14 tháng 9, 2023

Các ngài dùng đàn Tây, Ta, Tầu xin lại hiệu Tran-Dinh-Thu Luthier (1932)


Các ngài dùng đàn Tây, Ta, Tầu xin lại hiệu Tran-Dinh-Thu Luthier

87 RUE DE COTON

Là một hiệu danh tiếng nhật Đông-Pháp tự năm 1912.

Vừa rồi lại xin chính-phủ chừng nhận các thứ phim mới chế bằng thủy-tinh.

Lại năm 1932 bắt đầu đã xuất-sản ba thứ đàn kiểu mới là:

DƯƠNG-TRANH-CẦM

DƯƠNG-ĐIỆP-CẦM

BÁN-NGUYỆT-CẦM

nguồn: Sách nói về thành phố Hanoi (Hanoi: Nhật Nam Thư Quán Dược Phòng, 1932).


Trần Đình Thư ở 87 Hàng Bông là một trong những người đầu tiên sản xuất đàn ghi ta ở Việt Nam. Trong bản quảng cáo có các đàn nửa tây nửa ta của ông phát minh lúc bấy giờ.

25 tháng 8, 2023

Hát về cây lúa hôm nay (Singing of Ricestalks Today) - Hoàng Vân (??)

Tôi hát bài ca ngợi ca cây lúa,
I sing a song praising stalks of rice
Và người trồng lúa cho quê hương.
And those who plant them for the homeland
Quê hương ơi, có gì đẹp hơn thế:
Oh homeland, is there anything more beautiful:
Đồng lúa hẹn hò những mùa gặt,
Promised rice fields of the harvests,
Tình yêu bắt đầu từ đôi mắt,
Love starting from a pair of eyes,
Ngày mai bắt đầu từ hôm nay.
Tomorrow starts from today.

Từ bàn tay xưa cấy trong gió bấc,
From hands who from times past have transplanted in the northeast winds
Chân lội bùn sâu dưới trời mưa phùn
Feet wade through deep mud beneath a sky of spitting rain
Từ đôi vai xưa kéo cày thay trâu.
From shoulders who pull the plough instead of oxen
Và không có đất vì nước đã mất
And there was no land because the nation was lost
Cho đến hôm nay, những chàng trai đang lái máy cày
Up until today, young men who drive motorized plows
Và bao cô gái sẽ ngồi máy cấy.
And so many young women will sit upon transplanting machines
Chiếc cầu tre chênh vênh nhỏ bé
The shaky, little bamboo bridge
Không mang nổi người gánh thóc nặng.
Couldn't handle the people carrying home the heavy paddy.
Đường lớn đã mở đi tới tương lai.
A wide road has opens toward the future.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.

Được mùa thóc lúa chớ phụ ngô khoai,
Having harvested rice paddy, don't be ungrateful for corn and tubers,
Ăn quả ngọt ngon nhớ người vun trồng,
When you eat sweet fruit, remember those who cultivated it
Bàn tay quê hương tháng ngày yêu thương.
The homeland's arms these loving months and days.
Bàn tay chiến đấu, bàn tay kiến thiết.
Arms for fighting, arms for building.
Sắp xếp giang sơn, những bàn tay anh dũng kiên cường
Putting our mountains and rivers in order, heroic, steadfast arms
Mở đường đi tới chân trời tươi sáng.
Opening roads toward bright horizons
Như tình yêu đem dâng cho người yêu
Like love you offered to a lover
Trong gian khổ hạnh phúc tới rồi.
From hardship happiness has arrived.
Đường lớn, đã mở đi tới tương lai,
Wide roads have opened toward the future.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.


Kiều Hưng ca "Hát về cây lúa hôm nay."
 
Tôi chưa rõ bài hát này được sáng tác và thu thanh từ bao giờ. Tôi nghĩa là sau 1975 và trước 1980. Tình yêu bện vào sức tiến bộ của xã hội chủ nghĩa. Sức công lao của nông dân đã nuôi đất nước, cơ khí hóa đồng ruộng sẽ tạo nên sự phát đạt nông thôn.

