Nước mắt cho Sài Gòn (Tears for Saigon) - Nguyễn Đình Toàn (1978?)

Sài Gòn ơi
Oh Saigon
Ta mất người như người đã mất tên
I lost you like you lost your name
Như dòng sông nước quẩn quanh buồn
Like a river whose water sadly stirs around
Như người đi cách mặt xa lòng
Like one who goes far from a face, a heart
Ta hỏi thầm em có nhớ không
I softly ask if you remember

Sài Gòn ơi
Saigon
Ðến những ngày ôi hè phố xôn xao
Came days that the noisy streets and sidewalks
Trong niềm vui tiếng hỏi câu chào
In the happiness of greetings
Sáng đời tươi thắm vạn sắc màu
Brightening a multi-colored, cheerful life
Còn gì đâu
There's nothing left

Ai đã xa nhớ hàng me già
Anyone afar would remember the old tamarind trees
Thu công viên hoa vàng tượng đá
Autumns in the park, golden flowers, stone statues

Sài Gòn ơi
Oh Saigon
Ðâu những ngày mưa mùa khoác áo đi
Where have those days in the rainy season taking a coat to go
Tay cầm tay nói nhỏ những gì
Hand in hand we speak quietly of things
Những quầy hoa quán nhạc đêm về
Flowerstands, cabarets at night coming home
Còn rộn ràng giọng hát Khánh Ly
Still echoing with Khánh Ly's voice

Sài Gòn ơi
Oh Saigon
Thôi hết rồi những ngày hát nhớ nhau
They're all gone, those days when we sang of missing each other
Nhớ Phạm Duy với tình ca sầu
I miss Phạm Duy with his melancholy love songs
Mắt lệ rơi khóc thuở ban đầu
Eyes with teardrops falling the first time
Còn gì đâu
There's nothing left

Sài Gòn ơi
Oh Saigon
Ta mất người như người đã mất tên
I lost you like you lost your name
Mất từng con phố đổi tên đường
Lost the roadways, changed the streets names
Khi hẹn nhau ta lạc lối tìm
Meeting at the appointed place, we lose our way finding it
Ôi tình buồn như đã sống thêm
Oh sad love like it's lived longer

Sài Gòn ơi!
Oh Saigon
Ta mất người như người đã mất tên
I lost you like you lost your name
Mất trường xưa mất tuổi thiên thần
Lost my old school, lost an angelic age
Hy vọng xa với mộng ước gần
Hopes far away with withes close
Đã lìa tan
Have come to an end

Trăng ơi trăng có còn chăng là
Moon, oh moon, are you still there
Sao ơi sao sao mờ lệ nhớ
Stars, oh stars, they're blurred by tears of remembering

Sài Gòn ơi!
Oh Saigon
Ta mất người như người đã mất tên
I've lost you like you lost your name
Như hàng cây lá đỏ trông tìm
Like rows of trees with red leaves that seek
Mặt trời trong cánh nhỏ dịu hiền
The sun through small gentle leaves
Ðủ ngậm sầu ngang môi lắng im.
Enough to hold sadness across sad lips.

Sài Gòn ơi!
Oh Saigon
Ta mất người như người đã mất tên
I've lost you like you lost your name
Như mộ bia đủ lạnh hương nguyền
Like a tombstone cold enough, incense fragrance and an oath
Như trời sâu đã bỏ đất sầu
Like the deep sky had abandoned the sad earth
Còn gì đâu...
There's nothing left

nguồn: Nguyễn Đình Toàn, Quê hương thu nhỏ: 23 ca khúc (Westminster: Văn Khoa xuất bản, 2000).

Người ta hay nhắc đến các trại cải tạo, các người bị tập trung ở các trại.  Nhưng việc cải tạo xảy ra ở khắp cõi Việt Nam Cộng Hòa xưa.  Trong cái quá trình cải tạo miền Nam thì bên thắng cuộc đổi tên của thủ đô, đổi tên nhiều đường phố, cấm các ca khúc phổ biến, đóng cửa các "quán nhạc," và rút ra nhiều người biết đến thời tiền cải tạo.

Sài Gòn được coi như tình nhân.  Sài Gòn (tức là Sài Gòn trong ký ức) mất là như mất người tình.  Sài Gòn này rất mật thiệt, rất tươi thắm như một người tình.  Mất người tình là mất phương hướng, mất kỷ niệm đẹp.

