Buồn đêm mưa (Sadness on a Rainy Night) - Huy Cận

Tặng Khái Hưng - For Khái Hưng

Đêm mưa làm nhớ không gian,
A rainy night makes me reminds me of space
Lòng run thêm lạnh nỗi hàn bao la...
My heart shivers colder in a vast chill

Tai nương nước giọt mái nhà
Ears guided by drops of water on the roof
Nghe trời nặng nặng, nghe ta buồn buồn.
The sky feels as heavy my feelings of sadness

Nghe đi rời rạc trong hồn
Feeling muddled to my core
Những chân xa vắng dặm mòn lẻ loi...
Far off feet on a worn, forsaken route...

Rơi rơi... dìu dịu rơi rơi...
The dripping... it softens, the dripping...
Trăm muôn giọt nhẹ nối lời vu vơ...
Hundreds of thousands of weightless drops linked to pointless words...

Tương tư hướng lạc, phương mờ...
Lovesick, my direction lost, outlook vague...
Trở nghiêng gối mộng, hững hờ nằm nghe.
Turned prone across a pillow of dreams -- withdrawn, reclining, listening

Gió về, lòng rộng không che,
Wind returns, my heart opens wide, bare
Hơi may hiu hắt bốn bề tâm tư...
A breath of air from the north hems my feelings in...


Tôi quen biết bài thơ này qua blog của Goldmund. Hình như bài thơ này được viết về một tâm trạng cô đơn, bế tắc. Mới đọc mình tưởng rằng từng giọt nước làm hành hạ người trong thơ. Nhưng tôi cũng quay về từ "nhớ" trong câu đầu. Tiếng mưa cho người trong thơ về cõi ký ức, và có lẽ về cõi thương tiếc. Nhớ không gian. Không gian được miêu tả lạnh và bao la. Bao la nghĩa là không giới hạn. Vũ trụ không giới hạn này được miêu tả với những từ như nặng nặng, rời rạc, lẻ loi, vu vơ, hướng lạc... Khá khó chịu, không yên tâm. Chữ tương tư cũng có nghĩa nhớ nhung (nhớ da diết) - "thường là với người yêu." Nhưng tôi nghĩ đây không phải đơn giản là một bài thơ về tình yêu. Đoạn cuối thì gió về - và thổi mưa đi chỗ khác? "Lòng rộng không che" cũng là như mình còn thấy bao la, không hạn chế (và hướng lạc). Câu sau thì "bồn bế tâm tư" - có phải là giới hạn mới về. Có giới hạn thì cảm giác nặng nặng, lẻ loi, vu vơ, hướng lạc được đỡ? Cuối bài thơ thi sĩ được cứu ít nhiều? Nhưng cái cõi lạnh bao la cũng là chỗ cho mình hiểu biết thêm và sâu hơn về mình.