24 tháng 8, 2023

Buổi học mặt của báo giới Bắc, Năm (Meeting of Journalists, North and South) Khanh Kỳ (1933)

Photo: Khanh Kỳ
Từ tả qua hữu hàng ngồi:

Các ông: Tú Tiến (Nam Phong) Diệp Văn-Kỳ (Công-Luận) Nguyễn Văn Sâm (Đuốc Nhà Nam) Nguyễn Văn Vĩnh (Annam Nouveau) Nguyễn Văn Đa (Phụ nữ) Vũ Công Đinh (Tiểu Thuyết Tuần San) Hùng đứng: Các ông: Phan-Khôi (Phụ nữ) Tạ Đình Binh (Nhật Tân) Phạm Huy Lục (Trung-Bắc) Vũ Học (Ngọ Báo) Ngô Tử Ha (Đông-Thanh), Hai ông đứng sau: Tôn Thất Bình (P.A. [Patrie Annamite]) và Dương Tự Quán (Văn-Học Tạp Chí)

nguồn: Hà Thành Ngọ Báo (25 tháng 11 1933).

21 tháng 8, 2023

Đường trần lá đổ (Life's Road, Falling Leaves) - Duy Khánh (1975?)

Nghe em đi rồi, anh trở về đơn côi.
Hearing that you've gone, I return alone
Nhạc sầu chia phôi đưa anh vào cuối nẽo đời.
Separation's melancholy music leads me to the end of life's path
Buồn ơi là buồn nghe mưa về giăng mắt ai.
Sad, oh so sad hearing the rain cast down upon someone's eyes.
Đường em, em đi xa vời.
Your road, you've gone quite far
Cao nguyên mây trời theo gió lộng người tình ơi.
Highlands, into the clouds, following the gusts my love.
Ai hiểu cho tôi.
Who understands this for me.

Em ra đi vì theo cuộc tình kiêu sa
You left because you followed a fabulous love
Đường dài phong ba anh quay về giết mộng an hoà
On a long tempestuous road, I return to kill my dreams for peace
Hạnh phúc trăng già là khi đôi lòng nghe cách xa
The old moon's happiness is for when a pair of hearts feel apart
Rồi đây, đam mê chôn vùi,
Then now, the passion is buried,
Hoang vu quên đời ôi khắc khoải
Desolate, forgetting life, oh the torment
Nhớ người tình ơi.
Missing you lover.
Ai hiểu cho tôi.
Who understands this for me.

Em ơi, em ơi. 
Dear, my dear
Trời khuya lá đổ đường trần ai đau khổ,
It's midnight leave pour down on life's road, who is in pain?
Đường trần ai dang dỡ, đường trần ai nức nở, khóc cho mình hơn cả tình nhân.
On life's road who has been interrupted, who is sobbing, crying for themselves more than their lover
Em ơi, em ơi xin nhớ trong đời vẫn có một người,
Dear, my dear, please remember that in life there was one person,
Thương nhớ em hoài, không nói nên lời xin viết bài ca tặng người.
Who loved you always, doesn't speak of it, only ask to write a song to give you.

Đêm nay mưa về, xin đừng về cao nguyên
Tonight the rain's back, please don't return to the highlands
Để hồn giai nhân say giấc nồng bên cạnh tình quân
So that a beautiful woman's soul slumbers warmly next to a soldier love
Người đã thương người xin ai đừng ngăn rẽ đôi.
Someone loved another, please don't block and separate the pair
Còn tôi, tôi cúi xin đời
Yet I, I bow down and ask life
Cho tôi quên người trong giấc mộng mà thôi.
Allow me to forget someone in my dreams, that's all.
Chỉ thế mà thôi.
Only that, that's all.

Duy Khánh ca "Đường trần lá đổ."

19 tháng 8, 2023

Chiến sĩ Việt Nam (Vietnam's Warriors) - Văn Cao (1945)

nhịp đi

Bao chiến sĩ anh hùng
So many heroic warriors
Lạnh lùng vung gươm ra sa trường
In the cold, brandishing swords, entering the battlefield
Quân xung phong nước Nam đang chờ mong tay ngươi
Assaulting army, the Southern land awaits your esteemed hands
Hồn sông núi khí thiêng ghi muôn đời.
The soul of rivers and mountains, sacred resolve inscribed thousand lifetimes.

