Em hoan nghênh Hội-chợ thế, mà vẫn mặc hàng ngoại-hoá à? (1935)

--Em hoan nghênh Hội-chợ thế, mà vẫn mặc hàng ngoại-hoá à?

--Thế còn anh, em chưa thấy anh dùng một mẫu hàng nội hóa nào.

nguồn: Hà Thành Ngọ Báo (8 tháng 11 1935), 1.

Nổi lửa lên em (Start The Fire Up Sister) - Huy Du, bài thơ: Giang Lam (1968)

Trăng đã dậy rồi, khơi bếp hồng lên nhé.
The moon has awoken, rosy smoke rises from the kitchen, alright
Lá nếp rau rừng, thêm ấm tình anh nuôi.
Mountain rice, forest greens, more warm feelings of the army cook
Nổi lửa lên em đánh Mỹ đêm ngày
Start the fire up sister, fight the Americans day night and day
Vũ trụ theo ta vào trong chiến trận
The universe follows us into battle
Có chị Hằng soi sáng canh thâu
There's sister Moon lighting up the long night

Ơi Miền Nam ơi có đêm nào ngủ được.
Oh Southern lands, has there been a night when you could sleep?
Lửa chiến tranh còn bỏng đất quê mình.
War's fires still scald our homeland
Yêu đất nước trải đường vô trong nớ.
If you love the country, endure this road to go down there.
Đây tuyến hậu cần ta bủa lưới khắp nơi nơi
Here behind the lines they need us to cast the net everywhere

Ơi! Vũ khí ta mang đâu có là tên lửa
Oh! The weapons we carry, though they aren't missiles
Chỉ bếp than hồng này ủ chín hơi cơm
Just this kitchen of rosy charcoal enveloped with the cooked smell of rice
Bát nước chè xanh nhẹ gối bước dồn
A cup of green tea will lighten your knees, quicken your step
Thêm sức mạnh trên đường đi đánh Mỹ
For more strength on the road to fight the Americans

Nổi lửa lên em
Start the fire up sister
Nổi lửa lên em!
Start the fire up sister!
Ánh trăng sáng ngời đưa ta vào trận đánh
Bright moonlight leads us into battle
Núi rừng xanh dồn dập bước quân hành
Green mountain forests, rushing we step into our march
Lửa bếp than hồng mang tình em rực cháy, cháy thêm nhanh.
Rosy charcoal fire your kitchen burns, burns ever faster

Đất nước tưng bừng nghe tiếng rừng thao thức.
The country's astir listening to awakened forests
Khơi ánh lửa hồng bên suối đàn vui reo.
Raise the rosy fire by the spring where happy guitars roar.
Nổi lửa lên em miếng nước ngọt ngào
Start the fire up sister, this mouthful of fresh water
Muối đượm quê hương tình thương chiến trận
Replete with salt of our homeland, needing mercy from the battle
Phút ngọt bùi nhớ nắm cơm ngon
In  sweet minute remember to grab ahold of some delicious rice

Ơi miền Nam ơi những đêm chẳng đuốc đèn
Oh the South, has there been a night without torch light?
Lửa trong tim rừng rực sáng trên đường
The flames in our hearts illuminate the road
Đôi quang gánh nặng tình yêu đất nước
A pair of poles for a heavy frame, the love of the country
Hơi bếp Hoàng Cầm ta sưởi ấm nơi nơi
Hey smokeless (Hoàng Cầm) stove, we're warming up everywhere
Ơi! Mỗi bát canh chua đỡ cung đường vất vả
Oh! Every bowl of sour soup lessens the difficulties of the road
Một cánh rau rừng còn ủ kín yêu thương
A leaf of forest vegetable covers up a love
Nhớ nắm gạo rang đường xa chiến trận
Remember to grab some fried rice for the long road to the battle
Ôi tất cả tâm tình đi nhớ mãi
Oh with all our affection, go, we'll always remember
Nổi lửa lên em! 
Start the fire up sister!
Nổi lửa lên em
Start the fire up sister!
Đất nước tưng bừng đưa vào trận đánh
Our country is animated infiltrating into the battlefield
Núi rừng xanh dồn dập bước quân hành
Green mountain forests, hectic we step into our march
Lửa cháy lên rồi mang tình em rực sáng sáng quê hương
The flames rise up carrying your love to illuminate the homeland

nguồn: Huy Du,  Đời và nhạc (Hà Nội: Viện Âm Nhạc, 2004).

