29 tháng 12, 2023

Cô thợ mới (New Girl Laborers) - Ngô Quân Miện (1958)

Cô gái mười bảy tuổi
A girl now seventeen
Đi phục vụ công trường
Going to serve at the construction site
Lớp học vừa tan buổi
Class has just let out
Bước vào đời công nhân
Stepping into the worker's life

Gánh đất đỏ
Shoulder some red earth
Hai bành chân cháy bỏng
Two legs aflame
Lần đầu tiên trong đời
For the first time in her life
Hiểu nghĩa bài lao động
Understanding the lessons of labor

Cuối tháng lĩnh tiền lương
Month's end paid her wages
Bàn tay run rẩy quá
Hands quite a-tremble
Như buổi mới đi trường
Like first going to school
Được thầy chê chữ dở
Receiving the teacher's criticism for bad writing

Đêm nằm những ước mơ:
Night, lying down dreaming:
--"Bao giờ thành thợ máy?"
"When will I be a mechanic?"
Một buổi sớm tinh mơ
One morning at dreaming at daybreak
Bạn đến giường lay dậy
A friend comes to shake her awake

Được chiếc mũ lưỡi trai
Given a cap with a bill 
Chiếc quần xanh "yếm dãi"
Pair of blue overalls
Cô bé nhảy lên cười
She jumps up laughing
Diện ngay quần áo mới
Showing off her new clothes

Cứ tưởng giữa mùa xuân
Just imagine in spring
Mặc áo quần đi hội
Wearing these clothes to the festival
--Có anh thợ nhìn sang
--There's a boy laborer looking across
Thấy lòng xao động mãi...
His heart ever astir.

12-58
Ngô Quân Miện

nguồn: Độc Lập số đặc biệt 28 tháng 1 1959

20 tháng 12, 2023

La Musique (Âm nhạc) - (1912)

Les concerts de la musique militaire sont fréquentés par un certain nombre de mélomanes assidus à toutes les auditions.

Các buổi hòa nhạc của dàn nhạc lính thường xuyên có một số người mê nhạc chăm chỉ tham dự nghe.

Le vendredi soir, la musique joue dans le kiosque du Cercle des Officiers et de nombreux concitoyens se rendent sur le boulevard Norodom et la partie de la place de la Cathédrale avoisinant le kiosque.

Tối thứ sáu, âm nhạc biểu diễn ở ki-ốt Cậu lạc bộ Sĩ quan [47 đường Lê Duẩn] và nhiều đồng bào đi đến Đại lộ Norodom [Lê Duẩn] và một phần của Quảng trường Nhà Thờ gần bên cái ki-ốt.

Or, il arrive toujours que pendant l'exécution des morceaux des véhicules de toute nature traversant la foule et notamment les voitures malabares qui non seulement dérangent les auditeurs, mais empêchent complètement ceux-ci d'entendre la musique.

Tuy nhiên, một điều luôn luôn xảy ra khi thực hiện các bản nhạc là các loại xe chạy qua đám đông, đặc biệt là xe rác, không chỉ làm phiền người nghe mà còn cản trở hoàn toàn việc thưởng thức âm nhạc.

Il est d'ailleurs très facile de passer sur le côté gauche de la Cathédrale pour gagner la rue Blancsubé, ou bien de passer par la rue Paul-Blanchy.

Sẽ cũng dễ dàng nếu chúng đi về phía bên trái của Nhà Thờ để đi đến rue Blancsubé [Phạm Ngọc Thạch] hoặc đi qua đường Paul-Blanchy [Hai Bà Trưng].
 
Un agent devant la Poste et un autre devant l'entrée du Cercle suffiraient pour faire neutraliser les environs du kiosque les vendredis soirs.

Một nhân viên đứng trước Bưu điện và một nhân viên khác trước lối vào chỗ Cậu lạc bộ sẽ đủ để trung hòa hóa vùng xung quanh cái ki-ốt các tối thứ sáu.

Les amateurs de musique seraient reconnaissants à M. la Maire de vouloir bien prendre cette mesure.

Những người thưởng âm nhạc sẽ biết ơn ngài Thị trưởng nếu sẵn sàng thực hiện biện pháp này.


nguồn: Le Cri de Saigon 6 septembre 1912.

4 tháng 12, 2023

15 năm viết blog

 Tôi mới nhận thức là tôi đã viết blog này đã 15 năm rồi.  Blog của xuất phát từ công động Yahoo 360 ngày xưa.  Tôi đã viết một số bài cho Yahoo 360 rồi sau một thời gian chuyển sang cơ sở "blogger" của Google.

Trong khoảng thời gian này tôi đã viết 1,389 bài và từng có gần 1,300,000 lượt đoc.  Dưới đây là các bài viết được xem nhiều nhất (không thể bảo đảm là được đọc).  Thuở viết về nhạc rap Việt tôi đã được rất đồng độc giả.

Ê-mi-ly, con (Emily, Child) - Tố Hữu (1965)


Đi bụi (Gone Street) - Nah (2012)


Phác thảo về điệu Boston


Buddha - Wowy (2012)


Việt-Nam - Trung-Hoa (Vietnam-China) - Đỗ Nhuận (1964?)


Danh mục 134 bài hát của Trịnh Công Sơn trước năm 1975 không hoặc chưa được phép phổ biến ở Việt Nam


Anh không đòi quà (I Wouldn't Ask For the Gifts) - Only C + Karik (2013)


Phố ta (Our Lane) - Lưu Quang Vũ (1970)


Qua cơn mê (Past the Madness) - Trần Trịnh & Nhật Ngân (1972?)


Toán Xồm - Lộc Vàng

3 tháng 12, 2023

phường bát âm tây (1926) - Henri Cucheronsset

La musique annamite a été influencée par la musique européenne; les instruments et les mélodies d'Europe ont un vif succès; dans toutes les provinces des fanfares s'organisent. Les musiques des régiments de tirailleurs et de la garde indigène sont pour ces fanfares de véritables écoles. En même temps l'étude de la musique national est reprise et l'on s'attache à perfectionner les instruments traditionnels.

Âm-nhạc An-nam cũng đã chịu một phần ảnh-hưởng to của âm-nhạc tây. Những đồ âm-nhạc và đồ thanh-âm của âm nhạc Âu-châu được công chúng hoan-nghênh. Vậy nên tỉnh nào cũng thấy dựng ra phường bát-âm Tây. Những âm-nhạc của đội lính khố đỏ và của đội lính khố xanh thật là những cái trường học của các phường bát âm ấy vậy. Người bản xứ lại bắt đầu nghiến cứu lại âm nhạc trong nước và tìm cách làm cho hoàn toàn những đồ âm nhạc cổ. [bản dịch của Vũ-Công-Nghi 1926]

Âm nhạc An nam cũng được chịu ảnh hưởng to của âm nhạc tây. Những nhạc cụ và giai điệu của  Âu châu được nhanh chóng hoan nghênh. Tỉnh nào cũng tổ chức những phường bát âm Tây. Ban nhạc của đội lính khổ đỏ và của đội lính khổ xanh thật là những cái trường học của các phường bát âm ấy vậy. Cùng lúc việc nghiến cứu quốc nhạc trong nước và được kế tiếp và hoàn thiện các nhạc cụ truyền thống. [bản dịch tây bụi]

Cucheronsset, Henri, L'Indochine d'hier et d'aujourd'hui (Hanoi: Éditions de L'Éveil Économique, 1926).

