Sông Lô

Sông Lô (Lô River) - Văn Cao (1947) - Jason Gibbs dịch

Sông Lô sóng ngàn Việt Bắc bãi dài ngô lau núi rừng âm ư.

Lô river, the mountain waves of North Vietnam, long banks of corn sweep across the humming mountain forests.

Thu ru bến sóng vàng từng nhà mờ biếc chìm một màu khói thu.

Autumn lulls the river landing in golden waves, each house dimmed blue in the autumn smoke's tint.

Sông Lô sóng ngàn kháng chiến cháy bờ lau thưa đã tàn thôn trang.

Lô river, the mountain waves of resistance blaze sweeping clear the reeded shores, extinguishing the countryside.

Ai qua bến nắng hồng lặng nhìn màu nước sông Lô xưa.

Whoever passes the reddened landing in the sunlight, silently regards the color of the Lô river of old.

Trên dòng sông trở về đoàn người.

A band of people is returning upon the river's current.

Reo mừng vui trên sóng nước biếc.

Happily cheering upon the blue river waves.

Trôi đầy sông bao đám xác thù.

So many enemy corpses flowing past filling the river.

Dân hân hoan nghe sóng reo vi vu xa xa.

The people joyfully listen to the far-off rippling waves

Đường ngập người vang gió lá vi vu hiền hòa.

The road inundated with people resounds, the wind in the leaves gently rustles.

Sông mênh mông như bát ngát hát.

The river is immense like it's endlessly singing.

Thây giặc trôi trở về ngập bờ.

The invader's corpses flow back, inundating the shores.

Sông Gâm âm vang súng trái phá.

The Gâm river resounds with guns and shells.

Bao rừng thu như bát ngát cười.

It's as if so many autumn forests are endlessly laughing.

Dân hoan hô chiến sĩ pháo binh Việt Nam ghi cùng.

The people cheer Vietnam's artillerymen, record their merit.

Triếng trái phá quân thù gục chìm dòng Lô.

The sound of the enemy's shells sinks into the Lô's current.

Đây dòng Lô. Đây dòng Lô.

Here's the Lô's current. Here's the Lô's current.

Đoàn quân thời chinh chiến ca rằng:

Soldiers in time of war sing:

Đây Von-ga, đây Dương Tử, đây Sông Lô, đây sóng căm hờn vút cao.

Here's the Volga, here's the Yangtze, here's the Lô, here the waves of anger crest high.

Sóng lấp lánh vàng sao, ngàn chiến sĩ sông Lô.

The waves shine so golden, the thousands soldiers of the Lô river.

Chiến sĩ sông Lô thân rừng áo sương đang ca rằng:

The Lô river's warriors, their bodies a forest, shirts like the dew are singing:

Giờ mồ thực dân sóng lấp cát vàng.

When the colonizer's grave is filled in with golden sand by the waves.

Chiến sĩ sông Lô oai hùng đấu tranh gào kêu vang sóng.

The Lô river's warriors majestically struggle, calling out over the waves.

Đây giặc Pháp tàn trong căm gan toàn dân.

The French invader's die away here amongst the whole people's rancor.

Về trong đêm gió rết,

Returning in the cold evening wind,

Từng sân vui bóng người quanh lửa hồng.

Each yard is happy with shadows of people surrounding the rosy flames.

Nền khô tro than xám.

A dry base of ash and gray coals.

Đêm chìm đợi ánh triêu dương.

The evening has descended, awaiting the morning sunlight.

Vui ca hát hòa vui hát ca hòa dân buông lưới,

Happy songs mix with happy songs mix with the folks lowering their nets,

Phan Lương vui bóng thuyền.

In Phan Lương, they're happy in the boat's shadow.

Lều dựng lên ven sông, bóng người sầm uất bến Then.

Hut's are built up on the riverbank, the shadow of bustling people at the Then landing

Vui hát ca hòa vui hát ca hòa chí kiến thiết.

Happy songs mix with happy songs mix with resolve to build.

Bên sông Lô đắp nhà.

The Lô riverside is filling up with houses.

Bao dân trong Khu Mười mơ thành người sông Lô.

So many folk in the Tenth Zone dream of becoming people of the Lô river.

Đời vui vút lên. Đời vui sướng về.

A happy life rushes up. A happy life returns.

