20 tháng 8, 2011

Hoàng Trang (1937-2011)

Kể chuyện trong đêm (Conversing At Night) - Hoàng Trang (1966)

Boléro


Một đêm biết chuyện chúng mình yêu nhau.
One night, knowing the story of our love,
Người bạn chiến đấu nằm bên nói rằng:
My friend in the fight laying beside me said:
"Xin chúc hai người suốt đời yêu nhau,
"My wish is for the two of you to love each other all your lives
như trái cau xanh chung tình cùng trầu,
like the green areca is faithful with the betel
tình yêu như hoa sóng trên đại dương vẫn dâng lên dạt dào."
love like cresting waves on the open sea that still rise overflowing."

Người em bé nhỏ má hồng yêu ơi.
Oh beloved little red cheeked girl,
Đừng buồn những lúc chiều pha sắc lạnh.
Don't be sad when evening brews its cold beauty
Anh hứa anh là suốt đời của em,
I promise to be yours all your life
em chớ lo câu ân tình nhạt nhòa.
Don't worry that this goodwill will fade
Thời gian bôi xóa áo anh nhạt phai chớ không phai nhạt tình.
The sweep of time will make my shirt fade, it won't fade my love.

Nhớ lúc rời nhau chiều thu ấy,
Remember when we broke away from each other that autumn day
lá khô nào rơi rụng bước em đi,
some dry leaves tumbled as you stepped to leave,
áo xanh nghiêng dài mờ dần trong sương cát bay.
blue tunic tilting long, gradually fading in the mist and blowing sand.
Nếu biết người đi vì sông núi cách chia này cho hạnh phúc mai sau chắc em thôi sầu vì người đi cho lý tưởng.
If you understood that he left for the homeland, this separation for tomorrow's happiness, I'm sure you'd stop your sadness because he's left for an ideal.

Nửa đêm nói chuyện chúng mình yêu nhau
In the middle of the night speaking of our love for each other
Một vầng trăng khuyết lạc trên tuyến đầu.
A sickle moon strayed above the frontline
Em hỏi sau này chúng mình thành đôi,
You asked if later we would become a pair,
như lúc trăng vơi để rồi lại đầy thì tương lai đó có anh và em ghép tên chung thiệp hồng...
like the new moon put here, that future will have you and I joining our names together on a pink invitation...


Mới đây tôi được biết tin buồn rằng nhạc sĩ Hoàng Trang (Trần Văn Phát) qua đời ngày 18 tháng 8. Nếu tôi được biết một chút ít về nhạc Việt là do những người như Hoàng Trang giúp tôi rất nhiều. Vậy tôi có trách nhiệm viết một vài lời cảm ơn.

Tôi làm quen với nhạc sĩ Hoàng Trang do Lê Mộng Bảo giới thiệu. Từ lúc đầu tiên gõ cửa nhà ông ở đường Phạm Ngũ Lão, Hoàng Trang đã trao đổi với tôi về lịch sử nhạc thời Việt Nam Cộng Hòa một cách nhiệt tình và kiên nhẫn. Những người được (hay bị) tôi phỏng vấn biết rằng tôi đặt rất nhiều câu hỏi và đặt các câu hỏi đến nơi đến chốn chắc làm cho người trả lời mệt. Nhưng Hoàng Trang luôn luôn chịu khó trả lời các câu hỏi tôi đặt. Ông không nói nhiều lắm về nhạc của ông, nhưng giải thích về tình hình chung của âm nhạc ở Sài Gòn những năm ấy. (Đến bây giờ thì vẫn có rất ít sách sử về nhạc ấy). Ông cũng làm mối giúp tôi gặp nhiều nhân vật khác. Phải nói rằng ông có công nhiều nhất lúc ông đèo tôi trên xe máy ông đến tận nhà nhạc sĩ Mặc Thế Nhân cách trung tâm Sài Gòn hơn 20 cây số trong một cơn bão lớn tháng 11 năm 1998.

Ông là người hiền, lịch thiệp, nói nhẹ, nhưng ông cũng giải thích mọi sự đến cùng. Nếu tôi hiểu nhầm thì ông giải thích thêm. Ông cũng dành nhiều thời gian để giúp tôi.

Tôi cũng rất phục các bài ca của ông. Cách đây hơn một năm tôi dịch và viết về bài ca "Không bao giờ quên anh." Ông viết những ca từ rất bình dân, rất dễ gần - như những lời tâm sự của những người lâm vào cảnh chiến tranh. Nói cho cụ thể thì ông viết cho lính Việt Nam Cộng Hòa, nhưng các bài ca của ông thuộc về mọi người yêu nhạc Việt. Nhân vật của bài hát ông không trả thù mà lại "đi cho lý tưởng." Nhiều bài ca của ông đã thành "dân gian" rồi - chắc nhiều người thưởng thức đến tác phẩm của ông không cần biết gì về chuyện tác giả.


Bài ca "Kể chuyện trong đêm" ở trên rất hay vì giữ chất ngũ cung của nhạc dân gian miền nam Việt Nam dù có phiên khúc E thứ và điệp khúc E trưởng. Tôi rất thích phần hòa âm lúc Phương Dung hát bài hát này trên băng Sơn Ca 5. Đoạn đầu với đàn guitar và bass chơi các quảng năm đơn giản đến lúc ca từ "Xin chúc hai người..." với tiếng piano trượt xuống. Hình ảnh "áo xanh nghiêng dài mờ dần trong sương cát bay" rất thơ mộng như trong một cuốn phim lãng mạn. Hai người bắt buộc phải chia tay nhau, xa cách nhau, nhưng cả hai đều được mong đến một ngày tái ngộ, một ngày đôi người "ghép tên chung thiệp hồng."

Không có nhận xét nào: