Anh Xuân ơi! tôi nghe rõ lời anh (Brother Xuân, I've Heard Your Words Clearly) - Đỗ Dũng, lời Phan Cung Việt (1965)

Chậm vừa - tha thiết
Moderately slow - With Feeling

Với tên anh vạn chồi xanh đang nhú.
With your name ten thousand green buds are starting to sprout
Đêm mùa xuân sáng muôn ngàn tinh tú
Spring night is brightened by myriad stars
Anh Xuân ơi! Trên Vĩnh Phú quê anh, biết mấy lứa đôi đang hứa hẹn ngày xanh.
Brother Xuân! Up in Vĩnh Phú your home, how many couple are promising a fine day.
Tôi chưa đến quê anh chưa tắm bóng hàng thông, chưa đến đường thôn nép dưới bụi tre nơi sớm chiều anh đã dắt trâu qua.
I've never yet been to your home, never bathed in the shadows of the pines, never come to the hamlet road crouched beneath the bamboo thicket where early and late you led the buffalo past.

Nhịp đi

Anh ra đi năm nào, qua bao chiến dịch.
One day you left, past so many campaigns
Biết mấy chiều nhớ mẹ thương con.
How can know how many evenings he missed his mother and child
Cuộc đời xưa nung nấu chí căm hờn,
That life long ago,
Anh Xuân ơi! Tôi nghe rõ lời anh:
Brother Xuân! I hear your words clearly:
"Hãy nhìn thẳng mặt quân thù, bắn!"
"Look clearly at the enemy's faces, shoot!"
Tiếng anh Trỗi vọng về trên chiến trận.
Brother Trỗi's words echo out upon the battlefield
Gọi lời anh vang mãi đến mai sau
Calling you words echoing forever
Anh Xuân ơi! Tôi nghe rõ lời anh:
Brother Xuân! I hear your words clearly:
"Hãy nhìn thẳng mặt quân thù, bắn!"
"Look clearly at the enemy's faces, shoot!"
Anh Xuân ơi!
Brother Xuân!
Có phải không anh?
Is it true?
Anh đã về trong khúc hát ngân cao.
You've returned in a song vibrating upward.

nguồn: Tiếng hát Việt Nam (1964-1975) tập II (H: Nxb Văn Hóa, 1977).

Nghe ở đây.

Hồng Chuyên trong bài "Tình thời sự và giá trị nghệ thuật của một số ca khúc chống Mỹ," (Những vấn đề âm nhạc và múa #5 (1967)) viết: "...Tôi nghe rõ lời anh của Đỗ Dũng, theo ý kiến riêng của tôi, thì không gây được cho ta một xót thương về sự hy sinh quên mình, mà trái lại tạo nêu một cảm giấc buồn..."

Tôi chưa hiểu tại sao bài ca này bị coi là "buồn." Vì nhắc đến các hình ảnh quê Nguyễn Viết Xuân? Vì "nhớ mẹ thương con"? Tôi nghĩ rằng thiếu sót của bài ca này là hai tác giả muốn làm một khúc ca kiểu Nguyễn Văn Trỗi nhưng lại chọn một anh hùng miền Bắc. "Tôi nghe rõ lời anh" khác với "Hãy nhớ lấy lời tôi" hay "lời anh vọng mãi ngàn năm." Chỉ có việc là Nguyễn Viết Xuân có khẩu hiệu khác (theo wikipedia là "Nhằm thẳng quân thù, bắn.") Giống bài "Lời anh vọng mãi ngàn năm" bài ca này cũng có nhịp điệu "Vừa phải - tha thiết."

Nguyễn Viết Xuân chết 18 tháng 11 1964, vài tháng sau Nguyễn Văn Trỗi. Khác với nhiều nhân vật được một bài ca tưởng niệm Nguyễn Viết Xuân là một người thuộc Quân đội Nhân dân Việt Nam. Ca từ của khúc hát này không kể gì về chiến công của người lính này.