Biển nhớ (The Sea Remembers) - Trịnh Công Sơn (1962-3)

Ngày mai em đi biển nhớ tên em gọi về
Tomorrow you'll go, the sea remembers your name called back
Gọi hồn liễu rũ lê thê 
Calls long fronds of a willow's soul
Gọi bờ cát trắng đêm khuya
Calls white midnight's sand dunes
Ngày mai em đi đồi núi nghiêng nghiêng đợi chờ
Tomorrow you'll go, hills and mountains recline in anticipation
Sỏi đá trông em từng giờ 
Broken stones watch you hour by hour
Nghe buồn nhịp chân bơ vơ 
They listen sadly to the pace of your forlorn footfall

Ngày mai em đi biển nhớ em quay về nguồn 
Tomorrow you'll go, the sea remembers as you turn back to the source
Gọi trùng dương gió ngập hồn 
Calls the high seas, winds flooding your soul,
Bàn tay chắn gió mưa sang 
Arms shield you as wind and rains come over
Ngày mai em đi thành phố mắt đêm đèn mờ 
Tomorrow you'll go, the city's night eyes and golden lights
Hồn lẻ nghiêng vai gọi buồn 
A random soul, shoulders recline, call sadly
Nghe ngoài biển động buồn hơn
Listening out on the high seas, it's sadder still.

Hôm nào em về bàn tay buông lối ngỏ 
One day when you return, your arms will release an open path
Đàn lên cung phím chờ sầu lên đây hoang vu 
The guitar's notes ascend, awaiting sadness rising up here to the wilds

Ngày mai em đi biển nhớ tên em gọi về 
Tomorrow you'll go, the sea remembers your name called back
Triều sương ướt đẫm cơn mê 
Tides of fog soak in passion,
Trời cao níu bước sơn khê 
High skies cling to the steps of mountains and streams
Ngày mai em đi cồn đá rêu phong rủ buồn 
Tomorrow you'll go, hillocks of moss-covered stones invite sadness
Đèn phố nghe mưa tủi hờn 
Streetlights feel the vexed rain
Nghe ngoài trời giăng mây tuôn 
Listen outside to the sky spreading clouds in downpour

Ngày mai em đi biển có bâng khuâng gọi thầm 
Tomorrow you'll go, subdued, the sea sorrowfully called,
Ngày mưa tháng nắng còn buồn 
A day's rain, a month's sunshine stays sad,
Bàn tay nghe ngóng tin sang 
Arms feel expectant for coming news.
Ngày mai em đi thành phố mắt đêm đèn vàng
Tomorrow you'll go, the city's night eyes and golden lights
Nửa bóng xuân qua ngập ngừng 
Spring in half shadow haltingly passes,
Nghe trời gió lộng mà thương.
Listening to the rising winds and pity.

Em đi. Ngày mai. Từ vùng biển trong thiên nhiên đến chỗ khác (thành phố?). Biển là thiên nhiên. Sỏi đá, núi, mưa và gió cũng thế. Em không đi trong khoảnh khắc, em đi trong thiên thu.  Thiên nhiên là thiên thu.  
Nhưng bài ca này cũng thuộc về một thành phố ban đêm với đèn mờ, đèn vàng.  Nỗi buồn trong bài ca là chuyến đi từ thiên nhiên vào thành phố.

Lời ca Trịnh Công Sơn hay có chữ "nghiêng." "Núi nghiêng đợi chờ" và "hồn nghiêng vai." Nghiêng là cúi xuống trước một hành vi nào đó.  Bàn tay có vai trò tốt trong bài ca này.  Bàn tay bảo vệ - "chắn gió mưa." -Bàn tay cho thả - "buông lối ngỏ." Bàn tay cũng ôm chặt - "nghe ngóng tin sang."


Xuân Thu ca cho hãng Việt Nam năm 1966 là người đầu tiên thâu bài ca "Biển nhớ."

