Tự Lực Văn Đoàn - thêm một lần lỡ hẹn! (Self-Reliant Literary Group - Again Late For An Appointment) - Nguyễn Xuân Hoàng (2013)

Nguyễn Xuân Hoàng và hành trình đi tìm/chuẩn bị tiểu thuyết

Nguyễn Xuân Hoàng and his journey to find/prepare the novel

Tôi chào đời trong thời chiến. Những tiếng súng đầu tiên trong cuộc chiến Việt Nam đã dứt tôi ra khỏi vòng tay mẹ khi tôi vừa mới lên 5. Và những tiếng súng ấy theo đuổi tôi từ làng quê này sang thôn xóm khác, đẩy cậu bé ra khỏi gia đình rồi chuyền từ tay bà mẹ nông dân này đến tay người lính cầm súng kia...Tôi là đứa bé chăn bò luôn luôn đói, là đứa con nuôi của người lính Lê Dương luôn ngồi giữa súng đạn, là đứa em nhỏ của những người lính bên giao thông hào, ngày nào cũng nhìn thấy người chết nằm kề bên… Cho đến ngày gặp lại mẹ, tôi được ôm sách đến trường. Tôi đi học giống như chạy giặc. Đúng hơn, như một người đói lâu ngày được ăn. Nhai nuốt vội vàng, nhiều khi không kịp tiêu, chữ thì có, nghĩa thì không. Phải học nhảy lớp cho kịp tuổi. Nhưng, tôi thích đời lính hơn đời thường… Và khi chưa kịp đến tuổi đi lính, tôi đã phải lén mẹ làm giấy thế vì khai sinh tăng thêm tuổi để hy vọng được …đi lính. Mẹ tôi đã kịp thời bắt tôi trở lại nhà trường, bắt tôi phải đi học trước khi tôi muốn trở thành người lính chuyên nghiệp. “Lính chuyên nghiệp hả? Nhà có hai đứa con trai, anh hai mày đi lính là đủ rồi!”

I was born during war.  The first gunshots of the Vietnamese war tore me from my mother's arms when I was only 5.  And those gunshots followed me from this village to some other hamlet, pushing this little boy from his family from the arms of a peasant mother, to some soldier somewhere else...  I was a little buffalo tending boy who was always hungry, was the stepchild of a Legionnaire always sitting midst guns and bullets, the soldiers' little kid who traversed the trenches, every day seeing corpses laying on the sides... From the time I re-met my mother I could pick up books and go to school.  I studied like I was fleeing the enemy.  More correctly, like someone who had been starving for a long time who was given something to eat.  Gobbling it down quickly, often without enough time to digest it, I got the words but did not grasp the meaning.  I had to jump up a few grades for my age.  But, I liked the soldier's life more than regular life... And before I reached the age to be a soldier, I snuck my mother some papers to change my birth certificate so I would be a year older with the hope of ... being a soldier.  My mother stopped me in time so I could go back to school, she forced me to go to school when I wanted to be a professional soldier.  "A professional soldier, you say? This home has two sons.  Your older brother is a soldier, that's enough."

Tôi là đứa học trò kém môn Văn. Tôi chỉ thích môn Toán. Những con số đến với tôi dễ hơn là con chữ! Và như thế tôi lớn lên. Và khi tôi bắt đầu biết đọc biết viết, biết chữ và nghĩa, tôi khám phá ra mình chỉ thích đọc những gì thuộc về hiện tại hơn là quá khứ. Tôi không thích Kim Dung vào cái thời mà sách vở Kim Dung tràn ngập cả Sài Gòn, Việt Nam. Không chỉ không thích mà còn cả không đọc. Tôi chỉ đọc những gì người ta viết về cái thời tôi đang sống! Tôi không mê Hồ Biểu Chánh, tôi chỉ thích Sơn Nam. Những tác giả mà tôi đọc đôi khi là những người tôi từng có dịp ngồi với họ bên ly cà phê buổi sáng. Từng có lúc tranh cãi với họ trong bữa rượu hồi chiều. Họ khác tôi, nhưng họ nói với tôi cùng một thứ ngôn ngữ. Tôi biết mình chật hẹp, nhưng không biết cách nào đi ra khỏi con hẽm đó! Tôi muốn biết người cùng thời đại của mình sống như thế nào, nghĩ như thế nào, họ giải quyết đời sống họ ra sao trước một biến cố mà tôi có lần phải đối diện?