22 tháng 11, 2023

Hà Nội đêm trở gió (Hanoi Night's Changing Wind) - Trọng Đài + Chu Lai (1993)

Hà Nội ơi tươi xanh màu áo học trò
Hanoi, green and fresh, the color of student's blouses
Những con đường thân quen còn đó.
Dear familiar streets are still there.
Tiếng rao vang đâu đây nghe động trời đêm
Vendors hawking their wares echo, move the evening skies
Hồng Hà ơi!
Oh Red River!  
Buồm ai khe khẽ thuyền về
Someone's sails quietly bringing the ship back
Cành me thì thầm gục đầu vào dĩ vãng tiếng ve kêu râm ran suốt đêm hè
Whispering tamarind branches bend down into the past, buzzing cicadas ring out throughout the summer night
Giọng dân ca sao gợi nhắc hồ Gươm.
The sound of a folk melody, how it makes me recall Sword Lake

Hà nội ơi!
Oh Hanoi!
Xanh xanh liễu rủ mặt hồ Gươm.
The green of willows hanging at Sword Lake's 
Cô đơn sấu rụng ngoài ngõ vắng
Lonely, the dragonplum tree shakes out in the empty alleyway
Con sóng nào vẫn vỗ về vào đam mê.
What waves still console me into a reverie
Hà nội ơi! Hà nội ơi!
Oh Hanoi!

Ta nhớ không quên những tháng năm qua một nét riêng tư gợi nhắc cho ai là nhắc đến những kỷ niệm đã qua
I remember, can't forget, all the months and years from a single feature as a reminder of someone, a reminiscence of memories that have past

Hà Nội ơi! Nhớ về mùa thu tháng Mười áo học trò xanh những hàng me
Oh Hanoi! Remember autumn Octobers, student's blouses, rows of tamarinds
Hà Nội ơi! Ta nhớ không quên
Oh Hanoi! I remember, cannot forget
Hà Nội ơi! Trong trái tim ta
Oh Hanoi! In our hearts

Chiều mùa thu gió về rộng trên phố phường.
Autumn afternoons, winds return widely across the streets
Nắng vàng hồng tươi những nụ cười
Golden sunshine brings a blush to those smiles
Hà Nội ơi! Ta nhớ không quên
Oh Hanoi! We remember, don't forget
Hà Nội ơi! Trong trái tim ta
Oh Hanoi! In our hearts


nguồn: Âm Nhạc No. 4-5-6/1997


Mỹ Linh ca "Hà Nội đêm trở gió."

14 tháng 11, 2023

5 buổi sáng không có trong sự thật (five mornings that in truth haven't been) - Văn Cao (1960)

Những mái nhà ủ những cánh chim đêm
Ủ những giấc mơ dưới trời cao lồng lộng

Roofs covering the night bird's wings
Covering dreams under the tall, vast sky


SÁNG THỨ I
THE FIRST MORNING

Một sáng ngủ dậy
Upon awakening one morning
Không còn một bóng người
Not one soul left
Im lặng
Silence
Những hồ nước sâu thăm thẳm
Lake waters of profound depth
Mặt đất đỏ màu gạch nung
The earth's red surface, the color baked bricks
Như một quả núi lửa
Like a volcano's surface
Anh đi tìm em
I search for you
Tìm dấu vết của những con đường
Search for traces of the roads
Chúng ta thường đi lại
We frequented
Giữa mênh mông tôi gọi em mãi mãi
Within this vastness I call you, eternally
Thế kỷ chúng ta
Our century
dừng lại nơi đây
Stopped here, this place
Em ở đâu?
Where are you?
Thế kỷ chúng ta còn đang tiếp tục
Our century is continuing
Trên trái đất này hay dừng lại nơi này
Upon this earth or stops here, this place
Giữa mênh mông tôi gọi em mãi mãi
In this vastness I call for you, eternally

SÁNG THỨ 2
THE SECOND MORNING

Buổi sáng nay không nghe tiếng chim hót
This morning I can't hear singing birds
Buổi sáng không có trong sự thực
A morning that in truth hasn't been
Tôi bước đi không thấy tiếng chân đi và thành phố theo tôi cùng im lặng
I step, not hearing my own footfall and the city follows me in silence
Tất cả những con người
All these people
Chỉ thấy mắt đen lay láy
I only see shiny black eyes
Cả tiếng xe chạy không thành tiếng
Even the vehicles driving past don't make a sound
Tại sao, tại sao
Why? why?
Không ai nhìn miệng tôi đang gào thét không ra tiếng
No one sees my mouth, screaming, but no sound comes out
Trong kinh hoảng tôi chạy điên dại
In my terror I run wildly
Một mình
Alone
Giữa thành phố mọi người im lặng
In this town where everyone is silent
Tại sao, tại sao không tiếng nói
Why? why are there are no voices
Không một tiếng động, không còn sự sống
Nor sound of movement, no life
Một thành phố sa mạc không nghe gió thổi
A desert town where you can't hear the wind blow
Những hình người như bị đẩy
Images of people, it's like they're being pushed
Đi qua lại
Passing back and forth
Hình như cuộc sống nơi đây đã bị đày trong im lặng.
It seems that this place has been saturated in silence

SÁNG THỨ 3
THE THIRD MORNING

Buổi sáng nay không phải mình thức dậy
This morning it wasn't I who awoke
Một người nào trong tôi đang thở
There's someone inside of me is breathing
Trước mắt tôi buồn nữa ngày nữa đêm len lỏi
In front of me
Nửa phố mặt trăng nửa phố mặt trời
The street is half moonlight, half daylight
Từ khi ấy chúng tôi hai người suy nghĩ
From then, we, the two of us think
Hai kẻ thù nhau
Two parties bearing malice toward one another
Hai thái cực tâm hồn
Two extremes of being
Hai người ấy trong một người chịu dựng
These two people are inside one person who must withstand
Mưu hại lẫn nhau
Their schemes of harm toward each other
Vu cáo rình mò nguyền rủa chịu dựng
Slanders, lying in wait, curses, endures
Không biết ngày đêm không biết thật hư
Not knowing night nor day, not knowing truth nor lies
Từ phút ấy tôi không còn thật nữa.
From that minute I'm no longer real.

SÁNG THỨ 4
THE FOURTH MORNING

Buổi sáng nay phố phường như mở hội
This morning, the neighborhood is like a festival
Một con người đeo mặt nạ đi chơi
A person wearing a mask goes out for fun
Cuối đời bên ngoài đang nhảy múa vui lên cánh non
Outside life is performing its dance, happily raising its young branches
Lá bàng trên phố dài màu ngọc
Terminalia leaves, along the long road, gem colored
Xuân tháng hai
February spring
Các hàng rượu bên đường
The roadside wineshop
Tơ lụa pha lê, hoa giẫy
Crystalline silk, bougainvillea
Những mặt nạ gặp nhau chào hỏi
Masks meet and greet
Bọt bia
Beer foam
Những em bé mùa xuân máu lên da thịt
Springtime kids blood rising becoming flesh
Ngồi đập nút chai làm tiền bạc chơi xuân
Sitting, pounding the cork from the bottle for pocket change to spend this spring
Mở tròn mắt nhìn
Eyes open wide, looking
Kinh ngạc
Astonished
Họ vui làm sao
They're so happy
Ô kìa
Hey there!
Nước mắt mồ hôi
Tears and sweat
Sao chảy ra trên từng mặt nạ con người
Why do they flow upon each mask?
Vội vàng lau mồ hồi và nước mắt
Hurriedly I wipe away the sweat and tears
Trên mặt nạ giấy bồi.
On the papier maché masks.

SÁNG THỨ 5
THE FIFTH MORNING

Trong gian phòng trong suốt như thủy tinh
In a chamber, entirely crystalline
Những cánh cửa đều khóa chất
Doors, all tightly locked
Em ở đây với anh
You're here with me
Cho hơi lạnh sáng mùa xuân náo nức
To lessen the cold this bustling spring morning
Thịt da em cho anh sưởi hơi ấm mình con chim khuyên
Your flesh warms me with the wren's breath
Trong lòng bàn tay run rẩy
Inside your trembling hands
Giữa hai cành non
Between two young branches
Nghe nhựa mùa xuân
Feeling spring's resin
Những nụ hồng đang muốn nở
Just now, rosebuds are blooming
Và mật vừa thơm và ong đã tới
And the honey is fragrant, and the bee has come
Chúng ta đi vào bí mật của mùa xuân
We've entered spring's secret
Ngày đầu tiên của em trên biển.
Your first day upon the sea.

nguồn: Sông Hương #23 (Đinh Mão 1987)


Văn Thao: Tôi thấy thương cha tôi thấm thía. Cha tôi chịu nối thiệt thòi lớn nhất của người sáng tạo là phải dừng lại 30 năm không làm được gì. 30 năm câm lặng, trầm uất, cha tôi buồn đến mức không muốn cho các con theo nghiệp làm nghệ thuật, buồn đến mức, có lúc ông muốn kiếm một nghề lao động chân tay để nuôi gia đình.