Theo bản nhạc thì bài ca được viết ở đường 9, Khe Sanh năm Mậu Thân.  Bích Liên ca với nhạc đệm của một đàn piano (của nhạc sĩ Hoàng Mãnh?).  Bài hát này được hát theo kiểu nhạc cổ điển Tây phương nhưng chưa có ai hát đúng theo nốt nhạc của bản phổ.

Bài ca này không nói đến kẻ thù, không kể đến địch như vậy thì nó không nặng về chính trị.  Thời hầu chiến thì ca sĩ Việt Nam Cộng Hòa cũng hát được.


Thanh Tuyền hát "Nổi nửa lên em" với dàn nhạc của đoàn cải lương Kim Cương biểu diễn theo phong cách thời Việt Nam Cộng Hoà.  Hình như đây là một thí nghiệm không thành công?

Đây là một bài ca có tầm âm gần hai quảng tám như vậy thì cũng khó hát.  Lời ca của bài ca này cũng chưa ổn định.  Có người hát "Khơi bết lừa hồng" chớ phải là "Khơi ánh lửa hồng."  Cũng có người hát "Muối dặm quê hương tình thương chiến trận" hay "Muối mặn quê hương tình t tậhương chiến trận" - xem tập Hát mãi với Trường Sơn (Hà Nội: Nhà xuất bản Thanh Hiên, 2001).

Giấc mơ hồi hương (A Dream of Return) - Vũ Thành (1954)

Lìa xa thành đô yêu dấu, một sớm khi heo may về
Forsaking the beloved capital to go afar, one morning as the northwest wind returned
Lòng khách tha hương vương sầu thương.
The feelings of the traveller to a foreign land are caught up in sad affection.
Nhìn “em” mờ trong mây khói,
Looking at you "dear" dimly in clouds and smoke,
Bước đi nhưng chưa nỡ rời.
Stepping to leave but without the heart to depart.
Lệ sầu tràn mi đượm men cay đắng biệt ly
Sad tears overflow eyelids soaked with the bitterness of separation.
Rồi đây dù lạc ngàn nơi
Then now, although scattered in a thousand places,
Ta hướng về chốn xa vời,
We orient ourselves back to a far-off place,
Tìm mộng xưa lãng quên tháng ngày tàn phai,
And seek old dreams, forgetting the faded days and months,
Nghẹn ngào thương nhớ “em” Hà Nội ơi.
Choked with loving emotion, missing you "dear" Hanoi.

Ta nhớ thấy “em” một chiều chớm thu,
I remember seeing you "dear" one evening, almost autumn,
Giáng yêu kiều của ngày đã qua thướt tha bên hồ liễu thưa
A delightful figure of a day that passed gracefully by the sparse willows.
Lắng tiếng tiêu hồn của ngàn phím tơ
Listening to the flute, the soul of myriad silk strings and frets.
Thiết tha thề ước mối duyên hờ đã phai mờ trong bóng đêm mơ hồ.
Passionately sworn to a fleeting love that has waned in the dim night.
Mơ ước thấy “em” một ngày sáng tươi,
Yearning to see you "dear" one bright day,
Tắm nắng hồng của một sớm mai say hương thanh bình khắp nơi.
Basking in the tomorrow morning's rosy sun, intoxicated in a pervasive fragrance of peace.
Lắng tiếng uy hùng của từng lớp trai cất cao lời hứa xây cuộc đời
Listen to the imposing ranks of young men, their voices rising, promising to build a new life.
Sầu tàn trong bóng đêm dài.
Sadness dissolves in the shadows of the long night.

