Tiếng hát trên Sông Lô

Tiếng hát trên Sông Lô (Song Upon Lô River) - Phạm Duy (Tuyên Quang - 1947) - Jason Gibbs dịch

1.

Trên nước sông Lô, thuyền tôi buông lái như xưa

Upon the Lô River’s waters, I can release my boat, take it out like before

Sau lúc phong ba, thuyền tôi qua bến qua bờ

After a moment of tempest, my boat goes past docks, past the shores

Ai nhớ sông Lô, giặc lên ăn cướp dân ta

Whoever remembers the Lô River, the invaders came up here to steal from our people

Tôi nhớ sông Lô, ngày qua chôn xác quân thù

I remember the Lô River, the other day burying the enemy army’s dead

Khoan hỡi khoan hò hò khoan!

Steady, heave ho!

Hỡi cô con gái, giặt yếm bên bờ!

Oh hey there Miss, washing your bodice at the shore!

Thuyền tôi đậu bến sông Lô

My boat is landing at the Lô River docks

Nửa đêm nghe tiếng quân thù... thở ơ ớ ớ ơ than.

In the middle of the night you can hear the enemy soldier’s sighs

Than rằng: Khoan hỡi hò khoan

Sighing: steady heave ho

Hôm nào chiến sĩ Việt Nam

One day Vietnamese warriors

Trên dòng sông mênh mang

Upon the vast river

Súng thần công vang vang

Cannon’s echoed

Sông mờ hoen máu thực dân

The river darkened, stained by the colonists’ blood

Hai nghìn quân Pháp vùi thân

Two thousand French troops buried

Oai hùng thay Lô Giang (3 lần)

How majestic, Lô River

2.

Trên nước sông Lô, thuyền ơi, ta hát say sưa!

Upon the Lô River’s waters, oh boat, we sing elated

Quân cướp đi xa, về đây ta sống chan hoà.

The brigands have gone far, back here we’re living expansively

Sông nước hôm qua còn reo như gió như mưa.

The river waters yesterday howled like wind, like rain

Sông nước hôm nay lại trôi êm ái như xưa.

The river waters today flow peacefully like before

Khoan hỡi khoan hò hò khoan!

Steady, heave ho!

Hỡi anh Vệ Quốc cầm súng ngang tàng!

Hey brother guardsman holding that valiant gun!

Thuyền tôi đậu bến Tuyên Quang

My boat’s docking at the Tuyên Quang docks

Nửa đêm trông ánh trăng vàng (tôi) nhớ anh!

In the middle of the night looking at the golden moon I’ll remember you

Ca rằng: Khoan hỡi hò khoan!

Singing: Steady, heave ho!

Hôm nào chiến sĩ Việt Nam

One day Vietnamese warriors

Trên dòng sông mênh mang

Upon the vast river

Súng thần công vang vang

Cannon’s echoed

Sông mờ hoen máu thực dân

The river darken, stained by the colonists’ blood

Hai nghìn quân Pháp vùi thân

Two thousand French troops buried

Oai hùng thay Lô Giang (3 lần)

How majestic, Lô River

3.

Trên nước sông Lô, từ nay vang tiếng dân ca

Upon the Lô River’s waters, now folk tunes echo

Quân cướp đi xa, về đây ta sống chan hoà

The brigands have gone far, back here we live in harmony

Bên suối xanh lơ, mọc lên những mái tranh xưa

By the blue springs, cottage roofs sprout up like before

Đây chốn biên khu lòng ta như nước sông Lô.

At this war zone our heart’s are like the Lô River’s waters.

Khoan hỡi khoan hò hò khoan!

Steady, heave ho!

Hỡi anh du kích tập bắn trên rừng

Hey, partisan-brother training in the woods

Thuyền tôi đậu bến Đoan Hùng

My boat is docking at the Đoan Hùng docks

Bình minh nghe tiếng chim mừng líu lo!

At dawn I hear the birds melodic celebration!

Chim rằng: Khoan hỡi hò khoan!

It sings: steady, heave ho!

Hôm nào chiến sĩ Việt Nam

One day Vietnamese warriors

Trên dòng sông mênh mang

Upon the vast river

Súng thần công vang vang

Cannon’s echoed

Sông mờ hoen máu thực dân

The river darken, stained by the colonists’ blood

Hai nghìn quân Pháp vùi thân

Two thousand French troops buried

Oai hùng thay Lô Giang (3 lần)

How majestic, Lô River

Trận Sông Lô như một cơn bão - "Sông nước hôm qua còn reo như gió như mưa." Bão tàn thì dân sống bình thường như một thời không rõ trong quá khứ: "Sông nước hôm nay lại trôi êm ái như xưa"; "thuyền tôi buông lái như xưa." Bình yên và thơ mộng - cảnh này cũng có "cô con gái, giặt yếm bên bờ!"

"Tiếng hát trên Sông Lô" đề cập đến một mặt của bài "Sông Lô" là dân chài. Văn Cao rằng: "Vui ca hát hòa vui hát ca hòa dân buông lưới, Phan Lương vui bóng thuyền." Phạm Duy thì: "Trên nước sông Lô, thuyền ơi, ta hát say sưa!"

Viết nhạc tuyên truyền thì phải phóng đại ít hay nhiều. "Sông mờ hoen máu thực dân / Hai nghìn quân Pháp vùi thân." Quyển Cuộc kháng chiến thần thánh của nhân dân Việt Nam [1960] (một sách cũng phóng đại nhiều, nhưng nếu nói cho công bằng thì các bài thời sự và sách sử Pháp lúc bấy giờ cũng thế) cho rằng sự kiện ra sau:

12/10/1947 "Ta bắn chìm 1 ca-nô ở Đoan Hùng"

13/10/1947 "Ta bắn chìm 1 ca-nô ở Bình Ca"

14/10/1947 "Ta bắn chìm 1 ca-nô, 1 tàu chiến ở Khoan Dụ"

18/10/1947 "Ta bắn chìm 1 ca-nô, 2 tàu chiến ở Khoan Dụ"

24/10/1947 "Ta bắn chìm 4 ca-nô, 1 tàu chiến ở Đoan Hùng. Địch chết 350 tên"

Nếu đúng như thế thì quân đội Pháp học rất chậm. Từng ngày mất một thuyền hay nhiều hơn. Thuyền ca-nô thì nhỏ và không có thiết giáp.