Quỳnh Thụy My, "Con trai cố nhạc sĩ Văn Cao: Cha tôi là người luôn cô đơn," Báo Phụ Nữ Thành Phố Hồ Chí Minh 17 tháng 11 2001.

7 tháng 11, 2023

trích Nghệ thuật và chế độ (The Arts and The Regime) (1979)

Một loạt văn nghệ sĩ vừa trốn thoát chế độ cộng sản Việt nam ra đi. Đó là Trịnh Công Sơn, Thái Thanh, Phạm Đình Chương, Nguyễn Đức Quang.
 
Các nhạc sĩ và ca sĩ nói trên hiện tạm trú tại Mã-lai, chờ ngày vào Hoa Kỳ.
 
Trong số các văn nghệ sĩ ngày, có người như Trịnh Công Sơn đã từng có thời kỳ hợp tác khá chất chẽ với nhà cầm quyền cộng sản. Rốt cuộc, khi có cơ hội, nghệ thuật vẫn tìm đến một môi trường tự do.

nguồn: Văn học nghệ thuật #12 1979


Đây là mục thông tin ở hải ngoại. Tin về Trịnh Công Sơn sai nhưng cũng phản ứng ước vọng của tạp chí và độc giả - "tìm đến một môi trường tự do."

4 tháng 11, 2023

Mưa một mình (Rain Alone) - Trần Dạ Từ (1991)

Đây là cơn mưa chúng ta từng một ước
Here's the rain that we wished for
Khi ta mong ước, cơn mưa đã không tới
When we wished for it, the rain did not come
Khi cơn mưa tới, đã không còn chúng ta
When the rain came, then there was no longer us
Chỉ còn mưa. Mưa Một Mình
Only rain remained. Rain Alone

Mà mưa mưa mưa mãi.
That rains on and on

nguồn: Thế Kỷ 21 #24 (tháng 4 1991).

9 tháng 10, 2023

Les acteurs font parler d'eux. -- [Các đào kép nói về chính mình] (1928)

Le nommé Pham-ngọc-Xuong, 22 ans, acteur au Théâtre Quang-Lac, objet d'une plainte du nommé Ng.-van-Long, pour rupture de contrat et emport d'avances s'élevant à 50p.00, a été appréhendé et après audition remis en liberté, ayant offert de dédommager le plaignant et celui-ci ayant refusé.

La nommée Dao-thi-Chinh, 17 ans, chanteuse, demeurant route de Kham-Thien no 62, recherchée pour vol de divers effets et bijoux et d'une somme de 105p.00 au préjudice du nommé Dao-v-Nguyên, domicilié 8 route de Bach-Mai, a été appréhendée et déférée au Parquet.

Người có tên Phạm-ngọc-Xương, 22 tuổi, kép ở Rạp hát Quảng-Lạc, đối tượng bị người có tên Ng.-văn-Long tố cáo vi phạm hợp đồng và nhận tạm ứng 50 đồng, bị bắt và sau khi xét xử được trả tự do vì đã đề nghị bồi thường cho người khiếu nại và người ấy đã từ chối.

Người có tên Đào-thị-Chinh, 17 tuổi, cô đầu, trú ngụ ở số 62 đường Khâm-Thiên bị truy nã về tội trộm cắp nhiều tài sản và đồ trang sức và số tiền 105 đồng thiệt hại cho người có tên Đào-v-Nguyên, trú tại 8 đường Bạch-Mai, đã bị bắt và chuyển đến Văn phòng Công tố..

nguồn: L'Avenir du Tonkin 14 tháng 3 1928


Là người đọc báo cũ để tìm hiểu về văn hóa Việt Nam hồi xưa thì lắm lần chỉ có thông tin trong những mục về các kẻ tội phạm.

6 tháng 10, 2023

Đi Xe Đạp (Ride A Bike) - Y Vũ (1997)

Swing

Nghèo nên đi xe đạp
Poor so I ride a bike
Tôi nào biết chi hơn
Anyone know anything better?
Vi tôi đi xe đạp 
Because I ride a bike
Nên đào cũng giông luôn
The ladies all feel cursed
Nghèo nên đi xe đạp (Ôi giời!)
Poor so I ride a bike (Heavens!)
Xe đạp mát hơn Dream
It's more refreshing than a Dream
Đạp như điên như cuồng
Pedaling like mad, like crazy
Thấy cũng vơi nỗi buồn
Feeling a little less sad

Ai khen chê đời tôi mặc ai
Praise or find fault with my life, who cares?
Có nuôi tôi được đâu người ơi
Does it feed me at all people?
Tôi vui tươi một tâm hồn trai
I'm happy, with a young man's soul
Sống thênh thang giữa đời
Living large this life
Tôi đi trên đường khuya mình tôi
I go alone on midnight roads
Có gió trăng làm tôi thảnh thơi
There's wind and moon to give me leisure
Tôi quên đi ngày qua sầu lo
I forget the days of worry
Mặc cho em hững hờ.
Never mind your indifference.

Niềm vui đi xe đạp
Happily ride a bike
Dẫu đạp rã cả đôi chân
Even if I wear my legs down
Mà vui trong tinh thân 
I've joy in my spirit
Như liều thuốc dưỡng sinh
Like a rejuvenating medecine
Vì tôi đi xe đạp
Because I ride a bike
Em nhìn mắt khinh khi (Ôi giời)
You look with scornful eyes (Heavens!)
Mặc cho em chê cười
Who cares that you find fault and laugh
Có chi đâu cuộc đời
It's nothing at all in my life


Bài ca "Đi xe đạp" xuất hiện trên hai đĩa Châu Productions, Westminster, CA xuất bản năm 1997 là đĩa Ghen với giọng ca Bảo Chung và đĩa Hạt Cát Mong Manh với giọng ca Ngọc Sơn.  Có thể "Đi xe đạp" đã được phát hành ở Việt Nam sớm hơn một ít.

Y Vũ ngoài 60 tuổi khi sáng tác "Đi xe đạp." Sau 1975 ông phải bỏ nghề nhạc sĩ sáng tác thành ngừơi lao động.  Chắc ông rất quen đi xe đạp.

Dù đau ốm, Y Vũ đón tôi tại nhà ông ở quận 12. Nói chuyện với ông tôi được rất thông tin rất có giá trị. Tôi đã biết ông bị bệnh nặng, nhưng không ngờ chưa tròn một tháng thì ông mất.  Tôi xin chia buồn với vợ và đại gia đình ông và cám ơn ông đã dành một ít thì giờ để nói chuyện với tôi.




Bảo Chung ca "Đi xe đạp."

28 tháng 9, 2023

Bài Ca Tết Cho Em (A New Year's Song For You) - Quốc Dũng (1982?)

Tết này anh không thèm keo mứt
This New Year I don't hunger for candies and preserves
Vì đã có môi em thơm ngọt tựa sen hồng
Because I've had your sweet lips like rosy lotus
Tết này anh không thèm đi chơi
This New Year I've no desire for
Xi nê hay nhạc hội, Đà Lạt hay Vũng Tàu.
Cinema or musical festivals, Đà Lạt or Vũng Tầu.

Vì đã có em đem lại mộng đời
Because I've got you returning life's dreams
Tô thêm vào lòng người
Sketched into the heart
Chan chứa mọi nguồn vui.
Overflowing each source of happiness.

Tết này anh không thèm đốt pháo
This New Year I don't desire fireworks
Vì tiếng cười em, rộn rã lòng anh rồi.
Because your laughter enlivens my heart.

Tết nay anh không thèm chơi đánh bài
This New Year I don't desire to play cards
Vì trong vòng tay anh, đã có em như ngọc ngà
Because in my arms, I've got you like a precious stone
Tết này anh cũng chẳng chơi hoa
This New Year I also won't amuse myself with flower
Vì môi em cười, như chứa cả vườn xưa.
Because the smile on your lips, like it contains a garden of long ago.


