Mắng Việt gian (Scold Vietnamese Traitors) - Lưu Hữu Phước (1946)

Mi nghe chăng? Hỡi ai tham mùi phú quý quên non sông!
Have you heard? Hey you greedy for riches and honors who have forgotten our mountains and rivers
Hãy nghe đây lời tra vẫn muôn năm sao nỡ đành đem người ngoài quốc ác tâm xâm chiếm quê hương nhà sát tàn nôi giống.
Listen to a response of ten thousand years how could you bring foreigners to invade the homeland and murder the race.
Loài bán nước loài buôn dân lài phản quê hương.
Those who sell out the country, sell our the people have betrayed the homeland
Nguyền rửa tên bọn mi nhớp nhơ muôn đời.
Curse your vulgar names forever.
Người xưa trách mắng ngươi.
People since long ago will blame you.
Người sau oán ghét ngươi.
People after this will hate you.
Dân Lạc Hồng nguyền rửa.
The Red Tribe will curse you.
Loài tham phản giồng nòi.
The greedy who betray the race.

nguồn: Độc Lập (2 tháng 9 1946), 4.

Bài ca này không có trong tập nhạc nào của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước kể cả quyển Lưu Hữu Phước: Sự nghiệp âm nhạc (Nhà xuất bản Trẻ, 1998) với 842 trang và 128 ca khúc.  Thực ra bài ca này quá ngắn và không xuất sắc.  Nhưng được đăng trên trang báo Độc Lập thì "Mắng Việt gian" đắp một nhu cầu chính trị nào đó. 

Cái vấn đề là lúc bấy giờ thì vẫn còn những người Việt không theo Việt Minh, vẫn làm việc với Pháp.  Theo lời ca thì lý do là họ "tham mùi phú quý," họ bị mua chuộc.  Chắc là có người như thế.  Một điều chắc chắn nữa là cũng có những người muốn một nước Việt độc lập tự do nhưng không theo lối của Việt Minh.  Tôi cũng nghĩ rằng có những người thích nền văn minh của Pháp đem đến Việt Nam và thích sống theo kiểu đó (nhất là vì họ cũng được hưởng một đời sống tốt đẹp và đàng hoàng - như thế cũng có thể coi như bị mua chuộc?) 

Với lời ca này thì "phản quê hương" có nghĩa là "phản Việt Minh."  Có trắng và có đen.  Rất rõ rệt. Nếu cứ chọn màu đen thì người ngàn xưa và người tương lai sẽ biết và ghét mình.

Johnnie Walker en Indochine (Johnny Walker ở Đông Dương) - A. E. Moret (1928)

né en 1820
toujours vert

Demandez son Whisky

Seuls Importateurs: L'Union Commerciale Indochinoise et Africaine

sinh ra năm 1820
luôn luôn xanh

đòi rượu uytky của ông

Nhập khẩu độc quyền: Liên hiệp thương mại Đông Dương và Châu Phi

nguồn: La Presse Indochinoise juillet 27-28, 1928.

Tàng thơ viện ở Hà Nội (1924)

 Tàng-thơ viện ở Hànội

Phòng đọc ở Tàng-thơ viện Hànội

nguồn: Trung Lập Báo (2 septembre 1924), 1.

Bibliothèque Pierre Pasquier / Thư viện Quốc gia ngày xưa.

Bài hát mừng Bắc-kỳ Nam-tửu (Song Celebrating Tonkin's Southern Spirits) - Tản Đà (1934)

Ta về, ta tắm ao ta,
Coming home we bathe in our pond
Ao ta tắm mát, rượu nhà uống ngon
Our pond is refreshing, the house wine tastes good
Nghĩ thôi sông cạn đá mòn,
Thinking only that rivers dry, stones wear down
Ai hay "quốc túy" lại còn có nay.
Who knows if the "national spirit" remains here now.
Nam nhân, nam tửu,
Southerners, southern spirits,
Người annam ấy uống rượu annam.
These Annamites drink southern wine.
Thật tha hồ cất chén với tri âm,
Feel free to lift a cup with bosom friends,
Bõ nhớ vụng thương thầm bao những lúc.
It's worth recalling to oneself of so many times.
Chất gạo có say không nhức óc
Rice intoxicating and not disturbing
Hơi men càng nhắp lại mềm môi.
Fermented flavor sipped, a little sloshed
Trải tang thương non nước đầy vơi.
Experiencing vicissitudes of a country's ups and downs
Còn chút đó cuộc đời chưa đáng chán.
There remains something of a tiresome life
Rót đầy chén, uống chơi cho cạn,
Empty the cup, drink it all up for fun,
Họ nhà Tiên, nào những bạn Lưu-linh!
A family of Fairies, friends of Liu Ling!
Yêu nhau một hớp cũng tình.
Loving each other with draught of feeling.

