Hai bàn tay trắng (Two Empty Hands) - Chế Huyền Trân [Vinh Sử] (1972)

habanera

ngâm:

Người ta đến với Em châu báu

Anh chỉ hai bàn tay trắng trong

Vâng! Em không thể chờ mong kẻ

Trọn đời là một gã tình nhân.

recited:

Someone has come to You my treasure

I have only two empty hands

Indeed! You could not wait expecting a chap

For all his life to be a lover.

Hai bàn tay trắng, nghèo xơ xác nghèo.

Two empty hands, poor, indigently poor.
Nên Em ra đi, không nói một điều.

So You've gone, did not say a word.
Ngày mai em vui duyên thắm, người ta mua Em nhung gấm

Tomorrow, happy and very charmed, somebody bought You velvet and brocade 
Anh không ngờ Em bạc như vôi. 

I never suspected you were so ungrateful [pale like lime].

Hai bàn tay trắng thì lưu luyến gì?

Two empty hands, then why hang around?
Em vui đi Em với cảnh huy hoàng

You're happy, You in your splendid circumstances  
Mặc ai bao đêm mưa gió, dầm mưa đi trong nhung nhớ, để Em vui người mới sang giầu.

Spiting somebody who during windy, rainy nights, walks in the elements, remembers, leaving you happy with someone new -- rich and elegant

Chẳng dấu diếm thân anh vốn nghèo, hai bàn tay gầy chai khô, đâu có gì để Em mơ

There's no hiding that I've always been poor, two weary hands, dry, calloused, not for you to dream of
Chẳng xứng đáng ai kia vóc ngà,

Not as deserving as somebody else's brocade and ivory
Em quen lụa là xa hoa, thôi Em thuộc về người ta.

You are aware that silk is a luxury, that's all, you belong to somebody else.

Hai bàn tay trắng nào mơ ước nhiều

Two empty hands cannot dream or desire much  
Em nay cao sang lắm kẻ nuông chìu

You're now high and mighty, someone to pamper you  
Còn như anh luôn tay trắng mà Em không quen cay đắng đường em đi nào trách em gì...

Still I'll always have empty hands, so you'll not know misery, on the path you're taking, I cannot blame you at all

bìa Premier 3 (phát hành 29 tháng 9 1972)

Chế Linh giới thiệu bài ca "Hai bàn tay trắng" trên băng Premier 3. Nam ca sĩ này hát bốn bài hát trên băng này - "Hai bàn tay trắng" và "Nhẫn cỏ cho em" của Vinh Sử và "Tay đời tay trắng" và "Tình nghèo có nhau" (hát chung với Thanh Tâm - ảnh ở bìa băng trên).

Hơn 15 năm trước bài ca "Kiếp nghèo" của Lam Phương mô tả cảnh ngoại ô nghèo khổ với các hình ảnh "lầy lội," "gập ghềnh," và các "mái tranh." Người kể của bài hát ấy cũng bị "thân gầy gò." Một chàng trai chưa được người tình - "muốn nói yêu nhưng ngại ngùng đàng lăng phai" như Vinh Sử trong "Yêu người chung vách." Trong bài ca Lam Phương, người "cúi xin người ban phước" trong cảnh nghèo này vẫn mong ước "một khối tình chung thủy không hề phai."

Vinh Sử trong "Hai bàn tay trắng" không "cúi xin" và cũng không được "mơ ước nhiều." Hai bàn tay "xơ xác nghèo" biết rõ địa vị của mình - và địa vị của "Em" (chữ biết hoa) trong lời ca. Chắc hai người vốn có chung một địa vị như nhau - hai đứa nghèo ở xóm nghèo. Nhờ sắc đẹp, hay hữu duyên người "Em" này được bước vào "cảnh huy hoàng." Người kể không thể nào phản bội điều đó. Cô ấy đi thì phải - "Em đi nào trách Em gì."

Người với "hai bàn tay trắng" ở chung khu với người yêu - người "em bạc như vôi" (rất có tìm lời đúng khi phiên dịch). Người đàn ông "Kiếp nghèo" là một gã giang hồ ở miền tha hương. Nghèo nhưng cũng được lên đường sống tự do. Bài hát của Lam Phương có lời ca lãng man với phong cảnh xung quanh với lối đi "lầy lội," "đường đê" trong "gió sương" và "mưa." Lời ca của Vinh Sử không đề cập gì cụ thể về hoàn cảnh của chàng trai "bàn tay trắng" này, nhưng chắc chắn phải sống trong một môi trường bị hạn chế và giới hạn.

This song and "Nhẫn cỏ cho em" were both introduced on the Premier 3 cassette in the autumn of 1972 by Chế Linh, one of Vietnam's most popular male vocalists. Premier was a cassette only label overseen by Nguyễn Văn Đông, one of the most successful songwriters and musical entrepreneurs of the Republic of Vietnam.

The Vietnam of fifty years ago and Vietnam of today has large numbers of people who work very hard and earn very little. They often have limited education and opportunities and are forced by their situation to expect little from life. That's the audience of Vinh Sử's songs.

The move from vinyl recordings to tape allowed the lengthening of songs' durations from around three minutes to almost any length whatever. "Hai bàn tay trắng" comes in at five and half minutes. Singing the song music from beginning to end takes three minutes. The tape recording allows for an instrumental break with the đàn tranh and electric guitar answering each other followed by the reprise of the chorus and final verse.

I find Vinh Sử's use of dấu sắc in this song very notable and effective. Sắc (written like the French accent aigu) is a rising tone. The melody, aided by Chế Linh's interpretation, often slides up to these syllables, intensifying the meaning.

Em vui duyên thắm, người ta mùa em nhung gấm

Trong trong nhung nhớ, để em mới sang giầu

Anh luôn tay trắng mà Em không quen cay đắng

The chorus is also an expressive high point - accomplished by pronouncing the dấu hỏi tone in a Southern manner (like chẵng) - chẵng giấu diếm / chẵng xứng đáng.

Vinh Sử (like many others) was influenced by Lam Phương's songs. His "Kiếp nghèo" (The Poor's Fate) from 1955 provides a good comparison. This song depicts an impoverished village or neighborhood realistically. The protagonist's poverty has made him doubt his ability to find love. He asks the heavens to give him a chance as he continues his lonely ramble through the world.

The protagonist of Vinh Sử's song expects no intercession from the heavens. He knows his position in the world and that it's not a favorable one. He loved someone deeply and she presumably once felt the same. But she has an opportunity for economic improvement and is hardly to be blamed for taking it. Our protagonist remains in poverty with no expectation of bettering himself - or of fate or the heaven's giving him a helping hand. The emphatic chorus makes this clear - chẵng giấu diếm / there's no hiding - chẵng xứng đáng / not deserving.