Chuồn chuồn ớt, trưa hè nóng bức, bắt đem cắn rốn tập bơi!
Scarlet skimmer, in the harsh heat of summer noon, catch him, he'll bite your navel so you learn to swim!
Chuồn chuồn kim, mắt lim dim, đậu trên cây ngô.
The damselfly, with sleepy eyes, alights on a corn stalk.
Luống ngô em trồng, luống khoai em trồng, đồng em xanh mơn man mơn man.
The corn beds I plant, potato beds I plant, my fields are a fresh green.
Ngước lên nhìn trời, khói bếp bay lên nhà ai.
Looking up at the sky, smoke from the kitchen floats above someone's house.
Từng giọt mồ hôi rơi, từng hạt mưa rơi rơi. Sầm sập sầm sập em mong anh về!
Each falling drop of sweat, each falling drop of rain. Crumbling, tumbling I await your return.
Trời cho em may mắn, trời cho em xinh. Trời cho em đứng một mình.
The heavens have given me luck, have made me pretty. The heavens have made me stand alone
Một mình em ra ngõ, một mình em xem, xem đàn chuồn chuồn bay, xem đàn chuồn chuồn lượn (ối a)
Alone I leave the alley, along I see, I see the dragonflies fly, see the dragonflies glide
"Chuồn bay thấp trời mưa, chuồn bay cao trời nắng, chuồn bay vừa, chuồn bay vừa" đợi anh.
"When they fly low it'll rain, when they fly high there'll be sun, when they fly in the middle" I wait for you.
Nàng nhớ, nàng chờ chàng. Đó là một trong những đề tài phổ biên nhất trong thơ ca và bài hát Việt. Lê Minh Sơn viết về đề tài này trong một không khí rất đẹp là cảnh thiên nhiên.
Con chuồn chuồn hay được làm ẩn dụ cho trai lãng du. Nó cắt rộn mình thì chắc rất đau. Nhưng học tập bơi có nghĩa gì với một cô gái xuân thì? Trai lãng du "cắn" mình có nghĩa là cho mình mới trải qua cái gì nào đó vừa đau vừa tuyệt vời? Nhưng nó cắn rồi đi và cô ấy đứng đợi - "đứng một mình."
Cô ấy than van thân phận mình với các từ "nóng bức," "mồ hơi," "mưa rơi," với tiếng "sầm sập". Cô ấy cũng tự nhận mình "may mắn" và "xinh." Có phải "Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen"?
Ngôn ngữ lời ca này đẹp, nhưng tôi thấy lời ca này có hương vị như Tự Lực Văn Đoàn mà có chất mơ mộng hơi xa thực tế. Câu cuối gốp từ "chuồn chuồn bay thấp thì mưa; bay cao thì nắng, bay vừa thì râm" là ca dao miền Nghệ Tĩnh. Lê Minh Sơn bỏ chữ râm này. Râm không đẹp trời, nhưng trời râm thì mát, thuận lợi cho công việc. Người lao động ngoài đồng thì thích những ngày trời râm. Chữ râm hay thế chữ "đợi anh" thì sao? Anh đến làm điều kiện thuận lợi cho em - nghe không hay. Nhưng chắc cô ấy cảm thấy đã trải qua đủ mưa nắng và bây giờ chỉ muốn trời râm.
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Bài đăng
5 nhận xét:
Tôi rất thích bài này, nhưng khi nghe tôi lại có cảm nhận khác hẳn mọi người và chắc chắn khác hẳn tác giả bài hát. Tôi cảm được cái thi vị, cái nền nã của đồng quê miền bắc VN, nhưng đồng tôi cũng cảm nhận được cái chất hóa điên dại của cô gái đợi chồng ( hay bạn trai ) đã bỏ mặc mình. Người con gái đợi chồng có rất nhiều trong thi ca VN, từ hòn vọng phu đến buồn tàn thu, nhưng ở những ca khúc trên, tôi cảm nhận được sự giày vò trong tâm can của người con gái. Còn ở bài này thì không, cô gái đợi chồng nhưng vẫn thản nhiên ra ngắm chuồn chuồn, bầu trời, vẫn thốt lên những câu vè như chuồn chuồn bay thấp thì mưa,.... hay bắt đem cắn rốn tập bơi ( dân gian VN, đặc biết đối với con nít VN, cho rằng đem chuồn chuồn cắn rốn thì sẽ biết bơi, hồi còn nhỏ tôi cũng tin lắm nhưng sợ đau ko dám ) 1 cách rất vô tư, hồn nhiên. Như vậy cô gái có đang đau khổ hay không, tôi thì không cho là vậy, tôi nghĩ là cô gái đã hóa điên. Đỉnh điểm của việc hóa điên là câu: " trời cho em xinh, trời cho em đứng 1 mình", đành là trời xanh quen thói má hồng đánh ghen, nhưng đấy là việc cho người khác đánh giá, như Nguyễn Du khóc thay cho thận phận Thúy Kiều, chứ chưa bao giờ có chuyện tự bản thân mình khen mình đẹp rồi khóc cho thận phận hồng nhan của mình cả. Tôi cảm thây một sự mâu thuẩn trong hành động của cô gái: cô đợi chồng ( 1 hành động lẽ ra rật là đau khổ ) nhưng cô rất hôn nhiên, vui tươi trong việc ngắm khói bếp bay lên nhà ai, trong việc trồng ngô, rau xanh mơn man, ngắm nhìn đàn chuồn chuồn, và cuối cùng là thốt lên " trời cho em xinh, trời cho em đứng 1 mình" ( nói như ngôn ngữ teen bây giờ là tự sướng). Có thể cô đã đợi chồng đau đớn đến hóa điên, hóa dại, nhưng dù thế cô vẫn giữ được nét hồn nhiên đáng yêu của mình trước khi quen anh chồng kia.