Bảo Yến ca "Bài ca Tết cho em" - cassette Mẹ Gò Công.
 
Quốc Dũng kể rằng "Bài ca Tết cho em" được viết cho Bảo Yến thời hai người chưa kết hôn. Quốc Dũng và Bảo Yến được lấy nhau năm 1987.

"Bài ca Tết cho em" được phổ biến qua một băng cassette samizdat (самизда́т, tự xuất bản) Mẹ Gò Công xuất bản năm 1986. Sản xuất băng ấy, chính Quốc Dũng là nhạc sĩ kết nối nền âm nhạc Việt Nam Cộng Hòa với nhạc Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa thời đổi mới. Ông có công như vậy.  Tôi cám ơn ông và Bảo Yến nói chuyện với tôi tháng 6 2012. Xin chia buồn với Bảo Yến và thân nhân của nhạc sĩ Quốc Dũng.

14 tháng 9, 2023

Các ngài dùng đàn Tây, Ta, Tầu xin lại hiệu Tran-Dinh-Thu Luthier (1932)


Các ngài dùng đàn Tây, Ta, Tầu xin lại hiệu Tran-Dinh-Thu Luthier

87 RUE DE COTON

Là một hiệu danh tiếng nhật Đông-Pháp tự năm 1912.

Vừa rồi lại xin chính-phủ chừng nhận các thứ phim mới chế bằng thủy-tinh.

Lại năm 1932 bắt đầu đã xuất-sản ba thứ đàn kiểu mới là:

DƯƠNG-TRANH-CẦM

DƯƠNG-ĐIỆP-CẦM

BÁN-NGUYỆT-CẦM

nguồn: Sách nói về thành phố Hanoi (Hanoi: Nhật Nam Thư Quán Dược Phòng, 1932).


Trần Đình Thư ở 87 Hàng Bông là một trong những người đầu tiên sản xuất đàn ghi ta ở Việt Nam. Trong bản quảng cáo có các đàn nửa tây nửa ta của ông phát minh lúc bấy giờ.

25 tháng 8, 2023

Hát về cây lúa hôm nay (Singing of Ricestalks Today) - Hoàng Vân (1978)

Tôi hát bài ca ngợi ca cây lúa,
I sing a song praising stalks of rice
Và người trồng lúa cho quê hương.
And those who plant them for the homeland
Quê hương ơi, có gì đẹp hơn thế:
Oh homeland, is there anything more beautiful:
Đồng lúa hẹn hò những mùa gặt,
Promised rice fields of the harvests,
Tình yêu bắt đầu từ đôi mắt,
Love starting from a pair of eyes,
Ngày mai bắt đầu từ hôm nay.
Tomorrow starts from today.

Từ bàn tay xưa cấy trong gió bấc,
From hands who from times past have transplanted in the northeast winds
Chân lội bùn sâu dưới trời mưa phùn
Feet wade through deep mud beneath a sky of spitting rain
Từ đôi vai xưa kéo cày thay trâu.
From shoulders who pull the plough instead of oxen
Và không có đất vì nước đã mất
And there was no land because the nation was lost
Cho đến hôm nay, những chàng trai đang lái máy cày
Up until today, young men who drive motorized plows
Và bao cô gái sẽ ngồi máy cấy.
And so many young women will sit upon transplanting machines
Chiếc cầu tre chênh vênh nhỏ bé
The shaky, little bamboo bridge
Không mang nổi người gánh thóc nặng.
Couldn't handle the people carrying home the heavy paddy.
Đường lớn đã mở đi tới tương lai.
A wide road has opens toward the future.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.

Được mùa thóc lúa chớ phụ ngô khoai,
Having harvested rice paddy, don't be ungrateful for corn and tubers,
Ăn quả ngọt ngon nhớ người vun trồng,
When you eat sweet fruit, remember those who cultivated it
Bàn tay quê hương tháng ngày yêu thương.
The homeland's arms these loving months and days.
Bàn tay chiến đấu, bàn tay kiến thiết.
Arms for fighting, arms for building.
Sắp xếp giang sơn, những bàn tay anh dũng kiên cường
Putting our mountains and rivers in order, heroic, steadfast arms
Mở đường đi tới chân trời tươi sáng.
Opening roads toward bright horizons
Như tình yêu đem dâng cho người yêu
Like love you offered to a lover
Trong gian khổ hạnh phúc tới rồi.
From hardship happiness has arrived.
Đường lớn, đã mở đi tới tương lai,
Wide roads have opened toward the future.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay.
Tomorrow begins today.


Kiều Hưng ca "Hát về cây lúa hôm nay."
 
Tôi chưa rõ bài hát này được sáng tác và thu thanh từ bao giờ. Tôi nghĩa là sau 1975 và trước 1980. Tình yêu bện vào sức tiến bộ của xã hội chủ nghĩa. Sức công lao của nông dân đã nuôi đất nước, cơ khí hóa đồng ruộng sẽ tạo nên sự phát đạt nông thôn.

24 tháng 8, 2023

Buổi học mặt của báo giới Bắc, Năm (Meeting of Journalists, North and South) Khanh Kỳ (1933)

Photo: Khanh Kỳ
Từ tả qua hữu hàng ngồi:

Các ông: Tú Tiến (Nam Phong) Diệp Văn-Kỳ (Công-Luận) Nguyễn Văn Sâm (Đuốc Nhà Nam) Nguyễn Văn Vĩnh (Annam Nouveau) Nguyễn Văn Đa (Phụ nữ) Vũ Công Đinh (Tiểu Thuyết Tuần San) Hùng đứng: Các ông: Phan-Khôi (Phụ nữ) Tạ Đình Binh (Nhật Tân) Phạm Huy Lục (Trung-Bắc) Vũ Học (Ngọ Báo) Ngô Tử Ha (Đông-Thanh), Hai ông đứng sau: Tôn Thất Bình (P.A. [Patrie Annamite]) và Dương Tự Quán (Văn-Học Tạp Chí)

nguồn: Hà Thành Ngọ Báo (25 tháng 11 1933).

21 tháng 8, 2023

Đường trần lá đổ (Life's Road, Falling Leaves) - Duy Khánh (1975?)

Nghe em đi rồi, anh trở về đơn côi.
Hearing that you've gone, I return alone
Nhạc sầu chia phôi đưa anh vào cuối nẽo đời.
Separation's melancholy music leads me to the end of life's path
Buồn ơi là buồn nghe mưa về giăng mắt ai.
Sad, oh so sad hearing the rain cast down upon someone's eyes.
Đường em, em đi xa vời.
Your road, you've gone quite far
Cao nguyên mây trời theo gió lộng người tình ơi.
Highlands, into the clouds, following the gusts my love.
Ai hiểu cho tôi.
Who understands this for me.

Em ra đi vì theo cuộc tình kiêu sa
You left because you followed a fabulous love
Đường dài phong ba anh quay về giết mộng an hoà
On a long tempestuous road, I return to kill my dreams for peace
Hạnh phúc trăng già là khi đôi lòng nghe cách xa
The old moon's happiness is for when a pair of hearts feel apart
Rồi đây, đam mê chôn vùi,
Then now, the passion is buried,
Hoang vu quên đời ôi khắc khoải
Desolate, forgetting life, oh the torment
Nhớ người tình ơi.
Missing you lover.
Ai hiểu cho tôi.
Who understands this for me.

Em ơi, em ơi. 
Dear, my dear
Trời khuya lá đổ đường trần ai đau khổ,
It's midnight leave pour down on life's road, who is in pain?
Đường trần ai dang dỡ, đường trần ai nức nở, khóc cho mình hơn cả tình nhân.
On life's road who has been interrupted, who is sobbing, crying for themselves more than their lover
Em ơi, em ơi xin nhớ trong đời vẫn có một người,
Dear, my dear, please remember that in life there was one person,
Thương nhớ em hoài, không nói nên lời xin viết bài ca tặng người.
Who loved you always, doesn't speak of it, only ask to write a song to give you.

