng tôi cứ nhắc vì người đọc chưa làm đúng.  Nhiều câu khẩu hiệu cũng áp dụng những lời từ chiến tranh - quyết tâm, thắng lợi, chiến thắng, tàn phá.

Có những ý rất khó tranh cãi.  Rửa tay bằng xà phong cũng tốt chứ.  Rửa tay thế nào cũng tốt và xà phong nhất định có hiệu quả.  Nhưng nếu luôn luôn sử dụng đến xà phong chống vi khuẩn thì vi khuẩn sẽ dần dần đối phó với thuộc chống vi khuẩn mà sẽ không còn hiệu quả.

Ô nhiễm môi trường cũng tàn phá thật.  Nhưng muốn chống ô nhiễm mỗi trường thì bỏ xe ô tô, bỏ xe máy và đi xe đạp luôn.  Còn lúc mà xây dựng nông thôn mới sẽ gây ra ô nhiễm môi trường - cứng hóa đường phố sẽ cho xe cộ vào nông thôn nhanh hơn hay đồng xe hơn (chú ý - đoạn đường này thường xảy ra tai nạn giao thông!)  Còn có việc là nông dân phải "hiến đất làm đường giao thông."  Đất sản xuất thành mặt đường nhựa.

Cái đáng sợ nhất là tôi mới biết đây là "năm an toàn giao thông."  Năm này là năm mà toàn dân đang cố gắng lái xe an toàn.  Chắc chắn sang năm phải tệ hơn khi mà toàn dân không còn "tích cực tham gia."

Nông dân vươn mình (Peasants Rise Up) - Lưu Hữu Phước - lời: công tác với Hoàng Nguyễn (1953)

1)Vùng lên! nông dân, bước theo lá cờ cách mạng!
Arise, follow revolution's flag
Từ lâu, ta nung nấu nỗi oán hờn,
For so long we've been seething in rancor
Vừng hồng lên, nông dân ta đến ngày
The sun is rising, peasants, our day has come
Vùng lên đấu tranh đập tan bất công này.
Arise, fight to destroy this injustice
Từ ngày năm qua, con nối cha kéo cày đất người,
Since days of years past, children have followed fathers pulling the plow on their land,
Địa chủ thu tớ, tranh bát cơm manh áo.
The landlords grab servants, seize rice and clothes

Tiến lên! Nông dân vươn mình!
Advance! Peasants lift yourselves up!
Quyết phá tan nỗi bất bình! Nào!
Resolve to destroy these grievances! Go!

Muôn dân cày chung tâm chí, sẽ đúc thành sức quật cường.
The thousands tilling the fields share a single will, forged into an indomitable force.
Dưới bóng cờ Đảng lao động sáng soi đường chúng ta đi
Under the Labor Party's flag that lights up the path we're taking
Trong căm hờn, trong tranh đấu, ta tôi luyện sức diệt thù;
In hatred, in struggle, we're training to wipe out our enemy;
Phá nát tan gông nô lệ, áo cơm ta về ta.
Smash slavery's fetters, then our food and clothing is ours again.

2)
Đời ta đau thương nên ta có ngàn sức mạnh,
We've know pain in our lives, so we've got towering strength,
Chủ nhân nơi thôn xóm, giữ lúa vàng.
Bosses in the villages and hamlets keep the golden rice
Giặc thù cấu kết với phong kiến thù.
The enemy invader collude with our feudal foes
Vùng lên đấu tranh đập tan hết âm mưu!
Give it your all, fight to destroy this plot!
Lòng nào người căm quân dã man gây đời thống khổ,
All our hearts resent the barbarous soldiers that cause our lives to be wretched
Hận thù sôi bao năm chúng ta còn nhớ.
Hatred boiling inside so many years, we still remember.

Tiến lên! Nông dân vươn mình!
Advance! Peasants lift yourselves up!
Quyết phá tan nỗi bất bình! Nào!
Resolve to destroy this indignity! Go!

Chung tay liềm, chung tay búa,
Sharing hammers, sharing sickles,
Chúng ta là sực bạt ngàn.
We're a boundless strength
Tiến bước theo gót Bác Hồ,
Following in the footsteps of Uncle Hồ
Đắp xây đường sáng tương lai.
To build a road to light up the future.
Đây lúa vàng, đây bom súng, gánh ra tiền tiến diệt thù;
Here's golden rice, here are bombs and guns, carry them to front to wipe out the enemy;
Đất nước mong, thế giới chờ, sức nông dân Việt Nam.
The nation looks forward to, the world awaits, the strength of Vietnam's peasants.

Tuyên Quang, 1953

"Nông dân vươn mình" - nguồn: Lưu Hữu Phước: Sự nghiệp âm nhạc (Nxb Trè, 1998)


Hai chủ đề ánh sáng và nồng nhiệt rất quan trọng trong bài ca này như các từ "nung nấu,"vừng hồng lên," "đúc," "sáng soi," "sôi."  Chỉ có bóng của lá cờ - dù sáng soi đường, nhưng cũng để cứu nông dân.  Cớ cách mạng động lực làm cho nông dân vùng lên, tập trung sức mạnh của nông dân.  Vậy bài ca vừa có ý căm hờn, vừa có ý khai sáng.

Bài ca này viết thời kháng chiến nói đến hai loại kẻ thù - là địa chủ và giặc (quân dã man = quân lực Pháp) có "âm mưu" chung, "cấu kết" với nhau.  Nỗi oán trách ở đây được mô tả rõ nhất với hai từ "bất công" và "bất bình."  Đây là do địa chủ "thu" và "tranh" làm cho nông dân thành "nô lệ."

