Nguyễn Viết Xuân, cả nước yêu thương (Nguyễn Viết Xuân The Whole Nation Loves You) - Nguyễn Đức Toàn (1965)

Vừa phải - Tình cảm
Moderato - With Affection

Tôi ghé thăm anh dọc đường hành quân,
I paid you a visit along the marching route,
Nghe tiếng chim ca trên đồi anh nằm
Hear birds singing upon the hill where you lay
Trận địa còn đây đất đá sới nhào, cỏ non lại nhú khắp trên chiến hào.
The battleground's still here, soil, stones overturned, fresh grass is spreading over the trenches
Đây Nguyễn Viết Xuân anh còn đó, nghe tiếng anh hô quân thù khiếp sợ.
Nguyễn Viết Xuân, you still there brother, the enemy was terrified at the sound of your shouts
Từng phút từng giây, bọn xâm lược Mỹ đã phải gục xuống chính nơi đây.
Every minute, every moment, the American invaders must have fallen at exactly this place.

Linh hoạt hơn
Livelier

Cả nước mến yêu người anh hùng bất tử. [Cả nước viết tên người anh hùng bất tử.]
The whole nation dearly loves this immortal hero. [The whole nation inscribes the name of this immortal student]
Trong đoàn quân anh dũng ngoan cường.
In this heroic, persistent corps
Tên anh trùng tên núi tên sông.
Your name is synonymous with the mountains, the rivers
Trong những lời thơ sôi sục căm hờn.
In seething, loathing words of poetry
Trong những bài ca thúc giục ta lên đường.
In sounds that urge us to hit the road.
Tiêu diệt bọn xâm lược Mỹ.
And wipe out the American invaders
Ta nguyện làm theo đồng chí Nguyễn Viết Xuân giục ta đi! [Ta nguyện làm như đồng chí Nguyễn Viết Xuân giục ta đi!]
We pledge to follow comrade Nguyễn Viết Xuân who urges us on! / We pledge to do like you comrade Nguyễn Viết Xuân!


nguồn: Tiếng hát Việt Nam (1964-1975) tập II, Hà Nội: Nxb Văn Hóa, 1977. Trong bước ngoạt hai bản thu âm của Quý Dương (Hoàng Mãnh đàn piano) và Bích Liên ca.

Ca từ đoạn đầu có những nét rất hay - nhạc sĩ mô tả nơi trận địa như là đất thiêng liêng. Dù cả đồi như bị phá (đất đá sới nhào) đây vẫn là chỗ đầy sức sống đang hồi sinh (cỏ non). Nhưng hình như một bài ca phong cách này phải phóng đại. Viết "nghe tiếng anh hô quân thù khiếp sợ" thì không ai trên máy bay được nghe gì. Tất nhiên phải làm bé nhỏ quân thù, nhất là quân thù với lực lượng không quân như Mỹ.

Tôi chưa biết tên nhân vật nào khác được một bài ca tưởng niệm là một chiến sĩ nhiều kinh nghiệm như Nguyễn Viết Xuân. Nguyễn Viết Xuân là chính trị viên trong đơn vị vậy ông bị chết chắc là một mất mát lớn. Ca từ không "ghi tên" người anh hùng - làm thế không đủ vì tên anh hùng là một (trùng) với núi sông.