Đêm nay mưa về, xin đừng về cao nguyên
Tonight the rain's back, please don't return to the highlands
Để hồn giai nhân say giấc nồng bên cạnh tình quân
So that a beautiful woman's soul slumbers warmly next to a soldier love
Người đã thương người xin ai đừng ngăn rẽ đôi.
Someone loved another, please don't block and separate the pair
Còn tôi, tôi cúi xin đời
Yet I, I bow down and ask life
Cho tôi quên người trong giấc mộng mà thôi.
Allow me to forget someone in my dreams, that's all.
Chỉ thế mà thôi.
Only that, that's all.

Duy Khánh ca "Đường trần lá đổ."

19 tháng 8, 2023

Chiến sĩ Việt Nam (Vietnam's Warriors) - Văn Cao (1945)

nhịp đi

Bao chiến sĩ anh hùng
So many heroic warriors
Lạnh lùng vung gươm ra sa trường
In the cold, brandishing swords, entering the battlefield
Quân xung phong nước Nam đang chờ mong tay ngươi
Assaulting army, the Southern land awaits your esteemed hands
Hồn sông núi khí thiêng ghi muôn đời.
The soul of rivers and mountains, sacred resolve inscribed thousand lifetimes.

Ngựa phi nơi xa kia nghe súng vang bên trời điệu kèn rộn ràng.
Horses gallop afar, hear the gunshots echo against the sky and the lively trumpet call
Là trang nam nhi
You're a fighting man
Quyết chiến sa trường
Determined to fight on the battlefield
Sống thác coi thường
Heedless of life or death
Mong xác trong da ngực bọc thân thể trai
Awaiting a corpse wrapped in horseshide, the man's body
Bừng nghe dư âm mênh mông khúc anh hùng ca reo nơi biên cương
Rising up, the reverberation of the heroic anthem, shouted from the frontier

Bao chiến mã lên đường
So many warhorses take to the road
Giục lòng dân quân thi can trường
Stirring the people's army to test its mettle
Nguyền tranh đấu cho giống nòi
Swearing an oath to our race.
Hận thù bao năm căm lòng đất nước tan tác.
So many year's rancor, the grudge of a country driven to ruin

Xương máu đang khơi ngòi
Blood and bones are increasing
Tiếng than nơi nơi
Sounds of grieving everywhere
Tháng năm dần trôi
Year and months slowly pass.
Thề phục quốc. 
Swear an oath to restore sovereignty
Tiến lên Việt Nam!
Move up Vietnam!
Lập quyền dân. 
Establish the people's power
Tiến lên Việt Nam!
Move up Vietnam!
Ðài hạnh phúc đắp xây tự do.
A monument to happiness, building up freedom.
Việt Nam tranh đấu chống quân ngoại xâm. 
Vietnam fights, resisting the foreign, invading army.

nguồn: Làng Tôi: Tập bài hát của Văn Cao (Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa, 1975).


Bích Thuận ca "Chiến sĩ Việt Nam."

28 tháng 7, 2023

Le dimanche à Haiphong (Chủ nhật ở Hải Phòng) - (1894)

Le dimanche à Haiphong et un jour de repos, sans doute, mais est rarement un jour de fête. On fait la grasse matinée; on prolonge démesurément la sieste, et à 5 heures, en route pour le Lach-Tray, où l'on va chercher, sous les tonnelles, un peu de brise, entre deux gorgées d'amer ou d'absinthe. Et le soir, vers 9 heures, on s'acharne à faire une centaine de fois le tour du kiosque, au square Paul Bert, en savourant quelques vales tentatrices, ou bien on se résigne à faire tapisserie dans un coin, sur un banc ou sur une chaise bancale, et à admirer les jolies, mais trop rares toilettes de nos élégantes qui passent. Le dernier morceau de musique s'éteint, la troupe rentre au quartier et la foule, comme à regret, la suit à distance et se disperse. Voilà les belles journées du dimanche haiphonnais.

nguồn: tờ báo L'Indépendance [1894], trích trong Claude Bourrin, Le vieux Tonkin, 1890-1894. (Hanoi: Imprimerie d'Extrême Orient, 1941).


Chủ nhật ở Hải Phòng là một ngày nghỉ ngơi, chắc chắn, nhưng hiếm khi là một ngày vui chơi. Chúng tôi ngủ muộn; chúng tôi kéo dài giấc ngủ trưa quá mức, và lúc 5 giờ, trên đường đến phố Lạch-Tray, nơi chúng tôi đi tìm dưới những vòm cây một chút gió nhẹ, giữa hai ngụm rượu đắng hoặc rượu absinthe. Và vào buổi tối, khoảng 9 giờ, chúng tôi kiên trì đi quanh ki-ốt hàng trăm lần, ở quảng trường Paul Bert, thưởng thức một vài món ăn ngon miếng, hoặc nếu không thì chúng tôi cứ chịu khó lang thang quanh một góc đường hay trên một chiếc ghế dài một ghế ọp ẹp, và chiêm ngưỡng những bộ váy đẹp nhưng quá hiếm của những người phụ nữ thanh lịch đã đi qua đời chúng ta. Bản nhạc cuối tắt, đoàn kịch quay trở lại khu phố và đám đông, như thể miễn cưỡng, theo chúng từ xa và giải tán. Những ngày chủ nhật đẹp trời của Haiphonnais là như thế đây.

20 tháng 7, 2023

"Ăn năn" (Regrets) - Hoàng Trang (1970)

Ngày mình yêu nhau hai đứa ước mơ trầu cau
The day we fell in love, we two made a wish for betel and areca
Em đâu có ngờ rằng hai đứa xa nhau.
I couldn't have known that we would be far apart
Giờ buồn không anh biết mộng xưa chẳng thành, em tin không phải mình mà vì đời chia rẻ.
Now sad, dear, knowing that our dreams of long ago won't be realized, I believe it's not our fault that life separated us

Chiều buồn trên mi hai đứa giữa cơn hè đi.
Sad evening on our lashes, in the summer we both leave
Yêu thương kéo dài, ngày hai đứa chia tay.
Love stretched along, now we two must part.
Một lần bên nhau cũng làm yêu suốt đời, trong cơn mê đắm này là dấu buồn ăn năn.
Once at each other's side it made us love all our loves, this passion is the sad trace of regrets

Sóng gió cuốn tới lúc tình yêu mất rồi
Wind and waves sweep toward love now lost
Đam mê đi hoang trên vùng trăn trối buồn
Madly meandering in a realm bequeathing us sadness
Bánh xe tình yêu mười năm chưa đến nơi, ngàn xưa cho đến sau tình yêu luôn đớn đau.
Love's wheels, after ten years they didn't arrive, from olden times until now love has always been painful

Nước mắt nuối tiếc chảy đầy trong đáy hồn
Tears of regret flow here at the soul's pit
Ưu tư em mang theo vòng tay rã rời.
Grief you bear with wearied arms
Nhớ thương từng đêm về phanh phui vết đau, ngày vui đi quá mau, ngày buồn sao kéo dài!!!
The longing each night breaks open painful wounds, the happy days passed quickly, sad ones, how they stretch out!!!

Ngày mình yêu nhau hai đứa cũng không giàu sang
The day we fell in love, we two were not rich
Em đâu ngờ rằng tình yêu chít khăn tang
I couldn't have known that love would be wrapped in a mourning turban
Đường trần đêm đêm mắt buồn no tủi hờn, lang thang trên lối mòn vì đời không tô son.
On life's road every night sad eyes replete with annoyance, wandering on worn paths because life is not painted over

Ngày đầu yêu nhau hai đứa ước mơ trầu cau
The first day we loved we made a wish for betel and areca
Em đâu có ngờ rằng hai đứa thương đau
I could have never suspected that we'd both feel pain
Một lần bên nhau cũng làm yêu suốt đời, trong cơn mê đắm này là dấu buồn ăn năn...
Just once side by side made us love all our lives, this passion is the sad trace of regrets...

