trích Tô Vũ "Nhạc vàng là gì"

Nếu như trong cuộc sống bình thường của con người, nhạc vàng đã có tác động hại đáng kể vì nó gieo rắc bi quan và làm tiêu mòn ý chí, thì đặc biệt trong hoàn cản hoàn cảnh phấn đấu khôi phục lại đất nước sau chiến tranh, xây dựng cuộc sống tươi vui trong chế độ mới, một hoàn cảnh đòi hỏi cao độ sự nhiệt tình và lòng hăng say, sự nỗ lực và ý chí chiến đấu, nhất là trong thế hệ thanh niên, thì nhạc vàng, mà đối tượng chủ yếu của nó lại là thanh niên, lại càng có tác hại lớn vì hiệu quả tiêu cực của nó.

Nhưng tác hại của nhạc vàng không phải chỉ ở chính cái hiệu quả tiêu cực của nó, mà e là còn ở phương thức tác động của nó.  Nó không thuộc loại những bài hát phản động chính trị lộ liễu như những bài hát chống Cộng để làm người ta cảnh giác.  Nó không thuộc loại nhạc bệnh họan điên loạn như những ban nhạc giật gân, kích động hoặc dâm tục đồi trụy để người ta phản ứng tức thời.  Nó đi len lén vào tâm hồn như những bóng đêm ru ngủ cảnh giác vì cái bề ngoài có vẻ hiền lành, ngọt lịm của nó.  Nó không kêu gào, đập phá, mà lại gậm nhấm, ăn mòn.  Để nói đên một giọng đàn ảo não, ngày xưa có nhà thơ đã viết:

"Ôi thuốc độc êm đềm, giọng đàn kiều mỵ"

Nhạc vàng chính là thứ thuốc độc êm đềm đó.

nguồn: Tô Vũ, "Nhạc vàng là gì," trong Sức sống của Nền Âm nhạc Truyền thống Việt nam (Hà nội: Nhà xuất bản Âm nhạc, 1996), tr. 305-312 [in lần đầu trên trang tạp chí Văn hóa Nghệ thuật tháng 5 năm 1976]

 .

Năm 1975 nhạc miền Nam Việt Nam Cộng Hòa đã thành thắng lợi phẩm mà hành quân ra Bắc đi cùng các bộ đội Cụ Hồ.  Tô Vũ viết bài này để báo cho dân và lãnh đạo miền Bắc về sự nguy hại của nền văn hóa này.  Nhưng cũng phải nói rằng Tô Vũ mà trong những năm 1950 đã từng bị phê phán vì viết những tác phẩm với "cái bề ngoại có vẻ hiền lành, ngọt lịm."

Quan niệm nhạc vàng vốn là quan niệm của chế độ Mao Trạch Đông, nhưng quan niệm này cũng rất phù hợp với thế giới quan nhà nho.  Người nghe nhạc buồn sẽ thành người vô lực.  Nhạc bóng đêm.

Đây chỉ là lời ngoa dụ.  Nếu nhạc màu vàng này thực sự là "thuốc độc êm đềm" thì người Việt ở bốn phương năm châu đã bị tuyệt chủng.  Quảng thời gian mà nhạc vàng bị cấm thì kinh tế của Việt Nam suy sụp.  Còn nữa dân số người Việt trong nước hiện nay đông hơn bao giờ.  Phải coi nhạc vàng như một liếu thuộc bổ.