Ngựa phi nơi xa kia nghe súng vang bên trời điệu kèn rộn ràng.
Horses gallop afar, hear the gunshots echo against the sky and the lively trumpet call
Là trang nam nhi
You're a fighting man
Quyết chiến sa trường
Determined to fight on the battlefield
Sống thác coi thường
Heedless of life or death
Mong xác trong da ngực bọc thân thể trai
Awaiting a corpse wrapped in horseshide, the man's body
Bừng nghe dư âm mênh mông khúc anh hùng ca reo nơi biên cương
Rising up, the reverberation of the heroic anthem, shouted from the frontier

Bao chiến mã lên đường
So many warhorses take to the road
Giục lòng dân quân thi can trường
Stirring the people's army to test its mettle
Nguyền tranh đấu cho giống nòi
Swearing an oath to our race.
Hận thù bao năm căm lòng đất nước tan tác.
So many year's rancor, the grudge of a country driven to ruin

Xương máu đang khơi ngòi
Blood and bones are increasing
Tiếng than nơi nơi
Sounds of grieving everywhere
Tháng năm dần trôi
Year and months slowly pass.
Thề phục quốc. 
Swear an oath to restore sovereignty
Tiến lên Việt Nam!
Move up Vietnam!
Lập quyền dân. 
Establish the people's power
Tiến lên Việt Nam!
Move up Vietnam!
Ðài hạnh phúc đắp xây tự do.
A monument to happiness, building up freedom.
Việt Nam tranh đấu chống quân ngoại xâm. 
Vietnam fights, resisting the foreign, invading army.

nguồn: Làng Tôi: Tập bài hát của Văn Cao (Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa, 1975).


Bích Thuận ca "Chiến sĩ Việt Nam."

28 tháng 7, 2023

Le dimanche à Haiphong (Chủ nhật ở Hải Phòng) - (1894)

Le dimanche à Haiphong et un jour de repos, sans doute, mais est rarement un jour de fête. On fait la grasse matinée; on prolonge démesurément la sieste, et à 5 heures, en route pour le Lach-Tray, où l'on va chercher, sous les tonnelles, un peu de brise, entre deux gorgées d'amer ou d'absinthe. Et le soir, vers 9 heures, on s'acharne à faire une centaine de fois le tour du kiosque, au square Paul Bert, en savourant quelques vales tentatrices, ou bien on se résigne à faire tapisserie dans un coin, sur un banc ou sur une chaise bancale, et à admirer les jolies, mais trop rares toilettes de nos élégantes qui passent. Le dernier morceau de musique s'éteint, la troupe rentre au quartier et la foule, comme à regret, la suit à distance et se disperse. Voilà les belles journées du dimanche haiphonnais.

nguồn: tờ báo L'Indépendance [1894], trích trong Claude Bourrin, Le vieux Tonkin, 1890-1894. (Hanoi: Imprimerie d'Extrême Orient, 1941).


Chủ nhật ở Hải Phòng là một ngày nghỉ ngơi, chắc chắn, nhưng hiếm khi là một ngày vui chơi. Chúng tôi ngủ muộn; chúng tôi kéo dài giấc ngủ trưa quá mức, và lúc 5 giờ, trên đường đến phố Lạch-Tray, nơi chúng tôi đi tìm dưới những vòm cây một chút gió nhẹ, giữa hai ngụm rượu đắng hoặc rượu absinthe. Và vào buổi tối, khoảng 9 giờ, chúng tôi kiên trì đi quanh ki-ốt hàng trăm lần, ở quảng trường Paul Bert, thưởng thức một vài món ăn ngon miếng, hoặc nếu không thì chúng tôi cứ chịu khó lang thang quanh một góc đường hay trên một chiếc ghế dài một ghế ọp ẹp, và chiêm ngưỡng những bộ váy đẹp nhưng quá hiếm của những người phụ nữ thanh lịch đã đi qua đời chúng ta. Bản nhạc cuối tắt, đoàn kịch quay trở lại khu phố và đám đông, như thể miễn cưỡng, theo chúng từ xa và giải tán. Những ngày chủ nhật đẹp trời của Haiphonnais là như thế đây.