I was a kid who was weak at Literature. I only liked Math.  Numbers came to me more readily than letters.  And like that I grew up.  And when I began to know how to read and write, knew words and their meanings, I discovered that I just liked reading about the present more than the past.  I didn't like Jin Yong at a time when Jin Yong's books were flooding Saigon and Vietnam.  I not only didn't like them, I didn't read them.  I only read things about the time I was living through!  I wasn't enamored with Hồ Biểu Chánh, I only liked Sơn Nam.  The authors I read sometimes were the same people I occasionally had a chance to sit next to for a morning coffee, that I argued with during a round of whiskey in the evening.  They were different from me, but they spoke to me in the same kind of language.  I knew I was narrow-minded, but didn't know how to escape that blind alley!  I wanted to know how people of my time lived, how they thought, the decisions they made in life before circumstances that I sometimes faced?

Tôi chưa bao giờ đọc như một nhà biên khảo. Tôi đã khám phá ra trong cái đọc của tôi có quá nhiều thiếu sót. Những thiếu sót ấy cần phải được bù đắp.

I had never read like an critic.  I discovered that my reading had too many shortcomings.  Shortcomings that needed to be offset.

Tôi muốn nói trường hợp tác phẩm và tác giả trong nhóm Tự Lực Văn Đoàn. Tôi nhớ tựa những cuốn sách tôi tưởng mình đã đọc: Hồn Bướm Mơ Tiên. Đời Mưa Gió. Lạnh Lùng…..tôi nhớ tên những tác giả tôi tưởng mình đã biết: Khái Hưng, Nhất Linh, Thạch Lam, Hoàng Đạo… những tác phẩm lớn của những nhà văn lớn trong văn học Việt Nam.

I want to speak of the case of the works and authors of the Self-Reliance Literary Group.  I remember the titles of books I thought I had read: Butterfly's Soul Dreams of Fairies. A Life of Wind and Rain. Cold. ... I remember the names of authors I thought I knew: Khái Hưng, Nhất Linh, Thạch Lam, Hoàng Đạo... great works by great authors of Vietnamese literature.

Trong một thư gửi bạn bè, nhà văn Phạm Phú Minh cho biết trong hai ngày 06 và 07 tháng Bảy này tại Hội trường báo Người Việt Quận Cam sẽ có cuộc triển lãm và hội thảo về Tự Lực Văn Đoàn. Và trong hơn một tháng nay nằm trên giường bệnh, tôi nghĩ mình sẽ có dịp bổ sung những khiếm khuyết ấy.

Through a letter sent to friends, the author Phạm Phú Minh announced that on the 6th and 7th of July at the Orange County Meeting Hall of the Vietnamese People newspaper there will be an exhibit and workshop about the Self-Reliance Literary Group. And after more than a month lying in a sickbed, I thought I'd have an opportunity to supplement this shortcoming.

Tôi phải xuống Quận Cam, tôi hứa với Phạm Phú Minh - trưởng ban tổ chức Hội Thảo và Triển lãm về Tự Lực Văn Đoàn và báo Phong Hoá, Ngày Nay - như thế, bởi vì ngoài chuyện sẽ gặp lại bạn bè từ lâu không gặp - mà không biết còn có dịp nào gặp nữa không? - còn là dịp hiểu thêm về những tác giả mà tôi đã đọc thiếu chiều sâu.

I must come down to Orange County, I promised Phạm Phú Minh - the leader of the organizing committee for the Workshop and Exhibit about the Self-Reliance Literary Group and the Mores and Today magazines - thus, because in addition to that I'll have a chance to meet friends I haven't seen for a while - and that I don't if I'll have a chance to meet again? - it would be chance to understand more about authors that I have not read in depth.