Tôi rất thích cách giải thích bài ca này của bạn. Nhưng tại sao bạn cho là co gái ấy đợi chồng? Theo tôi nghĩ người anh trong bài ca đã tán tinh, đã nếm quả ngọt, rồi đã bay đi (như chuồn chuồn).
Tôi thực sự không biết anh chàng trong bài có là chồng hay không. Có thể là chồng, có thể là bạn trai, hoặc có thể là 1 kẻ như anh nói: 1 gã Don Juan, nếm trái ngọt rồi bỏ đi, nếu là 1 gã Don Juan thì càng có lý do cô gái hóa điên. Tôi chỉ mặc định anh chàng là chồng cho tiện đề cập vậy thôi, dù sao anh chàng trong bài hát cũng chỉ là nhân vật phụ, điều tôi muốn nhận mạnh là việc hóa điên của cô gái, cô đợi người mà người rất yêu thương đên hóa điên dại, người đã rời bỏ cô mãi mãi.
Một tác phẩm mà có giá trị tạo phép nhiều cách giải thích. Cái "hóa điên" trong nhận xét của bạn rất hợp lý. Nhưng tôi nghĩ gọi là cơn bối rối cũng được - cô ấy điên nhưng chưa cuồng. Phong cảnh và các ca dao xây một cột để tựa vào. Một gã Don Juan đến với một cô gái chưa kinh nghiệm đời, chưa yêu lần nào, có thể làm cho cô ấy bị điên. Don Juan là người từ thành phố ra, đẹp trai, khéo nói mà chỉ biết đào hoa. Cô ấy chưa biết đến kiểu người như thế. Cô ấy tự nhận mình có giá trị dù là một cách nghĩ thơ ngây (trời cho em sinh). Don Juan biết chơi với thái độ thơ ngây ấy nhưng rút cuộc cũng sẵn bỏ giá trị đó. Chú ấy lấy đồ quý, sủ dụng đến, làm cho bị phá, rồi bỏ đi. Theo tôi nghĩ nữa, cô ấy bị mất trinh với Don Juan ấy - một sự kiện đổi đời, nhất là với một cô gái trẻ.
Tôi không cho là các ý kiến của tôi đúng hơn hay hay hơn người nào khác. Nhưng mục đích của tôi đã được đắp rồi vì tôi chỉ muốn người đọc nghĩ thêm và có thêm ý kiến về các tác phẩm văn hóa.
Đồng ý với anh, 1 tác phẩm qua con mắt của người thưởng thức sẽ tạo ra 1 đời sống độc lập với ý đồ của tác giả. Tôi cũng đồng ý là cô gái điên nhưng không cuồng, như tôi đã nói, dù cô gái hóa điên nhưng cô vẫn giữ được nét hồn nhiên của mình trước khi quen biết chàng trai. Sự kiện gặp gỡ chàng trai (gã Don Juan), cô tưởng như đã tìm thấy nửa kia đời mình, nhưng rồi gã tận hưởng cô rồi bỏ đi khiến cô rơi vào cú sốc đầu đời.
Tôi cũng rất thích thú với liên tưởng của anh về gã Don Juan và con chuồn chuồn, rõ ràng con chuồn chuồn đóng vai trò quan trọng trong ca khúc, hình ảnh chuồn chuồn mở đầu và kết thúc câu chuyện, được lặp đi lặp lại nhiều lần trong bài hát.
Đăng nhận xét