20 tháng 7, 2023

"Ăn năn" (Regrets) - Hoàng Trang (1970)

Ngày mình yêu nhau hai đứa ước mơ trầu cau
The day we fell in love, we two made a wish for betel and areca
Em đâu có ngờ rằng hai đứa xa nhau.
I couldn't have known that we would be far apart
Giờ buồn không anh biết mộng xưa chẳng thành, em tin không phải mình mà vì đời chia rẻ.
Now sad, dear, knowing that our dreams of long ago won't be realized, I believe it's not our fault that life separated us

Chiều buồn trên mi hai đứa giữa cơn hè đi.
Sad evening on our lashes, in the summer we both leave
Yêu thương kéo dài, ngày hai đứa chia tay.
Love stretched along, now we two must part.
Một lần bên nhau cũng làm yêu suốt đời, trong cơn mê đắm này là dấu buồn ăn năn.
Once at each other's side it made us love all our loves, this passion is the sad trace of regrets

Sóng gió cuốn tới lúc tình yêu mất rồi
Wind and waves sweep toward love now lost
Đam mê đi hoang trên vùng trăn trối buồn
Madly meandering in a realm bequeathing us sadness
Bánh xe tình yêu mười năm chưa đến nơi, ngàn xưa cho đến sau tình yêu luôn đớn đau.
Love's wheels, after ten years they didn't arrive, from olden times until now love has always been painful

Nước mắt nuối tiếc chảy đầy trong đáy hồn
Tears of regret flow here at the soul's pit
Ưu tư em mang theo vòng tay rã rời.
Grief you bear with wearied arms
Nhớ thương từng đêm về phanh phui vết đau, ngày vui đi quá mau, ngày buồn sao kéo dài!!!
The longing each night breaks open painful wounds, the happy days passed quickly, sad ones, how they stretch out!!!

Ngày mình yêu nhau hai đứa cũng không giàu sang
The day we fell in love, we two were not rich
Em đâu ngờ rằng tình yêu chít khăn tang
I couldn't have known that love would be wrapped in a mourning turban
Đường trần đêm đêm mắt buồn no tủi hờn, lang thang trên lối mòn vì đời không tô son.
On life's road every night sad eyes replete with annoyance, wandering on worn paths because life is not painted over

Ngày đầu yêu nhau hai đứa ước mơ trầu cau
The first day we loved we made a wish for betel and areca
Em đâu có ngờ rằng hai đứa thương đau
I could have never suspected that we'd both feel pain
Một lần bên nhau cũng làm yêu suốt đời, trong cơn mê đắm này là dấu buồn ăn năn...
Just once side by side made us love all our lives, this passion is the sad trace of regrets...

Hoàng Trang, "Ăn năn" (Saigon: Sóng Nhạc, 1970).


Giao Linh ca "Ăn năn" cho hãng dĩa Sóng Nhạc.

10 tháng 7, 2023

Désepérés (Những người tuyệt vọng) 1927


Lui. -- Nous ne pouvons pas vivre ainsi séparés par ton départ en France. Tuons-nous.

Elle. -- Oui c'est ca, prenons une auto et allons sur la route du Cap. Ce soir les congés finis, les excursionnistes du Cap rentrerons à Saigon.

Chàng. - Ta không thể sống cách biệt như vậy bởi sự ra đi của em sang Pháp. Ta hãy tự sát đi.

Nàng. -- Ừ thế thôi, lên xe đi tiếp đường Mũi Né. Đêm nay nghỉ lễ, đoàn du ngoạn sẽ từ Mũi Né trở về Sài Gòn.

nguồn: Saïgon Dimanche 21 tháng 8 1927


Bức tranh ở trên minh họa cảnh tượng của một quán cà phê Sài Gòn năm 1927. Toàn đàn ông Tây ngồi chuyện trò với nhau. Mấy chim (vệt?) buộc trên sào. Cặp tình nhân nhảy đầm - chắc chắn có một máy quay đĩa ở một góc nào đó.