Tự hát (Song of Myself) - Xuân Quỳnh (1984)

Chả dại gì em ước nó bằng vàng
I'm no fool to I wish that it were golden
Trái tim em, anh đã từng biết đấy
My heart, you've known it
Anh là người coi thường của cải
You're someone who scorns possessions
Nên nếu cần anh bán nó đi ngay
So if it's necessary, sell it right away

Em cũng không mong nó giống mặt trời
I don't expect it to be like the sun
Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống
For it would be extinguished when evening shadows fall
Lại mình anh với đêm dài câm lặng
Then you would be alone with the long, silent night
Mà lòng anh xa cách với lòng em
And your heart would be far from mine

Em trở về đúng nghĩa trái tim
I return, synonymous with heart
Biết làm sống những hồng cầu đã chết
Know how to animate red blood cells that have died
Biết lấy lại những gì đã mất
Know how to retrieve that which was lost
Biết rút gần khoảng cách của yêu tin
Know how shorten the gulf of faithful devotion

Em trở về đúng nghĩa trái tim em
I return, synonymous with my heart
Biết khao khát những điều anh mơ ước
Know craving for your desires
Biết xúc động qua nhiều nhận thức
Know to feel moved through my considerable awareness
Biết yêu anh và biết được anh yêu
Know loving you and know your love

Mùa thu nay sao bão mưa nhiều
Now it's autumn - why so many stormy rains?
Những cửa sổ con tàu chẳng đóng
The train windows won't shut
Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm
Moors, dark jungles extend outside
Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh
I'm lost in the depths of your dense forest

Em lo âu trước xa tắp đường mình
I worry so far in advance about my own path
Trái tim đập những điều không thể nói
My heart beats of things that can't be spoken
Trái tim đập cồn cào cơn đói
My beart beats restlessly, hungrily
Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn
Which solitary flame is there midst the solitude?

Em trở về đúng nghĩa trái tim em
I return, synonymous with my heart
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Am flesh and blood, in actual life no different than any one else
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Also ceases beating when living is no more
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi.
Yet knowing love for you even once I've died.


Xã hội đòi hỏi rất nhiều ở phụ nữ - đến mức mà phụ nữ tự đòi hỏi nhiều ở mình. Dù tình trạng nội tâm và tình cảm của mình cũng đầy băn khoăn, nhưng vai trò của phụ nữ là lo về đời sống tinh thần và vật chất của gia đình và công động xung quanh. Là gánh nặng nhưng không được coi như một gánh nặng.

Với Xuân Quỳnh, trái tim là nguồn sức lực, là cơ quan quý báu nhất. Nhưng giá trị trái tim không như vàng, như một của cải mà đánh giá theo thị trường.

Có ba chữ "em trở về" với nghĩa là người em ấy đã đi. Đi bởi một lý do không rõ. Rất có thể là bởi "bão mưa nhiều." Có phải cơn bão này nảy sinh từ "sâu thẳm rừng anh"? Làm cho "những gì đã mất"? Người em ("đúng nghĩa với trái tim") rất am hiểu người anh ấy với các "khao khát những điều anh mơ ước." Nhưng các khao khát và mơ ước ấy có phải mãnh liệt đến mức để làm "tắt" trái tim ấy? Sẽ không bao giờ như thế (hai nói cho chính sách hơn - "em" sẽ không bao giờ cho phép xảy ra như thế) vì hai lý do là: "mình anh" sẽ phải ở "với đêm dài câm lặng" và "lòng anh xa cách với lòng em." Nhận thức là một từ rất quan trọng trong thơ này. Bởi niềm nhận thức ấy thì "em" rất nhạy cảm, biết hết về "anh."

Nhưng người em ấy cùng thời mà "nhận thức" về đời anh còn có những "điều không thể nói," cảm thấy "cồn cào cơn đói" và như một "ngọn lửa ... giữa cô đơn." Dù thế nữa thì người em ấy không đặt biệt lắm, là như bất cứ ai (hay bất cứ phụ nữ nào?) - "Là máu thịt, đời thường ai chẳng có." Rút cuộc người em ấy hiến mình để làm hạnh phúc hai người.