Chấp tay tôi quỳ xuống (Hands Pressed I Kneel Down) - Nhất Chi Mai (1967)

Sao người Mỹ tự thiêu?
Why did an American self-immolate?
Sao thế giới biểu tình?
Why does the world protest?
Sao Việt Nam im tiếng?
Why is Vietnam silent
Không dám nói Hòa Bình?
Dares not speak of Peace?

Tôi thấy mình hèn yếu!
I feel that I'm feeble
Tôi nghe lòng đắng cay!
I hear bitter hearts
Sống mình không thể nói
Alive we can't speak
Chết mới được ra lời!
Dying brings out the words!

Hòa Bình là có tội!
Peace is a crime
Hòa Bình là Cộng sản!
Peace is Communist!
Tôi vì lòng nhân bản,
I with a humane heart,
Mà muốn nói Hòa Bình.
Want to speak Peace.

Chấp tay tôi quỳ xuống
Hands pressed I bow down
Chịu đau đớn thân này
Endure pain in this body
Mong thoát lời thống thiết!
Want to escape words of woe!
Dừng tay lại “NGƯỜI” ơi!
Stop what you're doing People!
Dừng tay lại “NGƯỜI” ơi!
Stop what you're doing People!

Hai chục năm hơn rồi,
It's been more than twenty years already
Nhiều máu xương đã đổ,
A great deal of blood and bones have spilled
Đừng diệt chủng dân tôi!
Don't commit genocide on my people!
Đừng diệt chủng dân tôi!
Don't commit genocide on my people!
Chấp tay tôi quỳ xuống.
Hands pressed I bow down


Nhất Chi Mai [一支梅 -tức Phan Thị Mai] là thêm một người qua đời vì chiến tranh mà được một bài ca tưởng niệm. Bà tự thiêu như Lê Văn Tám, nhưng bởi vì một mục đích khác hẳn. Nhất Chi Mai là một trong những sáu đệ tử ban đầu của Dòng tu Tiếp Hiện của Thích Nhất Hạnh sáng lập. Thích Nhất Hạnh chủ trương Engaged Buddhism - Phật giáo nhập giới (入世佛教 - hình như cũng gọi là Phật giáo dấn thân) làm hoạt động vận động cho hòa bình, cho công lý xã hội.

Nhất Chi Mai được nhắc đến trong nhiều sách và bài viết của phong trào đòi hòa bình ở Mỹ. Nhất là vì bà cũng làm theo gương mẫu của Norman Morrison một người Mỹ tự thiêu ngay trước nhà Pentagon (Bộ quốc phòng Mỹ). Trong bài thơ bà viết "Sao người Mỹ tự thiêu / Sao thế giới biểu tình" - nghĩa là bà nhận cái vai trò của những người của phong trào ở Mỹ (và những người phong trào thích được nhận như thế).

Bà viết rất đúng: "Sống mình không thể nói / Chết mới được ra lời!" Chỉ có những hành động quá khích mới làm cho được "ra lời" - cho những lời nói của các người đòi hòa bình được nghe đến.

Sau đây tôi sẽ viết về bài ca "Một cành mai" của Phạm Duy và Phạm Thiên Thư, và chắc tôi sẽ viết về một số bài ca về Norman Morrison.