TẢN-ĐÀ NGUYỄN-KHẮC-HIẾU

Công ty vừa nhận được bài hát trên này của nhà thi sĩ Tản Đà gửi mừng vậy xin có lời chân-trọng cám ơn soạn giả và đăng để quốc dân đồng lãm

Công-ty rượu Văn Điển lại cảo.

nguồn: Hà Thành Ngọ Báo (13 tháng 6 1934), 2.

Tản Đà quảng cáo lục bát cũng hay.

Ernest Hemingway viết về chiến tranh (1946)

...no weapon has ever settled a moral problem. It can impose a solution, but it cannot guarantee it to be a just one. An aggressive war is the great crime against everything good in the world. A defensive war, which must necessarily turn aggressive at the earliest moment is the great counter crime….We never think that war, no matter how necessary, nor how justified is not a crime. Ask the infantry and the dead.

...chưa có vũ khí nào giải quyết một vấn đề đạo đức.  Nó có thể áp đạt một giải pháp nhưng không thể bảo đảm một giải pháp công bằng. Một cuộc chiến thù địch là một đại ác chống mỗi thứ tốt trên quả đất này. Một cuộc chiến phòng thủ mà tất yếu phải thành công kích vào lúc sớm nhất là tội ác trả lại lớn... Chúng ta không hề nghĩ rằng chiến tranh, dù cần thiết bao nhiêu, không phải là tội ác. Cứ hỏi bộ binh và các kẻ chết.

trích sách Treasury for the Free World (1946).

Tái-Đồng-Ban (1928)

Từ 26 septembre tới 30 octobre 1928.

Hát tại rạp Thành-Xương, Saigon.

Từ 4 tới 11 octobre 1928.

Hát tại rạp Eden (Cholon).

Bổn ban hát Saigon Cholon một lần thứ nhi là vì lần đầu nhiều vị khán quan bị đi trễ hết chỗ ngồi, nên xem chưa được, lại lần nầy bổn ban có thêm hai tuồng mới và có sắm thêm giáp giáo mảo thiệt tốt, có nhạc Tây và đờn bản Annam nghe êm tai lắm.

Công luận báo (4 octobre 1928), tr. 2

Tôi không biết nhạc tây được giới thiệu vào kịch hát cải lương, nhưng nhất định đã có từ năm 1928.

Horaire des émission de "Radio-Saigon" (1932)

Tous les jours sauf le lundi:

18h. 30 à 20 h. -- Musique et informations (Annamite, Cambodigen, Tonkinois, Chinois).

20h. à 21h. 15. -- Musique enregistrée Européenne et informations en Français.

21h. 15 à 22h. 15 -- Concert par l'Orchestre de Radio-Saigon.

-----

18h. 30 à 19h. 30 -- Musique de Chambre.

19h. 30 à 21h. 30 -- Disques et informations europeéennes.

21h. 15 à 22 h. 23 -- Théâtre annamite et informations.


Tất cả mỗi ngày ngoài ngày thứ hai:

18 giờ đến 20 giờ -- Âm nhạc và thông tin (tiếng Việt, Khmer, Bắc kỳ, Trung quốc).

20 giờ đến 21.15 giờ -- Âm nhạc Châu Âu đăng ký và thông tin từ Pháp.

21.15 giờ đến 22.15 giờ -- Buổi biểu diễn của dàn nhạc Đài Phát thanh Sài Gòn.

-----

18.30 giờ đến 19.30 giờ -- Nhạc thính phòng.

19.30 giờ đến 21.30 giờ -- Đĩa hát và thông tin Châu Âu.

21.15 giờ đến 22.23 giờ -- Kịch An Nam và thông tin



nguồn: Radio-Saigon: Bulletin hebdomadaire de la compagnie franco-indochinoise de radiophonie (11 février 1932), tr. 6.