#9 Dream (Giấc mơ số 9) - John Lennon (1974)

So long ago
Đã bao lâu rồi
Was it in a dream, was it just a dream?
Có phải trong giấc mơ, có phải chỉ một giấc mơ?
I know, yes I know
Ta biết, vâng ta biết
Seemed so very real, it seemed so real to me
Có vẻ như thực tế quá, có vẻ như thực tế quá với ta

Took a walk down the street
Dạo xuồng đường phố
Thru the heat whispered trees
Qua cây thầm nồng
I thought I could hear
Ta tưởng ta được nghe

Hear
Nghe
Somebody call out my name [John] as it started to rain
Một người kêu ra tên ta lúc trời bắt đầu mưa
Two spirits dancing so strange
Hai tâm linh múa rất lạ

Ah! bö wakawa poussé, poussé
À! họ sống [tiếng Swahili] đẩy đi, đẩy đi [tiếng Pháp]

Dream, dream away
Cứ mơ, mơ đi
Magic in the air, was magic in the air?
Ma lực trong không gian, có phải là ma lực trong không gian?
I believe, yes I believe
Ta tin, vâng ta tin
More I cannot say, what more can I say?
Thêm nữa ta chẳng được nói, ta nói được thêm nữa chẳng?

On a river of sound
Trên giòng sông âm thanh
Thru the mirror go round, round
Vào gương quay tròn, tròn
I thought I could feel
Ta tưởng ta có cảm giác

Feel
Cảm giác
Music touching my soul, something warm, sudden cold
Âm nhạc chạm đến tâm hồn ta, cái gì nóng, đột ngột lạnh
The spirit dance was unfolding
Múa tâm linh đã mở ra

Ah! bö wakawa poussé, poussé
À! họ sống đẩy đi, đẩy đi [tiếng Pháp]


Ngày mai là kỷ niệm 40 năm John Lennon bị ám sát. Nhạc Beatles không phải là nhạc của tuổi trẻ tôi - lứa tuổi tôi đến một vài năm sau. Dù đã nghe và thuộc nhạc Beatles rất nhiều, tôi thấy nhạc của từng thành viên Beatles solo trong thập niên 1970 mới gần hơn đời tôi. Tôi nghĩ rằng có rất nhiều người giống tôi là thuộc hết các bài ca tuổi "choai choai" của họ dù nhạc ấy hay hay dở bao nhiêu.

#9 Dream là một bài ca thật hay và tôi đã thấy mê từ lần đầu tiên nghe ra (chắc là cuối năm 1974). Mới đây tôi được xem video ở dưới:



Theo người đăng lên youtube thì đây là video quảng cáo chính thức. Hình như hai người đóng phim là John Lennon và May Pang (bạn gái của Lennon, cũng kêu ra "John" trong ca khúc). Video này rất hợp với bản chất mơ mộng của bài ca này. "#9 Dream" vừa lãng mạn vừa khiêu dâm là cái giấc mơ hai người thành một lúc tuyệt đích (cực khoái).

Bài ca này về các mặt âm thanh, nội dung và cấu trúc không theo khuôn khổ của một bài ca phổ thống bình thường. Dù thế "#9 Dream" đã được lên vị trí số 9 (con số may mắn của Lennon) theo danh sách các bài ca ưa thích nhất của tạp chí Billboard đầu năm 1975.

Hình như Lennon có cảm hứng sáng tác bài hát này thời đang sản xuất một album của Harry Nillson. Lúc phối khí cho dàn dây kéo cho bài ca "Many Rivers to Cross" (Còn nhiều dòng sông phải vượt qua), Lennon thấy thích lắm. Ông lấy nét nhạc này để cải biến và cho một bài ca riêng là "#9 Dream".



"Many Rivers to Cross" là một bài ca của Jimmy Cliff, một ca sĩ Jamaica.



Về cấu trúc thì "#9 Dream" là through composed (sáng tác thường xuyên) - nghĩa là không có phiên khúc, điệp khúc. Nói đi từ một đoạn sang một đoạn khác.

A - So long ago...
B - Took a walk...
C - Hear, somebody call...
D - Ah! bö wakawa
E - đoàn cuối không lời với đàn harp
Rồi tất cả lặp lại với fade trên đoàn B

Cách hòa âm đoạn A rất thú vị. Đại khái là chuỗi các hợp âm C-F-G nhưng Lennon chọn một cách loanh quanh xen kẽ những hợp âm E nữa với kết quả là chuỗi C-E 7 thứ-F-E trưởng-F-D trưởng-F-G.

Nét giai điệu đầu - "So long ago" - là C-B-C-G. Nốt G ở đây không thuộc hợp âm F ở dưới, nhưng lúc F được giải quyết thành E thì Lennon chọn hợp âm E trưởng với nốt G# cũng ngược với nốt G. Đó là một cách tạo ra một không khí mơ mộng trong âm nhạc.

Rồi lúc đến hợp âm G trưởng thì G thành một ground (nốt căn bản không thay đổi) cho đoạn B. Đoạn C thì có thêm một nốt mới là F# trong giai điệu (hear). Có hai hợp âm xen kẽ nhau là E thứ và A thứ lúc mà giai điệu treo lên. Rồi lúc đoạn E đến không khí âm thanh thay đổi hẳn. Lý do chính là Lennon đột ngột thay đổi từ nhóm nốt E thứ (E-F#-G-A-B-C-D) đến G thứ (G-A-Bb-C-D-E-F). Trong đoạn E thì Lennon lại chọn nhóm nốt G trưởng. Chuỗi nốt bass ở đây cũng rất đặc biệt - có hai nhóm bốn nốt nguyên âm là F#-E-D-C rồi B-A-G-F. Cái nốt F cuối thì cũng đi cùng một nốt G ở trên (như ở đoạn A).