Hoàng Trang, "Ăn năn" (Saigon: Sóng Nhạc, 1970).


Giao Linh ca "Ăn năn" cho hãng dĩa Sóng Nhạc.

10 tháng 7, 2023

Désepérés (Những người tuyệt vọng) 1927


Lui. -- Nous ne pouvons pas vivre ainsi séparés par ton départ en France. Tuons-nous.

Elle. -- Oui c'est ca, prenons une auto et allons sur la route du Cap. Ce soir les congés finis, les excursionnistes du Cap rentrerons à Saigon.

Chàng. - Ta không thể sống cách biệt như vậy bởi sự ra đi của em sang Pháp. Ta hãy tự sát đi.

Nàng. -- Ừ thế thôi, lên xe đi tiếp đường Mũi Né. Đêm nay nghỉ lễ, đoàn du ngoạn sẽ từ Mũi Né trở về Sài Gòn.

nguồn: Saïgon Dimanche 21 tháng 8 1927


Bức tranh ở trên minh họa cảnh tượng của một quán cà phê Sài Gòn năm 1927. Toàn đàn ông Tây ngồi chuyện trò với nhau. Mấy chim (vệt?) buộc trên sào. Cặp tình nhân nhảy đầm - chắc chắn có một máy quay đĩa ở một góc nào đó.

7 tháng 7, 2023

...nos aimables danseuses d'Hanoi (những vũ nữ đáng yêu ở Hà Nội của chúng ta) (1894)

A Haiphong, à Hanoi surtout, on vit de la vie de France, avec quelque chose de plus large, de plus dégagé, de moins mesquin. Combien de villes en France, de préfectures même, sont loin d'offrir à leur citadins les plaisirs et les distractions que nous trouvons dans notre capital tonkinoise. Avec la Société Philharmonique, la Société des Courses, les soirées du Gouvernement, et les fêtes improvisées pour un çi pour un là, mais toujours si réussies, comment pourrait-on s'ennuyer à Hanoi, je dirais même comment pourrait-on ne pas s'y plair et regretter la France?

Qui donc de nous, là-bas pendant son congé, ou son absence, n'a éprouvé son heure nostalgique, en évoquant les paysages tonkinois, en revivant les souvenirs de la capitale? Combien, au milieu d'un bal, dans leur ville natale ou dans leur coin de province, ont revu passer, dans un motif de valse, l'image souriante et heureuse d'une de nos aimables danseuses d'Hanoi?

nguồn: L'Indépendance Tonkinoise [Độc Lập Đông Kinh] 25 tháng 1 1894, trích từ Claude Bourrin. Le Vieux Tonkin (Hanoi: Imprimerie d'Extrême Orient, 1941)


Ở Hải Phòng và nhất là ở Hà Nội, người ta sống cuộc sống của Pháp, với những thứ rộng rãi hơn, cởi mở hơn, ít vụn vặt hơn. Bao nhiêu thành phố ở Pháp, thậm chí cả các quận, còn không khi nào mang đến cho người thành thị những thứ thích thú và trò tiêu khiển mà chúng ta tìm thấy ở thủ đô Bắc Kỳ của chúng ta. Với Hội Yêu Nhạc, Hội Chạy Đua, những buổi dạ hội của Chính phủ, và những bữa tiệc ngẫu hứng này nọ mà thành công rực rỡ thì ở Hà Nội làm sao mà thấy chán, thậm chí tôi sẽ nói làm sao mà không thích và nhớ đến Pháp?

Có ai trong chúng ta, khi nghỉ phép hay vắng mặt đã không cảm nhận được những giờ hoài cổ mà gợi lên những phong cảnh Bắc Kỳ mà cho sống lại những ký ức về thủ đô? Có bao nhiêu người, giữa một mô hình nhảy valse ở làng quê hay ở một tỉnh lẻ của họ, đã thấy lại trong điệu valse hình ảnh tươi cười hạnh phúc của những vũ nữ đáng yêu ở Hà Nội của chúng ta?

2 tháng 6, 2023

Biệt ly êm ái (Peaceful Separation) - Xuân Diệu (1938)

Tặng Nguyễn Xuân Khoát

Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
We sit, engulfed in moonlight
Sương bám hồn, gió cắn mặt buồn rầu.
Mist clings to our souls, wind bites into dejected faces.

Giờ ly-biệt cứ đứng gần từng phút.
The time of parting stands close, minute by minute
Chúng tôi thấy đã xa nhau một chút...
We feel we're a little bit further apart...

Người lặng im, và tôi nói bâng quơ,
Sitting silently, and I vaguely say,
Chúng tôi ngồi ở giữa một bài thơ.
Sitting here, we're in a poem.

Một bài thơ mênh mông như vũ trụ,
A poem that's vast like the universe,
Đầy khói hương xưa, tràn ân ái cũ.
Full of olden incense smoke, immersed in past affections.

Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
We sit, engulfed in moonlight
Tay trong tay, đầu tựa sát bên đầu.
Hand in hand, heads reclining together.

Tình Yêu bảo: "Thôi các ngươi đừng khóc,
Love says: "Stop, don't cry you two.
Các ngươi sẽ đoàn viên trong mộng ngọc."
You'll be reunited in precious dreams."

Cứ nhìn nhau rồi lại vẫn nhìn nhau.
We look at each other, keep looking at each other.
Hạnh phúc ngừng giữa đôi trái tim đau.
Happiness paused within a pair of pained hearts.


nguồn: Xuân Diệu, Thơ Thơ (Hà Nội: Đời Này, 1938).

Có ai biết tại sao nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát là đối tượng nhận đề tặng của bài thơ này?  Giới văn chương, văn nghệ Hà Nội quen biết nhau nhiều lúc bấy giờ.

6 tháng 5, 2023

Vos propres disques de phono!!! (Đĩa hát riêng của bạn!!!) (1938)

Vous avez des disques qui reproduisent la voix des inconnus... Pourquoi n'avez-vous pas des disques de vous et de ceux qui vous sont chers!!!

DISK PHONO-ENREGISTREMENT

26 Rue Lê-Qui-Dôn et 4 Av. Beauchamp Hanoi enregistre instantanément votre voix, vos chants, votre musique, sur disques qui vous seront livrés à la MINUTE et qui se jouent sur tout phonographe ou pick-up.
Disque de 25 cm à partir de 5 p. 00.


Bạn có các đĩa ghi giọng của những người lạ... Tại sao bạn không có đĩa của bạn và thân nhân của bạn!!!

ĐĨA GHI PHONO

26 Rue Lê-Qui-Đôn và 4 Av. Beauchamp [Phố Lê Thái Tổ] Hà Nội ngay lập tức ghi âm giọng của bạn, các bài hát của bạn, bản nhạc của bạn vào các đĩa sẽ được trong cho bạn trong MỘT PHÚT và có thể nghe trên bất cứ máy quay đĩa nào.

Đĩa 25 cm bán từ 5 đ. 00.

nguồn: L'Avenir du Tonkin 4 tháng 5 1938

22 tháng 4, 2023

Tong. - Concert devant la place (Tông. - Hòa nhạc trước quảng trường) (1931)




"Légion étrangère". Souvenir. 4ème bataillon formant corps du 1er régiment étranger Tong-Tonkin. Exposition coloniale Paris 1931

Dàn nhạc kèn Tiểu đoàn 4, Trung đoàn 1 Đội lính Lê dương đóng ở trại Tông (gần Sơn Tây)

trích BnF, département Cartes et plans, GE D-8165 - bản đồ "Camp de Tong"


CAFE RESTAURANT BELLEVUE
Allez Danser chez François à TONG

Quán Cà Phê Nhà Hàng Bellevue
Hãy đi khiêu vũ tại chỗ François ở Tông

nguồn: L'Avenir du Tonkin 4 tháng 6 1929


Nhiều nhạc công dàn nhạc fanfare cũng biết chơi nhạc khiêu vũ, nhạc jazz. Như vậy chắc họ đã kiếm thêm tiền chơi nhạc khiêu vũ tại các quán cafe, các nhà hàng. Dân chơi Tây ở Hà Nội chắc đã từng đi 4-5 chục cây số để nhảy đầm.

