Dưới ánh trăng bàng bạc

Nhạc pop lan truyền mỗi góc quả đất này. Về nguồn gốc thì đã có từ thế kỷ 18, nhưng thể loại này thật sự hình thành từ đầu thế kỷ 20 với các phương thu âm thanh và phân phôi các sản phẩm âm thanh nhạc pop trong thị trừơng.

Dưới đây tôi sẽ bàn về một bài ca rất phổ biến một thời. Âm thanh có sẵn ở đây, ở đây, hay ở đây (tại www.archive.org).

Bản nhạc có ở đây (tại Sheet Music Consortium).

By The Light Of the Silvery Moon

Place, park, scene, dark,
Silv'ry moon is shining through the trees
Cast: two, me, you,
Sound of kisses floating on the breeze.
Act one, begun.
Dialog: "Where would you like to spoon?"
My cue, with you,
Underneath the silv'ry moon.

Refrain:

By the light of the silvery moon
I want to spoon,
To my honey I'll croon love's tune.
Honey moon,
Keep a-shinin' in June.
Your silv'ry beams
Will bring love dreams,
We'll be cuddling soon
By the silvery moon.

Act two, scene new,
Roses blooming all around the place.
Cast three: you, me,
Preacher with a solemn-looking face.
Choir sings, bell rings,
Preacher: "You are wed forever more."
Act two, all through,
Ev'ry night the same encore.

Dưới ánh trăng bàng bạc

Nơi: Công viện; Cảnh: tối
Trăng bàng bạc đang chiếu qua hàng cây
Diễn viên: Hai; anh, em
Những tiếng nụ hôn bay trên gió
Chương một: bắt đầu rồi
Đối thoại: "Em thích ong bướm ở đâu?"
Vĩ bạch anh: với em
Dưới trăng bàng bạc.

ĐK

Dưới ánh trăng bàng bạc
Anh muốn ong bướm
Anh ngâm nga cho em yêu một giai điệu tình yêu
Mật trăng
Vẫn chiếu lúc tháng sáu
Ánh trăng nghiêng
Mang giấc mộng tình yêu theo
Anh em sắp âu yếm nhau
Dưới trăng bàng bạc

Chương hai; cảnh mới,
Hoa hồng đùa nở khắp chốn
Diễn viên: ba người; em, anh
Người thuyết pháp với khuôn mặt nghiêm trang.
Hợp ca hát, chuông vang,
Người thuyết pháp: "Hai con thành hôn mãi mãi."
Chương hai: tàn rồi
Mỗi đêm đoạn phụ lục cũng giống nhau

Cái gọi là pop music (nhạc phổ thông) là một kiểu nhạc quốc tế. Một bài ca phổ nói chung là nhạc thị trường gốm một điệp khúc và mấy đoạn. Là nhạc để làm kinh doanh thì phải tiếp thụ rất nhiều người và trình độ đa số người trong xã hội nào không được cao lắm thì nhạc và ca từ này không có gì cao sáng. Vậy nhiều người làm nhạc cổ điển coi nhạc phổ thông như nhạc rẻ tiền. Dù sao bị coi như thế nào, nhạc này có sức hấp dẫn đặc biệt và các nhạc sĩ và người soạn lời cũng có tài năng.


Bài ca này sáng tác năm 1909: nhạc của Gus Edwards, lời của Edward Madden. Cô Ada Jones hát. Cũng có thể Ada Jones là nữ ca sĩ đầu tiên được nổi tiếng làm nghề thu đĩa. Lúc bấy giờ nghệ thuật thu đĩa hết sức đơn sơ. Chưa có phương tiện điện tử nào cả để thu và phát âm thanh, chưa có micro. Người ca sĩ và dàn nhạc đều phải hát và chơi rất to để tập trung âm thanh vào loa của máy quay đĩa. Nói là đĩa cũng không đúng. Ngày xưa người thu và phát trên mặt một ống quay nhanh gọi là cylinder. Với đĩa của Ada Jones hát thì dàn nhạc toàn dàn kèn fanfare bởi vì các loại đàn khác không đủ âm thanh. Ada Jones được thành công vì cách phát âm rất rõ và một giọng ca rất khỏe và to.

Hồi xưa khi tôi hay biểu diễn tôi làm quen một nhóm nhạc sĩ kiêm thi sĩ làm một tạp chí thơ nhỏ nho với tên "Moon Spoon June." Tên này gốc từ ba chữ vần rất là cũ rích và ngữ sáo - và sẵn có trong bài hát "By the Light of the Silvery Moon." Cách đánh vần trong điệp khúc đi từ moon, spoon, croon, tune, honeymoon, June, soon rồi lại moon. Trong đoạn một có park với dark, trees với breeze, two với you, one với begun, cue với you. Không xuất sắc nhưng dễ nhớ lắm.

Có một chữ mà nhiều người Mỹ không còn biết đến là: spoon. Nghĩa thông thường của spoon là cái thìa. Hồi xưa spoon cũng là động từ nghĩa là ôm và hôn nhau. Dù bây giờ người Mỹ coi nội dung bài ca này rất ngây thơ và cũ kỹ, so với bài ca Việt Nam bài hát này rất là "xác thịt." Vì kết quả là hai người được lấy nhau thì chuyện ong bướm này chắc không khó chấp nhận ở Mỹ hồi xưa. Không biết lời ca kiểu này sáng tác cách đây hơn 100 năm vẫn "gây sốc" ở Việt Nam?

Jason Gibbs soạn 17 tháng 6 2007

Một máy chơi ống quay của thời xưa (và hai ống quay bên cạnh)