"Đất nước mong, thế giới chờ, sức nông dân Việt Nam."  Lúc bấy giờ sức nông dân là nhân tố quyết định của cuộc kháng chiến chống Pháp.  Chắc chăn nông dân vốn đã yêu nước, muốn chống ngoại xăm nhưng làm thế nào để nông dân hăng hái hơn?  Tác giả dùng những ca từ như "sức quật cường" thì không đủ - phải trả lại "áo cơm ta về ta."  Nhưng áo cơm từ đâu ra?  Cái bất bình là địa chủ đã thu lấy nhiều của cải rồi đồng thời nông dân thấy đang thiếu thốn.  Bài ca này không nói rõ điều này, nhưng cái chữ "địa" là yếu tố quyết định giải quyết ai sẽ thu được áo, cơm, sẽ giữ lúa vàng.  Ai sẽ làm "chủ nhân" của "địa"?  Theo khái niệm của bài ca này thì những người kéo cày nên thành chủ của "địa."  Và chắc nông dân nghe bài ca này đồng ý với thông điệp này.  Địa / đất = "lúa vàng."  Nông dân trừ đất = "nô lệ" = "thống khổ."  Vì vậy bài ca này cũng là một cách trả lời câu hỏi "Vì sao người dân quyết liệt bám giữ đất."  Bài ca này giúp trả lời câu hỏi này.  Như Lưu Hữu Phước và Hoàng Nguyễn viết đây là một câu chuyện "từ lâu."

Tôi nghĩ chắc bài ca này khó hát tương dối.  Vậy đây là một bài ca cho các đoàn văn nghệ đến tuyên truyền - nghĩa là từ trung ương gửi đến địa phương.  Các thành viên Đoàn Ca Múa Nhân Dân với giọng hát opera thể hiện bài ca này như một khúc khải ca chứ phải như một bài ca oán hờn.

Bóng nhỏ đường chiều (A Small Shadow on the Afternoon Road) - Trúc Phương (1962)

Ai biết ai vì đời cùng ngược xuôi chung lối mòn
.
Who knows someone who in life together had reversals on the well-worn path they share.
Ngày tôi hai mươi tuổi em đôi tám trăng tròn
, đêm lạnh còn chăn đơn gối lẻ
 chưa buồn khi canh vắng khép đôi mi

.
When I turned twenty you were only sweet sixteen, on cold nights, separate blankets, unmatched pillows, not yet sadly burning the midnight oil as we closed our eyes

Cho đến hơn một lần tuổi trẻ như qua mất rồi
.
Until more than once it seemed like youth had come and gone.
Ngày tim lên tiếng gọi xui tôi mến một người
.
One day my heart cried out urging my fondness for someone.
Tâm tình chiều nao trên phố nhỏ
 khi về lưu luyến mãi phút hẹn hò

.
Affections I felt on any evening on the little lane home stirred up by those minutes of rendezvous

Bao thương nhớ từ độ anh vui bước quân hành
, nửa năm anh viết lá thư xanh bảo rằng
: sẽ về phố phường
.
With so much love and longing, since I happily left to be mobilized, after half year I wrote a letter saying: I'm coming to the neighborhood.
Mừng rơi nước mắt ướt thư người tôi thương


In her joy, falling tears moistened the letter to the one I love

Tôi đến nơi hẹn hò đường chiều nghiêng nghiêng nắng đổ.
I came to our place of rendezvous, the afternoon road, slanting rays of sunlight streamed down.
Bàn tay thon ngón nhỏ đan tay rắn sông hồ
, ta nhẹ dìu nhau như tiếng thở
.
A delicate hand entwined with a hand roughened by experience, we guided each other, lightly like a breath
Thương này thương cho bõ lúc đợi chờ.
This love, loving made the wait worthwhile.


Nguồn: "Bóng nhỏ đường chiều," (Sài Gòn: [Tác giả], 1962) in lại trong Ai Cho Tôi Tình Yêu: 43 Tình Khúc Trúc Phương (Westminster, CA: Hồng Lĩnh, 1992).


Ban nhạc xưa của tôi là Apes of God mới được xuất bản một đĩa CD cuối cùng.  Trên đĩa đó có bài "Bóng nhỏ đường chiều" của Trúc Phương do tôi dàn dựng cho nhạc hòa tấu.  Myles Boisen chơi đàn ghi ta, Mark Schifferle chơi ghi bát xơ, John Hanes đánh trống, và tôi chơi đàn Synthesizer.


Ca từ Trúc Phương vừa tuyệt vời, vừa khó dịch.  Và cách làm giai điệu cũng rất hợp với từng chữ.  Trong nền tân nhạc Việt Nam bao nhiêu nhạc sĩ bỏ qua các chữ dấu hỏi, dấu ngã?  Nhưng Trúc Phương phổ cách chữ dấu hỏi như "tuổi," "trẻ," "nhỏ," hay "thở" một cách nghe rất tự nhiên.



Lâu năm rồi tôi rất thích nghe Giao Linh ca bài hát này trên băng Sơn Ca 6.

Trúc Phương mô tả những cảm giác thương yêu và nhớ nhung của cuộc tình còn non, nhưng rất đậm đà và đầy ý nghĩa.  Hai tình nhân mới gặp lại nhau sau một thời xa cách.  Chụm lời "ta nhẹ dìu nhau như tiếng thở" luôn luôn gây ấn tượng mạnh vẽ những cảm giác đẹp nhất trong một cuộc tình.

thêm tấm ảnh từ Anne Scahill Collection

 

Thợ móng tay (trước 1975) [một nghề rất thông dụng công động người Việt hải ngoại hiện nay]

Phi cảng Sài Gòn Tân Sơn Nhứt

Kem đáng răng Hynos

 
 

trình diễn nhạc dân tộc ở Hội Việt Mỹ

Nguồn: Anne Scahill Collection, Vietnam Center and Archive.