Mélodia

104, rue Lagrandière Saigon

Là nơi làm đờn mandolines rất kêu, có vẻ mỹ thuật giá rẻ.

Bổn tiệm có bán và sửa các thứ đờn: violons, guitares, banjos, mandolines, accordéons vân vân...

Đờn của nơi khác làm mà mất tiếng kêu, đưa tới bổn tiệm sữa có thể kêu như đờn bổn tiệm.

Có bán giây và đồ phụ tùng của các thứ đờn Tây, Nam.

Xin quí khách đừng lầm đờn Mélodia với đờn các tiệm khác

Is the place that makes very sonorous mandolins, beautiful looking at a low price.

The store sells and replies these instruments: violins, guitars, banjos, mandolins, accordions, etc...

For instruments made elsewhere that have lost their resonance, bring them to the store to be repair so they can resonate like our store's instruments.

We sell strings and accessories for Western and Southern (Vietnamese) instruments.

Esteemed customers, don't mistake Mélodia instruments with those of other stores.

nguồn: Sài Gòn 27 tháng 4 1936

Đờn Mélodia là cả một vần thơ vịnh gió, vịnh trăng

Mélodia instruments are poetry singing the wind, the moon

nguồn: Dân Báo 19 tháng 2 1940

Mélodia cũng từng đăng quảng cáo trên trang tờ báo Đuốc Nhà Nam tháng 7 1935.  Năm 1934 địa chỉ tiệm Mélodia nằm ở 253 rue d'Espagne. Trong những năm 1950 tiệm dọn đến địa chỉ khác - 92 Đại Lộ Hàm Nghi.  Thời Việt Nam Cộng Hòa rue Lagrandière đổi tên thành đường Gia Long.  Hiện nay đây là đường Lý Tự Trọng.  Theo Nguyễn Vĩnh Bảo thì chủ hiệu tiệm Mélodia là hoạ-sĩ Lê-Yến có bí danh Hộ-Khanh.

Ồ - không ngờ văn nghệ Việt Nam ngày nay lại mới mẻ và hay như thế (này) !!! (Oh - I never suspected that Vietnamese arts of today were so new and excellent) - Tuýt (1968)

[vũ bộ xếch xy]

nguồn: Chính Luận 23 tháng 10 1968

Chuyện lạ trên đời - Âm nhạc đối với người Mỹ (Strange Happenings - Music With The American People) (1938)

Báo To Day Nữu ước đang:

Ở Hoa kỳ cộng cả được 22,500,000 cái máy vô tuyến-điện truyền thanh có thể biến đổi luôn sang làm máy hát rẫt dễ dàng được.

Trong nước Mỹ càng bán chậy các dĩa hát.

Năm 1930 chậy được 1 triệu dĩa hát.

Năm 1936 chậy được 30 triệu dĩa hát số tăng giá về sự bán các máy âm nhạc truyền thanh do vô tuyến điện truyền đi càng ngày càng nhiều.

Bach, vừa là tài tử hát hay của các nhà chớp bóng, vừa là chủ bán dĩa hát, giàu có về hai nghề này lắm.

Người ta cũng gọi chàng là "Vua hát" (Le Roi des chanson).

nguồn: Tràng An Báo 27 tháng 5 1938

Câu chuyện "vua hát" lạ thật.  Hình như tài tử Bach là một diễn viên sân khấu và điện ảnh người Pháp mà ít ai biết đến ở xứ Hoa kỳ.