Bài ca này (và các ca khúc viết ở các trại giam, nhà tù) không được viết trên giấy với năm dòng kẻ đến khi nó khỏi ra tường tù.  Như vậy các bài ca được truyển khẩu phổ biến.  Trong Nhà tù: Hồi ký, Duyên Anh viết:

Thời kỳ này, Nguyễn Đình Toàn đã từ đề lao Gia Định qua Chí Hòa và “trụ trì” khu FG. ... Dương Đức Dũng đã sống chung với Nguyễn Đình Toàn tại 5C-2 đề lao Gia Định và được tác giả Tro than dạy truyền khẩu mấy ca khúc như Saigon, niềm nhớ không tên ... (tr, 488)

Thời gian này là năm 1978.  Khi mới được phổ biên qua giọng hát của Khánh Ly bài ca "Mắt mắt cho Sài Gòn" có tên "Saigon, niềm nhớ không tên."  Bài hát này xuất hiện trên cassette chủ đề "Bông hồng cho người ngã ngựa" xuất bản năm 1980.  Nếu bia cassette ở dưới là bia của năm 1980 thì đây là một hành động rất hại cho ông Toàn vì đề tên Nguyễn Đình Toàn sau tên của hai bài hát.


nguồn: Youtube

Bài ca này cũng xuất hiện trong cassette "Người di tản buồn" năm 1981.

Lời đây hơi khác với lời mà Nguyễn Đình Toàn xuất bản năm 2000 không phải là điều lạ.  Là một bài ca truyển khẩu làm sao mà có văn bản chính xác.  Không biết tác giả vốn nhắc tên giọng hát nữ nghệ sĩ nào, nhưng khi Khánh Ly hát tên người này là Thái Thanh.  Khi xuất bản ca khúc thì tên là Khánh Ly.


Saigon, niềm nhớ không tên (Saigon: A Nameless Longing)

Sài Gòn ơi
Oh Saigon
Tôi mất người như người đã mất tên
I lost you like you lost your name
Như dòng sông nước quẩn quanh buồn
Like a river who water sadly stir around
Như người đi cách mặt xa lòng
Like one who goes far from a face, a heart
Ta nhủ thầm em có nhớ không
I softly urge you, do you remember

Sài Gòn ơi
Saigon
Ðâu những ngày khi hè phố xôn xao
Where are the days when the streets and sidewalks were full of sound
Trong niềm vui tiếng hỏi câu chào
In the happiness of greetings
Sáng đời tươi thắm vạn sắc màu
Brightening a multi-colored, cheerful life
Nay còn gì đâu
Now there's nothing left

Ai đã xa nhớ hàng me già
Anyone afar would remember the old tamarind trees
Thu công viên hoa vàng tượng đá
Autumns in the park, golden flowers, stone statues
Thôi hết rồi mộng ước xa xôi
That's all, distant dreams are gone
Theo dòng đời trôi
Following the flow of life's stream

Sài Gòn ơi
Oh Saigon
Ðâu những ngày mưa mùa khoác áo đi
Where have those days in the rainy season taking a coat to go
Tay cầm tay nói nhỏ câu gì
Hand in hand we speak quietly of something
Đâu quầy hoa quán nhạc đêm về
Where are the flowerstands, cabarets at night coming home
Đâu rộn ràng giọng hát Thái Thanh
Where's the echo of Thái Thanh's voice

Sài Gòn ơi
Oh Saigon
Thôi hết rồi những ngày hát bên nhau
They're all gone, those days when we sang together
Đâu Phạm Duy với tình ca sầu
Where's Phạm Duy with his melancholy love songs
Mắt lệ rơi khóc thuở ban đầu, còn gì đâu
Eyes with teardrops falling the first time, there's nothing left

Sài Gòn ơi!
Oh Saigon
Tôi mất người như người đã mất tên
I lost you like you lost your name
Khi hẹn nhau ta lạc lối tìm
Meeting at the appointed place, we lose our way finding it
Ôi tình buồn như đã sống thêm
Oh sad love like it's lived longer

Sài Gòn ơi!
Oh Saigon
Tôi mất người như người đã mất tôi
I lost you like you lost me
Như trường xưa mất tuổi thiên thần
Like my old school lost an angelic age
Hy vọng xa với mộng ước gần
Hopes far away with withes close
Nay còn gì đâu
Now there's nothing left

Ai ra đi nhớ hoài câu thề
Whoever leaves always remember the vow
Nơi quê hương muôn người chờ ngóng
At home hundreds of thousand are expectant
Ta tiếc thời âu yếm xa xưa
I regret that my distant youth
Bây giờ còn đâu
Now where has it gone?

Sài Gòn ơi!
Oh Saigon
Ta mất người như người đã mất tên
I've lost you like you lost your name
Như hàng cây lá đỏ trông tìm
Like rows of trees with red leaves that seek
Mặt trời soi dáng nhỏ dịu hiền
The sun shines on a gentle visage
Ðang ngậm ngùi trên môi lắng im.
Holding grief upon sad lips.

Sài Gòn ơi!
Oh Saigon
Ta mất người như người đã mất tên
I've lost you like you lost your name
Như mộ bia đủ lạnh hương huyền
Like a tombstone cold enough, incense fragrance dark
Như trời sâu đã bỏ đất sầu, còn gì đâu
Like the deep sky had abandoned the sad earth, there's nothing left