Lìa xa thành đô yêu dấu, một sớm khi heo may về
Forsaking the beloved capital to go afar, one morning as the northwest wind returned
Lòng khách tha hương vương sầu thương.
The feelings of the traveller to a foreign land are caught up in sad affection.
Nhìn “em” mờ trong mây khói,
Looking at you "dear" dimly in clouds and smoke,
Bước đi nhưng chưa nỡ rời.
Stepping to leave but without the heart to depart.
Lệ sầu tràn mi đượm men cay đắng biệt ly
Sad tears overflow eyelids soaked with the bitterness of separation.
Rồi đây dù lạc ngàn nơi
Then now, although scattered in a thousand places,

Ta hướng về chốn xa trường
We orient ourselves back to a far-away place
Cùng dìu nhau sát vai sống trong tình thương
Guiding one other, shoulder-to-shoulder, living in love
Ðể cùng say giấc mơ hồi hương.
To be intoxicated together in a dream of return.


nguồn: "Giấc mơ hồi hương," Tinh Hoa, 1956.


Anh Ngọc ca bài "Giấc mơ hồi hương" với ban nhạc và bản phối âm của nhạc sĩ Hoàng Trọng. Quê Hà Nội là em - vợ hay tình nhân. Đi càng xa thì "em" và "mờ" trong ký ức. Nhớ "em" Hà Nội" là bị lạc, nhiều người người bị lạc "ngàn nơi."

Nhắc đến "từng lớp trai cất cao lời hứa xây cuộc đời" có nghĩa là xây cuộc đời ở miền Nam Việt Nam, chưa phải là "hồi hương."  Nhưng một khối "ta" cứ hướng về phía quê Hà Nội - "dìu nhau sát vai." Có chung một niềm thương nhớ Hà Nội.

Ánh Tuyết ca bài "Giấc mơ hồi hương" với ban nhạc và bản phối âm của nhạc sĩ Nghiêm Phú Phi.

"Người người mến yêu" (Everyone Loves It) (1964)

Trời hồng tươi khi ánh dương soi ngàn noi
Fresh rosy when sunshine spreads everywhere
Người thêm duyên nhờ sắc hương kem hồng tươi
People have more charm because of the fragrance of fresh rosy toothpaste
Người người mến yêu màu KEM LEYNA màu KEM TRẮNG CHỈ HỒNG tươi.
Everyone loves the color of LEYNA TOOTHPASTE, a fresh WHITE TOOTHPASTE WITH ROSY LINES

đệ nhứt kem đánh răng nhà!
number one toothpaste at home!

Chính Luận 19 tháng 7 1964

"Bình minh của một thời đại" - Tôn Thất Tiết (1965)

Hiện nay âm nhạc vẫn giữ màu sắc nhân loại vì thế giới chúng ta chỉ có trên quả đất này thôi. Nhạc Nhật bản hay nhạc dân tộc Mỹ châu tuy khác nhau về màu sắc dân tộc, nhưng đều co một tính cách chung là "nhân loại tính." Nhưng mỗi khi đã bước vào giai đoạn từng thế giới trong ngân hà và trong vũ trụ thì âm nhạc sẽ phải thế nào? Tôi muốn nêu ray đây danh từ "vũ trụ tính" trong âm nhạc. Âm nhạc biến chuyển từ dân tộc đến nhân loại và vũ trụ nghĩa là nó phải có dân tộc tính đến nhân loại tính và vũ trụ tính.

Tôn Thất Tiết, "Bình minh của một thời đại," Bách Khoa #202 (1 tháng 6 1965), 33-36.


Hy vọng 267 của Tôn Thất Tiết sáng tác (1969).