Mười Năm Tình Cũ (Mười Năm Tình Cờ) (Ten Years an Old Love / Ten Years By Chance) - Trần Quảng Nam (1985)

Mười năm không gặp tưởng tình đã cũ
For ten years we hadn't met, I’d thought our love was old
Mây bay bao năm tưởng mình đã quên
Clouds had flown past so many years I’d thought I’d forgotten
Như mưa bay đi một trời thương nhớ
Like drizzling rain off to a sky of longing
Em ơi! Bên kia có còn mắt buồn?
My dear! Over there are there yet sad eyes?
Mười năm cách biệt một lần bỡ ngỡ
Separated for ten years, once I felt taken aback
Quên đi quên đi mộng buồn bấy lâu
Forget them, forget sad dreams of that time
Nhưng em yêu ơi! Một vùng ký ức
But my love! A realm of memory
Vẫn còn trong ta cả một trời yêu
Remains inside us, a whole sky of love

Cả một trời yêu bao giờ trở lại
Whole sky of love, when will it return
Ôi! Ta xa nhau tưởng chừng như đã
Oh! Far apart we guessed that it was over
Ôi! Ta yêu nhau để lòng cứ ngỡ
Oh! We loved each other and allowed our hearts to remain mistaken
Tình bất phân ly - tình vẫn như mơ
A love unseparated - a love still like a dream

Đành nhủ lòng thôi giã từ kỷ niệm
Let's remind our hearts: No, bid farewell to the memories
Cho qua bao năm mộng buồn quên dấu
Let pass the many years of sad dreams, forget the traces
Nhưng sao bao năm ngày dài qua mãi
But after so many long years and days passing incessantly
Trong anh hôm nay thấy tình còn đây
Inside me today I can feel those feelings are still here

Mười năm cách biệt tình đành quên lãng
Ten years apart, resigned to forgetting our love
Như mây như mưa bay đi muôn phương
Like clouds, like drizzling rain in all directions
Nhưng em yêu ơi! Một dòng thư cũ
But dear! A line from an old letter
Vẫn còn trong ta - một đời cuồng điên
Is still inside us - a crazed life

Mười năm cách biệt - hình như em đã
Ten years apart - it’s as if you have
Quên câu yêu thương ta trao cho nhau
Forgotten the words of love we gave each other
Em ơi ! Bên kia còn chăng nhung nhớ
My dear! Over there do you still miss me
Như anh hôm nay thấy mưa trở về
Like today I see the rain return
Như anh hôm nay thấy lòng tiếc nhớ
Like today I feel regrets in my heart
Mười năm không gặp
Ten years of not meeting
Mười năm nhớ thương!
Ten years of longing!


Bài này khi viết, thì viết về một người hiện đang ở Pháp, tên Isabel Hạnh, cảm xúc khi nhìn lại hình ảnh của cô ta. Nhưng lúc hoàn tất lời thì trong bài có thêm cảm xúc và hình ảnh của một người khác, hiện đang ở VN. Cả hai người đều đã lớn tuổi và có gia đình. Người ở VN thì còn liên lạc và khi về VN có gặp. Còn người bên xứ Tây thì biến mất luôn. Năm trước tôi có sang Pháp hát, cô ta có tìm đến một người quen hỏi thăm tôi nhưng không muốn gặp lại tôi.

At the time I wrote that song, I wrote it about someone then living in France, named Isabel Hanh, the feelings that I felt looking at an image of her. But when I finished the song I additionally had feelings and an image of someone else, now in Vietnam. Both of them are older and have families. The one in Vietnam I’ve stayed in touched with and I met her when I went back to Vietnam. But the one in France is just gone. In a previous year I went to France to sing, she found an acquaintance to ask after me, but she didn’t want to meet me again.

Phải nói là top hit Mười Năm Tình Cũ đã đánh dấu cho một giai đoạn chuyển đổi lớn, đã khuyến khích dòng nhạc vàng trở lại tại Việt Nam. Người ta nghe và hát bài này công khai ở nhiều tụ điểm, cũng như ở khắp nơi có người Việt cư ngụ trên thế giới. 

It has to be said that top hit “Ten Years An Old Love” marked a great change to a new period, it encouraged yellow/golden music to return to Vietnam. People listened to that song publicly in many places, just as everywhere there were Vietnamese residing in the world.

Việt Hải, “Asia 51: Nhạc vàng 30 năm: Tình khúc sau cuộc chiến,” Viễn Xứ Magazine 3 tháng 8 2006 

Lệ Thu ca "Mười năm tình cũ."