Vui hát ca hòa vui hát ca hòa chí chiến đấu.

Happy songs mix with happy songs mix with resolve to fight.

Đây tay trai Việt Bắc.

Here are the hands of the Northern Vietnamese men.

Sông Lô đang xuôi mau, tin về đồng lúa reo mừng,

The Lô river's flowing fast, believe in the rice fields of jubilation

Rung trong bao hương đồng,

Stirring up so much of the field's fragrance.

Mừng một mùa chiến công.

Celebrate a season of military achievement.

Vui hát ca hòa vui hát ca hòa dân vui nắng,

Happy songs mix with happy songs mix with folk happy in the sun.

Như chim xuân thấy mùa.

Like spring birds feeling the season.

Và đài hoa lưu luyến, xanh rừng đầy búp lá non.

And the stands of cherished flowers, the green woods full of fresh buds.

Vui hát ca hòa vui hát ca hòa những lưới mắc.

Happy songs mix with happy songs mix with the nets cast.

Ta vui khoang cá đầy.

We happy with our hold full of fish.

Tay ta tay dân chài xuôi ngược dòng sông Lô.

Our hands, the folk's hands cast the net against the Lô river's current.

Từng quăng lưới xa. Từng vây lưới giặc.

Each net cast far will be a net surrounding an invader.

Vui hát ca hòa vui hát ca hòa với ánh sáng.

Happy songs mix with happy songs mix with the light.

Ta đang xây đời mới.

We're building a new life.

Sông nuôi dân thiên thu đã hòa mạch máu bao người.

The river that has fed the folk of a thousand autumns has mixed with the blood vessels of so many people.

Sông xuôi quanh co về.

The river winds its way back home.

Hòa mạch cùng với xuôi.

Mixing the vessels with the downward flow.

Dòng sông Lô trôi,

The Lô river flows

Dòng sông Lô troi, mùa xuân tới, nước băng qua ngàn, nước in ven bờ xanh ôm bóng tre,

The Lô river flows, spring arrives, the water smoothly passes through the mountains, the water is imprinted into the green banks in the bamboo's shadow,

Dòng sông Lô trôi.

The Lô river flows.

Trên báo Sinh hoạt Nội bộ số 4-5 (tháng 11-12 1947) Trường Chinh có viết: "Lợi dụng đến cùng những thắng lợi dù nhỏ để tuyên truyền." Sách sử ở Pháp và Mỹ không kể đến trận Sông Lô nào. Gọi là trận cũng có thể là không ổn--tôi nghĩ gọi là một cuộc phục kích thì đúng hơn. Nhưng trận Sông Lô có vào sách sử Việt Nam vì đó là thắng lợi đầu tiên của cuộc kháng chiến chống Pháp. Và trận ấy cũng vào sách sử nhờ các bài hát ca ngợi thắng lợi này.

Chuyện trong lời ca "Sông Lô" của Văn Cao nghe rất kỳ diệu. Câu chuyện này là như trời đất, sông núi có làm cho Pháp bị thất bại. "Trôi đầy sông bao đám xác thù" - chính dòng Sông Lô có căm thù giết giặc. Dân Việt chỉ làm một vai trò nhỏ nhờ phép kỳ diệu ấy. Tất nhiên có "chí chiến đấu," có "tay trai Việt Bắc" nhưng chí ấy và những bàn tay chỉ là biểu hiện của "căm gan toàn dân" cùng "đồng lúa reo mừng," và "hương đồng." Có một toàn thể thiên nhiên gốm những người sống đời đời ở vùng này. Các người bộ đội chỉ thực hiện ý muốn chung của họ. "Sông nuôi dân thiên thu đã hòa mạch máu bao người." Giòng sông Lô lại là nguồn của thắng lợi này, là mạch máu cho dân Việt. Và "Từng quăng lưới xa. Từng vây lưới giặc" - dân và giòng sông làm việc chung để giết quân thù.

Và sự kiện này làm cho mùa xuân đến. Kết quả trận này là "Lều dựng lên ven sông, bóng người sầm uất bến Then" và "đài hoa lưu luyến, xanh rừng đầy búp lá non." Song điều quan trọng nhất là "Ta đang xây đời mới" - xây đời mới cũng là khẩu hiệu của một cuộc cách mạng.