5 tháng 4, 2023

Cours pratique d'harmonie (A Practical Course In Harmony) (1940)

Cours pratiquee
d'HARMONIE
    en 3 mois _____
    du 15 juin au 15
    september 1940 par
NGUYÊN-XUAN-KHOAT
    46 Rue Richaud
    Prix du Cours: 15p
    payable d'avance --
    S'inscrire avant le 15
    juin--November d'é
    lêves limité.

Lớp thực tế
Về HÒA ÂM
    trong 3 tháng
    từ 15 tháng 6 đến 15
    tháng 9 1940 của
Nguyễn Xuân Khoát
    46 phố Richaud [Quán Sứ]
    Giá lớp: 15 đồng
    trả trước lớp --
    ghi trước ngày 15
    tháng 6--11 số
    học sinh hạn chế

nguồn: Ngày Nay #213 (22 tháng 6 1940), 7.

3 tháng 4, 2023

A Métropole (1928)


Samedi soir 15 décembre 1928
Grand concours de Danse
Tango et Boston
Très beaux prix
Les couples désireux de prendre part au concours sont priés de s'inscrire.
à Metropole
Numéro de Danse  

Tối thứ bảy 15 tháng 12 1928
Cuộc thi khiêu vũ lớn
Tango và Boston
Giá cả dễ chịu
Các cặp đôi muốn tham gia vào cuộc thi hãy vui lòng đăng ký
Tại Métropole
Các tiết mục nhảy múa

nguồn: L'Avenir du Tonkin 12 tháng 12 1928

1 tháng 4, 2023

Nụ hồng (Rosebud) - Trần Hữu Bích (1989?)

rumba

Nụ hồng trước ngõ nhà ai,
A rosebud before the alley of someone's house,
Nở hoa bướm ong tìm lại,
Blooms, bees, butterflies seek it,
Ngọt ngào say đắm tỏa hương,
Sweetly, ecstatically it spreads its fragrance,
Cho đời thương lại càng thương.
So life loves, loves every more.

Vườn hồng thoáng bóng hình ai,
In the rose garden, whose shadows shoots past?
Nhẹ bay tóc mây mềm mại,
Lightly flowing soft, beautiful hair,
Ngỡ ngàng ánh mắt nhìn nhau 
Astonished eyes gleam at each other
Anh về xin hẹn lần sau.
You go home and promise the next time

Em yêu thương từng chiếc lá.
You cherish each leaf
Em nâng niu từng nụ hoa.
You caress each blossom
Em ơi, đêm ngày chờ đợi, dù bao xa cách, thương nhớ đầy vơi.
My dear, waiting day and night, no matter how far apart, full and emptying

Có những phút lòng yên lắng.
There are minutes when my heart's still
Nghe sao khuya gọi vầng trăng.
I heard the midnight star call the moon
Thơm hương hoa hồng nở rộ, mùa xuân yêu đến, bấy lâu mong chờ.
Sweet fragrant roses flourish, beloved spring comes, we've waited for so long.


nguồn: Giai Điệu Mùa Xuân (TPHCM: Nhà Văn Hóa Quận 10, 1989)


Thái Châu ca bài "Nụ hồng"

19 tháng 3, 2023

Tiếc một thời xuân (Regretting A Time of Spring) - Dương Thiệu Tước và Thẩm Oánh (1948)

Tiếc một thời xuân
Regretting a time of spring
Lòng say khói hương nguyền vấn vương
Heart imtoxicated with a promised fragrance that lingers
Cho tơ lòng buông chùng phim loan, cho căng thắt tơ đàn nhớ thương.
So that love's strings slacken on the fretboard, tightening the silk strings of longing.
Chiều nay trông mây
This evening looking at the clouds
Mây trắng lững lờ lững lờ xa xa trôi thiết tha về đâu?
White clouds lingering , distant, where do they mean to flow?
Trôi thiết tha về đâu chăng là
Where do they mean to flow, could they be
Buồn nhớ bao la
A vast sad longing

Xuân xưa hoa còn tươi
In a springtime long ago, the flower was still fresh
Ngập trời hương sắc, xuân tưng bừng, tưng bừng khắp nơi
Flooding the heavens with rich fragrance, spring bright and gay, bright and gay everywhere
Bầy én chào đón vui cười ca hát vang lừng chúc hoa bao lời nồng say
A flock of swallows welcome, laughingly sing, resound, wish the flowers with so many ardent words
Xuân nay mầu tàn sắc phai
Spring today, its colors have faded
Hoang vu vườn âm u tối
Grown deserted, the garden is dark and gloomy

Bầy oanh yến vui đùa chốn dấu thương cho hoa biết bao sầu đau.
Flocks of swallows and orioles are amused, hiding their pity for the flower that knows such pain

Tiếc một thời xuân
Regretting a time of spring
Lòng say khói hương nguyền vấn vương
Heart impassioned with a promised fragrance that lingers
Cho tơ lòng buông chùng phim loan, cho căng thắt tơ đàn nhớ thương, chiều nay trong mây
So love's strings slacken on the fretboard, tightening the silk strings of longing, this evening looking at the clouds
Nhớ tiếc dâng chàn đầy
Regrets and longing overflow


Mạnh Phát ca với Thần Kinh Nhạc Đoàn

17 tháng 3, 2023

La vie à Saïgon (1923)

SAIGON: La rue Catinat [SÀI GÒN: Đường Catinat [tức là đường Tự Do / đường Đồng Khởi]

La rue Catinat est à la fois grands boulevards, rue de la Paix, faubourg Montmartre et place Pigalle (à partir de minuit). Eclairée à profusion, elle retient le passant par ses vitrines, non pas de bijoutiers, mais de simples marchands d'objets d'art, modiste, tailleurs, et quelques grands magasins. Car il y a des grands magasins, à Saïgon: il y a même un en construction, dont le dôme rappellerait celui du Printemps, n'étaient les cornes dont on l'a surmonté pour lui donner l'air cambodgien. Il aura des ascenseurs, des glaces, et peut-être même des tapis roulants, mais patientons, c'est une surprise pour le mois d'octobre.

Đường Catinat đồng lúc là một trong những Đường Phố Huy Hoàng như Rue de la Paix, Faubourg Montmartre và Place Pigalle (từ nửa đêm). Được chiếu sáng rực rỡ, nó thu hút những khách qua đường bởi các cửa sổ, không phải những người thợ kim hoàn, mà là những người buôn bán tác phẩm hội họa đơn giản, thợ đúc, thợ may và một vài cửa hàng bách hóa. Bởi vì có những cửa hàng bách hóa ở Sài Gòn: thậm chí có thêm một cửa hàng đang được xây dựng, mái vòm của nó sẽ gợi nhớ đến cửa hàng của Printemps, nếu không phải vì những chiếc sừng mà nó đã được khắc phục để mang lại cho nó một diện mạo Campuchia. Nó sẽ có thang máy, gương và thậm chí có thể là máy chạy bộ, nhưng hãy đợi đã, đó là một điều bất ngờ cho đến tháng 10.

Dans la rue Catinat, il y a encore le théâtre, qui ouvre ses portes de temps à autre à quelque troupe de passage. Mais on dit que le directeur est en train de recruter en France une troupe définitive, et qu'il est accompagné d'un expert en jolies jambes, il y a un cinéma, il y a enfin le Continental, qui est la Palace inévitable de toute ville d'eau. Dorures, tapis, fauteuils profonds, divans, petite tables à thé, et orchestre jazz, maïtre d'hôtel en smoking, l'illusion est parfaite et vous pouvez vous crois à votre fantaisie à Deauville, Biarritz, Nice ou Wiesbaden, lorsque vous y dégustez un coktail en regardant danses les couples.