Sẽ thấy được hai tạp chí Phong Hoá, Ngày Nay, sẽ nhìn chiếc áo dài Le Mur, sẽ nghe những bài nhạc đầu tiên của Việt Nam trên Ngày Nay, sẽ ít nhất xem được vở kịch trong sự hình thành của phong trào kịch mới Việt Nam, cả tranh bìa, hí hoạ, minh hoạ của báo Phong Hoá, Ngày Nay thuở đó….

I'd be able to see the two magazines Mores, and Today, and see the Lemur tunics, and hear the first Vietnamese songs published in Today, and at least would be able to see plays during the formation of the new Vietnamese theater movement, as well as the covers, cartoons and illustrations of Mores and Today during that time...

Và những phát biểu của đại diện gia đình thành viên Tự Lực Văn Đoàn: Nhà văn Nguyễn Tường Thiết đại diện gia đình Nhất Linh, Giáo sư Minh Thu đại diện gia đình Hoàng Đạo, Bác sĩ Nguyễn Tường Giang đại diện gia đình Thạch Lam…

And the remarks of family members of the participants in the Self-Reliance Literary Group: the author Nguyễn Tường Thiết representing Nhất Linh's family, professor Minh Thu representing Hoàng Đạo's family, Dr. Nguyễn Tường Giang representing Thạch Lam's family...

Ông Kawaguchi Kenichi, Giáo sư Danh dự Đại học Ngoại ngữ Tokyo, Nhật Bản, nói về Tự Lực Văn Đoàn và Văn học Cận đại Việt Nam. Nhà phê bình văn học Nguyễn Hưng Quốc, Giáo sư Đại học Victoria, Melbourne, Australia: Đánh giá lại Tự Lực Văn Đoàn. Đó là chưa kể được nghe Đỗ Quý Toàn, Trần Huy Bích, Trần Doãn Nho, Trần Mộng Tú, Đặng Thơ Thơ, Ngự Thuyết cung cấp cho tôi những cái nhìn khác về Tự Lực Văn Đoàn… mà tôi thiếu sót.

Mr. Kawaguchi Kenich, Distinguished Professor at Tokyo's Foreign Languages University, will speak about the Self-Reliance Literary Movement and Modern Vietnamese Literature.  Literary critic Nguyễn Hưng Quốc, a professor at Victoria University, in Melbourne Australia: Appraising the Self-Reliance Literary Group.  That's not to mention the possibility of listening to Đỗ Quý Toạn, Trần Huy Bích, Trần Doãn Nho, Trần Mộng Tú, Đặng Thơ Thơ, and Ngự Thuyết provide me with a different outlook on the Self-Reliant Literary Group... that I lack.

Tôi đã lỡ một cái hẹn mà tôi mong ước.

I'm late for an appointment I'd looked forward to.

Nguyễn Xuân Hoàng - 08.07.2013

nguồn: Blog / Nguyễn Xuân Hoàng VOA Đài Tiếng Nói Việt Nam


Tôi chỉ được gặp mặt Nguyễn Xuân Hoàng một lần cách đây độ mười năm.  Thuở đó Nguyễn Xuân Hoàng là chủ bút tạp chí Văn đã xin đăng vài bài viết của tôi.  Tất nhiên tôi đồng ý - tôi rất hân hạnh được xem tên tôi trên trang của tạp chí Văn.

Nguyễn Xuân Hoàng như tôi biết là một người rất đáng kính, rất đáng mến, vậy tôi phải làm cái gì nào đó tưởng niệm ông.  Vậy tôi thử dịch một bài blog cuối đời của ông.  Thực sự tôi được biết quá ít về hoàn cảnh đời của ông Hoàng.  Đọc và viết blog cũng tốt cho chính tôi.  Chỉ có điều buồn là lúc bấy giờ ông Hoàng không được đi quận Cam thăm bạn bè.  Và một điều buồn nữa là tôi không đã dành thì giờ thăm ông ở San José nữa.  Vậy tôi cũng lỡ một cuộc hẹn mà tôi mong ước.