Mùa đông (Winter) - Trần Thy Nhã Ca (1961)

không còn một nàng tiên vỗ về ru giấc ngủ
there's no more fairy to lull you to sleep
không còn một lời ca làm dịu hồn cô đơn
there's nary a word to sing that would ease a lonely soul
không còn thư tình thơm nức mùi thuốc lá
there are no more love letters scented with cigarette smoke
không còn một bàn tay vuốt ve giận hờn 
there's no longer a hand to sooth the anger 

không còn gì, không còn gì, tất cả 
there's no more, there's no more, at all

mỗi buổi mai thức dậy tiếng còi tàu 
every morning awakened by the train whistle
đời tình ái cỏ rơm
a life of love and straw
cùng khoảng trống bên vai nơi nỗi buồn ở lại 
along with an emptiness on my shoulders where sadness remains
với mặt trái bàn tay, mặt phải của linh hồn 
with the left side of your arm, right side of your soul

anh đã tự do vào đời tôi đập phá 
you freely entered my life and smashed it

tôi cũng tự do xài phí hết đời tôi 
I also took the liberty of wasting my whole life
cuối những sớm mai chiều tối của đời mình
the end of my life's mornings and nights
khi ngã xuống những tháng ngày mục rã 
as days and months in decay tumble down
tôi cũng không cần ai nhớ ai quên 
I don't need anyone to remember or to forget

người con gái chết đi mang tên loài cỏ dại.
a girl died named wild grass.


Sáng Tạo, số 7 tháng 9 năm 1961

Nghĩa của bài thơ này không phức tạp lắm.  Đây là cảm xúc của một phụ nữ bị phụ tình.  Nhưng cách nhìn của thi sĩ có chất thuyết sinh tồn - hãy xem hai chỗ có chữ "tự do."  Hai nhân vật đều không bị số phận ép.  Đời có lô-gích.  Hai người chịu trách nhiệm của hành động mình, dù cách hàng động theo cách nhìn của thi sĩ phải gọi là vô lô-gích hay nói cho chính xác là không xây dựng.  Anh "vào đời tôi đập phá" và "tôi "xài phí hết đời tôi."

Cuộc tình ấy vẫn vương vấn trong trí nhớ của thi sĩ với những hình ảnh mùi thuốc lá, tay vuốt ve.  Tất cả tan vỡ, nghĩa là người thi sĩ này mất một quãng đời quý báu trong đời mình.  Vậy rút cuộc cô ấy lại bắt đầu coi nhẹ đời mình là "người con gái chết đi mang tên loài dỏ dại."

Sự vương vấn vô lô gích làm nhiều nhà lý luận theo phái thanh giáo muốn bài trừ các biểu hiện của tình yêu.  Song việc "xài phí" và "đập phá" đều thuộc về tự do và nhân phẩm con người.  Còn con người toàn diện sẽ tự hiểu biết mình đến mức mà nhận ra các cảm xúc phức tạp.