Ở rue Catinat, còn có rạp hát, thỉnh thoảng mở cửa cho một đoàn kịch lưu diễn nào đó. Nhưng người ta nói là đạo diễn đang tuyển chọn một đoàn kịch được tín nhiệm ở Pháp, vậy ông sẽ đi cùng một chuyên gia về chân dài, còn có rạp chiếu bóng, cuối cùng có Continental là cung điện tất yếu của bất kỳ thành phố suối khoáng nào. Mạ vàng, thảm, ghế bành sâu, ghế sofa, bàn trà nhỏ và dàn nhạc jazz, quản gia trong bộ tuxedo, ảo ảnh thật hoàn hảo và bạn có thể tưởng tượng mình đang ở Deauville, Biarritz, Nice hoặc Wiesbaden, khi bạn nếm rượu côctai và xem các cặp đôi khiêu vũ.


nguồn: Le Monde Coloniale Illustrée tháng 10 1923

SAIGON: Le grand marché. -- Les pousses attendent les clients. [SÀI GÒN: Cái chợ lớn [tức Chợ Bến Thanh]. -- Các xe kéo đang đợi khách.

16 tháng 2, 2023

một ban hát 20 nữ học sinh do ông Thẩm Oánh huấn luyện... (1940)

Buổi chiếu-bóng của Đoàn Ánh Sáng tại rạp Majestic, 9 giờ sáng chủ-nhật 7 Janvier 1940

Mater Dolorosa

Một người vợ, hai anh em, một đứa con... một tấn kịch đầy nghĩa sống và tình thương; người xem khó mà cầm được nước mắt. Sáu năm nay mới chiếu lại ở Hà-thành. Phim MATER DOLOROSA sẽ sứng với lòng mong đợi của các bạn.

Ngoài documentaire vả thời sự chiến-tranh, trong giời nghỉ, một ban hát 20 nữ học sinh do ông Thẩm Oánh huấn-luyện sẽ hát và múa nhiều điệu múa rất hay

Giá vé: 0p.30 0p.60 0p.70 1p.00 1p.20.
Biếu từ 1 đến 3 v [vé] Tombola Ánh Sáng
Đã có bán tại đoàn-sở: số 28 phố Richaud.
Mua ngay kẻo hất như những lần trước.

nguồn: Ngày Nay #194 (30 décember 1939), tr. 17.

Mater Dolorosa (Mẹ Sầu Thương hay Đức Mẹ Sầu Thương) là muột cuốn phim sản xuất năm 1933. Hội Ánh Sáng là một phong trào cải cách đô thị do nhóm Tự Lực Văn Đoàn lập ra năm 1937 có mục đích xây nên những khu nhà thoáng và hợp vệ sinh cho người bình dân.

Ban Myosotis đã biểu diễn trong một chương trình khác của Hội Ánh Sáng ngày 13 tháng 9 1938. Ban nữ học sinh này học nhạc với Thẩm Oánh là sinh viên của L'École Duvillier.  Chắc họ hát ca khúc của Thẩm Oánh sáng tác.

31 tháng 1, 2023

trích Claude Bourrin Le vieux Tonkin [Xứ Bắc Kỳ cổ xưa] 1890-1894 (1941)

Cependant des fêtes et réjouissances, organisées par la municipalité pour les Annamites, faisaient participer la population indigène à la joie générale. On connait ces fêtes, que régulièrement, deux ou trois fois par an, à l'occasion du Têt comme à l'occasion du 14 juillet, notre municipalité offre aux indigènes: théâtre annamite, -- à 9 heures du matin, ô Sainte Simplicité des races naïves! balançoires; chanteuses (c'est à peu près le café-concert à l'usage des extrême-orientaux, dans une pagode); cascade tournante; régates sur le Petit-Lac; course aux canards; illuminations sur la Lac, etc. etc...

Claude Bourrin, Le vieux Tonkin 1890-1894 (Hanoi: Imprimerie d'Extrême-Orient, 1941)

Nhưng mà các lễ hội và hội hè do chính quyền thành phố tổ chức cho người An Nam đã khiến người dân bản địa tham gia vào một niềm vui chung. Chúng ta biết những lễ hội này được đều đặn, hai hoặc ba lần một năm, vào dịp Tết cũng như dịp 14 tháng 7 [ngày quốc khánh Pháp], thành phố của chúng ta cung cấp cho người bản xứ: Kịch hát An Nam, -- lúc 9 giờ sáng, Ôi Thánh Thiện Ngây Thơ của những chủng tộc chất phác! xích đu; cô đầu (ít nhiều như buổi hòa nhạc tiệm cà phê dành cho người Viễn Đông, trong một ngôi chùa); thác quay; đua thuyền trên Hồ Gươm; đua vịt; chiếu sáng trên hồ, v.v. và v.v...

30 tháng 1, 2023

Dân quê (Country Folk) - Nhất Linh (1959)

Cảnh thì cảnh bùn lầy và nước đọng
The scene is one of mud and stagnant water
Dân thì nghèo vất vả làm quanh năm
The people, they're poor and distressed, working all year
Hết nắng thiêu lại gió rét căm căm
When the blazing sun is done, there's piercing cold
Vẫn nhem nhuốc vẫn thân trần như nhộng
Still soiled, still bare like a chrysalis

Ngày ngày trên ruộng chân tay lấm
Every day on rice fields, muddied arms and feet
Đêm đêm về gian nhà tối tăm
Every night returning to a gloomy home
Gường nan bẩn thỉu chiếu hôi hám
Filthy slatted bed, fetid sleeping mat
Bố cu, mẹ đĩ rúc vào nằm
The bumpkin husband and wife enter to lie upon

Đàn trẻ trần truồng lăn ra đất
A brood of kids rolling naked in the dirt
Đứa thì gầy còm, đứa bệnh tật
One malnourished, another one sickly
Cố sống cầm hơi chờ khi nhớn
Try to live, holding on, waiting til they're grown
Làm thân trâu cho trọn đời khốn nạn
To live a buffalo's fate throughout a miserable life

Bọn đàn anh thời chúi đầu cắm cổ
The elder the at the same time lower their heads, engrossed in studies
Tranh nhau thủ lợn với phao câu
Contend for the pig's head with the chicken's rump
Theo lễ nghi quèn, nghĩ những truyện đâu đâu
Following petty rites, thinking of some matter or another
Riêng mình thú không biết rằng dân khổ.
So that they alone have the pleasure of not knowing of the people's misery.

nguồn: Văn hóa Ngày nay #9 (1959)

23 tháng 1, 2023

Nam nữ thanh niên tập thể thao... (Young men and women exercise) Hưng Hội (1943)

Nam-nữ thanh-niên Việt-Nam tập thể-thao theo nhịp đờn trong tiệm nhảy, đang tập nhảy theo điệu nhảy ngựa (Horsey-Horsey)

nguồn: Thể Thao Đông Dương 21 tháng 10 1943

Ở đằng sau phía phải có hai nhạc công người Châu Á thổi kèn sắc-xô và t'rôm-pết

Hai cô uốn éo mặc áo dài, hai chú mặc bộ com-lê. Chú mập bên phải vui cười, chú bên trai thoát giọt mồ hôi to tướng.



Horsey Horsey par l' Orchestre Dominique Moisan

19 tháng 1, 2023

trích "Pour la formation professionnelle des Annamites" (1924)

Mais vouloir créer ici une école des Beaux Arts, c'est de la mégalomanie toute pure. Pourquoi, pendant qu'on y est, ne pas créer un conservatoire de musique sous prétexte qu'à Hadong, il y a une fanfare qui joue une "Marseillaise" à peu près ressemblante, ou que Mlle X fille du sympathique M. Y joue sur le piano paternel "Au clair de la lune" avec un doigt.

Nhưng muốn thành lập một Trường Mỹ thuật ở đây là một việc hoang tưởng thuần túy. Tại sao, trong khi đang nghĩ đến chuyện đó, chúng ta không thành lập một nhạc viện với cái cờ là ở Hà Đông, có một ban nhạc kèn đồng chơi bản "Marseillaise" hay gần như vậy, hoặc cô X, con gái của ông Y có thiện cảm chơi bản piano của cha bản "Dưới ánh trăng" bằng một ngón tay.

nguồn: L'Écho Annamite 2 tháng 12 1924 trích báo Courrier d'Haiphong