15 tháng 8, 2015

Gửi Đà-nẵng (To Đà Nẵng) - Lưu Quang Vũ (1975)

Ơi Đà Nẵng quê cha
Oh Đà Nẵng, my father's home
Mấy mươi năm xa cách
A couple of decades away
Vị mật ong của nàng
Her honey flavor
Phập phồng vinh biển xanh
The heaving of the bay and its blue waters
Mưa trăng núi Ngũ-hành
Moonlit rain at Five Elements mountain
Đèo Hải-vân mây phủ
Ocean Cloud pass cloaked in mist
Bến sông thuyền tôm cá
River docks, boats with shrimp and fish
Chợ Cồn dưa hấu thơm.
At Dune Market fragrant watermelon

Nhà ta ở Hải-châu
My house is at Hải Châu
Cạnh ga và cạnh biển
Next to the train station, next to the sea
Bà ta thương dậy sớm
My loving grandmother woke up early
Bán hàng phiên chợ đông
Selling goods for her session at the crowded market

Một dánh thuyền trên sông
A vessel's shape on the river
Tiếng trống chầu hát bộ
The praise drums ringing at the Chinese theater
Một câu thơ máu ứa
A line of poetry streaming blood
Ngày Pháp chiếm cửa Hàn
The day the French took the Hàn River estuary
Lòng ông Ông Ích Khiêm
Sir Ích Khiêm's heart
Như mảnh trăng sáng quắc
Like a dazzling sliver of moon
Đà-nẵng ơi Đà-nẵng
Oh, Đà Nẵng, Đà Nẵng
Phượng hồng trên lối đi
Poinciana's along the path
Lòng ta vẫn nhớ về
My heart still knows the way back
Như thủy triều sóng mạnh
The tides with their strong waves
Biết nội giời ra sao
I wonder how things in the interior are
Bao năm dài chia cắt?
After being cut off for so many years?
Giặc chiếm núi Ngũ-hành
The enemy seized the Five Elements Mountain
Mở sân bay Nước Mặn
Opened an airport at Saltwater
Pháo Mỹ bên Vĩnh-diện
American cannons at Vĩnh Diện
Bắn trụi những làng xanh
Fired wiping out green villages 
Nhưng Đà-nẵng yêu thương
Yet beloved Đà Nẵng
Có bao giờ khuất phục
Never did submit
Mỹ tới rồi Mỹ cút
Americans came then Americans hightailed it out
Quê mình vụt lớn lên
My homeland suddenly grew up

Hà Nội đang mùa xuân
Hanoi's in the midst of spring
Báo tin vui tới tấp
Joyous news galore
Từ Quảng Trị, Tây Nguyên
From Quảng Trị, the Central Highlands
Huế, Thừa-thiện Quảng-đức
Huế, Thừa Thiện và Quảng Đức
Bỗng chiều nay tin về
Suddenly this afternoon comes the news
Đà-nẵng mình giải phóng
Our Đà Nẵng is liberated
Quận ta từ Vĩnh-diện
Our soldiers from Vĩnh Diện
Quận ta từ Hòa-vang
Our soldiers from Hòa Vang
Từ Liên-chiều Hải -vân
From Liên Chiều, Ocean Cloud pass
Băng qua cầu Thủy-tú
Cross the Thủy Tú bridge
Băng qua trấn Nam-ô
Cross Nam-ô town
Tiến thẳng vào thành phố...
Advance right into the city
Tiếng loa vang đầu ngõ
Loudspeakers echo at alley entrances
Hàng xóm nắm tay nhau
Neighbors clasp each others hands
Mừng vui lòng nghẹn ngào
Overjoyed, hearts choking with emotion
Nhà không ai ngủ được
Not a single home can sleep

Mẹ nhớ thằng em trai
A mother misses our younger brother
Đang trong Quân giải phóng
Who's part of the Liberation Army
Ngờ đâu cả nhà ta
Who could have known that in our entire family
Em về quê trước nhất
He'd return home first

Gạo cạnh cao đỏ rực
The neighboring cotton tree ablaze in red 
Bát ngát đường mùa xuân
Endlessly spring's road
Trong gió lộng sông Hồng
In the gusts of the Red River
Ngỡ gió khơi Đà-nẵng
Who knew it was Đà Nẵng's sea breeze
Cờ ta như chim lớn
Our flag flies like a large bird
Bay khắp bờ biển xanh
Flying through the beaches of blue seas



Quê Lưu Quang Vũ là Hải Châu, Đà Nẵng và chắc lúc soạn bài thơ thì nhà thơ này đã chưa từng đến Đà Nẵng.

2 nhận xét:

nói...

- Câu "Bà ta thương dậy sớm" nên hiểu là "My loving grandma wakes (rises) up early", nó sẽ đi liền với câu tiếp là "Bán hàng phiên chợ đông". Chữ phiên ở đây đi với chữ chợ thành "phiên chợ" tức là session of market (đại loại vậy), chứ không hẳn là đi với chữ "bán hàng" để dịch theo ý "Selling goods by turns".

- Nội giời, có lẽ nên hiểu là "vùng đất ở miền trong (nội)", tức miền Nam. Lúc này Lưu Quang Vũ ở miền Bắc nên nhớ Đà Nẵng thuộc VNCH ở miền Nam. Hiểu "nội giời" là "grand folks" hơi sai.

- "Mẹ nhớ thằng em trai", thì phải là "Mom misses our young brother", chứ không phải mẹ nhớ "her young brother" tức là nhớ cậu. Tiếng Việt không cho phép gọi cậu (em mẹ) là "thằng".

Cảm ơn vì bạn dịch ạ :D

tây bụi nói...

Cám ơn nhà biên tạp Cá! Hiểu biết vậy làm cho bài thơ này càng hay.