4 tháng 11, 2024

Làm nhiều phân bón (Make A Lot of Fertilizer) - Thủy Nguyên (1959)

Cơm ăn một bát sao no
Rice, eating one bowl won't fill you
Lúa mà bón ít phân gio lúa cằn
Rice stalks with so little fertilizer 
Người muốn thêm thức ăn
People want more to eat
Lúa phải tăng chất bón
Rice stalks, must increase the fertilization
Em về thôn xóm
I've come back to the hamlet
Vận động nhân dân
Campaigning with the people
Tích cực làm phân
To actively make fertilizer
Thêm màu cho lúa
More blood for the rice
Dự trữ sẵn sàng
Stored at the ready
Lúa ngả màu vàng
The stalks are turning yellow
Đem phân bón thúc
Bring another layer
Bùn ao em xúc
Pond mud, I scoop
Ủ với lá xanh
Envelop with green leaves
Trâu mua để dành
Water buffalos as a reserve
Làm phân rất tốt
Make very good fertilizer
Em còn đi hót
I then go remove
Phân bò, phân trâu
Cow and buffalo manure
Rơi vãi ở đâu
Scattered anywhere
Là em nhặt hết
A sort it all
Em chẳng sợ nhớp
I've no fear of a sticky mess
Em chẳng ngại hôi
I've no worries about the stink
Phân có nhiều rồi
Fertilizer, we've a lot now
Lúa tăng năng suất.
Rice stalks grow more productive.
Bây giờ tích cực
Now with enthusiasm
Tìm một gánh phân
I find a carrying pole
Ngày mai thêm cân
Tomorrow a few more kilos
Thóc vàng nặng hạt
Golden paddy, plump kernels
Em vui em hát
Happy, I see
Thắng lợi vụ mùa
A victorious harvest
Em quyết thi đua
I'm determined to compete
Làm nhiều phân bón
And make a lot of fertilizer
Hỏi ai có dám
I ask - does anybody dare
Thi với em không?
Vie with me?
Kỷ lục làm phân
To set a record for fertilizer
Ai người sẽ được?
Who will be the winner?

nguồn: Hải Phòng kiến thiết 17 tháng 7 1959 

Em là thế hệ trẻ về từ thành phố lớn được hưởng nền giáo dục khoa học nông nghiệp. Nhưng khoa học này hình như nông dân đời đời đã biết rồi. Vai trò của thế lệ trẻ là đem tinh thần "thi đua" về làng. Làm phân bón là việc nhọc nhằn và khó chịu - nhưng "Em chẳng sợ nhớp, Em chẳng ngại hôi." Bài thơ này không nói đến đất nước, không kêu gọi tính ái quốc của dân. Người nông dân lý trí nên nghĩ đến sự lựa chọn - ăn một bát cơm no hay chưa no.

18 tháng 10, 2024

Réception de "L'Etoile de Giadinh" à bord du "Teucer" (Lễ tân của đội "Ngôi sao Gia Định" trên thuyền "Teucer") (1925)

A la suite des matches des 12 et 13 courant, l'équipe anglaise du Teucer avait invité les membres de l'Etoile de Giadinh à aller prendre un verre de ginger ale à bord de leur bateau.
...
Les Anglais restaient debout pour laisser les sièges à la disposition de leurs hôtes. Des conversation cordiales commencèrent, en français et en anglais, quelques joueurs de l'Etoile de Giadinh, parlant assez bien cette dernière langue. Puis la musique anglaise et ensuite la musique annamite mêlèrent leurs accents à a petite fête. A des chanson anglais se succèderent des chanson annamites.

Les sujets du Roi Georges appréciaient beaucoup nos Binh-ban, Hanh-vân et Kiêm-tiên. Le petit Qui Thomas, chef d'orchestre, fut vivement félicité.
...
Cigarettes anglaises, gâteaux, limonade, bière noire, vin, ginger ale, étaient servis à profusion.
...

Sau các trận đấu vòng 12 và 13, đội Teucer của Anh quốc đã mời các thành viên của đội Ngôi sao Gia Định đi uống một ly nước giải khát bia gừng trên thuyền của họ. 
... 
Người Anh Quốc đứng để nhường ghế cho khách của họ. Những cuộc trò chuyện thân mật bắt đầu, bằng tiếng Pháp và tiếng Anh, với một vài cầu thủ của đội Ngôi sao Giadinh, những người nói ngôn ngữ thứ hai khá tốt. Sau các bài hát âm nhạc Anh và tiếp theo âm nhạc An Nam hòa trộn giọng của họ trong bữa tiệc nhỏ này. Các bài hát Anh được kế tiếp các bài hát An Nam. 

Thần dân của vua George đánh giá rất cao các bài Bình-bán, Hành-vân và Kim-tiền của ta. Nhạc trưởng bé Qui Thomas đã được chúc mừng nồng nhiệt. 
... 
Thuốc lá, bánh ngọt, nước chanh, bia đen, rượu vang, nước giải khát bia gừng được cung cấp một cách nhiệt tình.

nguồn: L'Écho Annamite 15 tháng 4 1925

Anh Việt đề huề. Bóng đá, thuốc lá, và âm nhạc bia đều là ngôn ngữ toàn cầu. 

4 tháng 10, 2024

C'EST LA MUSIQUE! Allez chez Rama (Thế mới là âm nhạc! Hãy tới Rama) (1924)


33, Rue Duranton
Saigon
Orchestre Jazz-Band pour Soirée
Bal, Mariage, etc...
Leçon à prix modéré:
MANDOLINE, MANDOL
GUITARE, VIOLON

nguồn: L'Écho Annamite 18 juin 1924

Rue Duranton hiện nay là đường Bùi Thị Xuân. Người da đen trong bức tranh này là "tây đen" tức là người Ấn Độ.  Xứ Việt từng có nhạc jazz từ những năm 1920. Lúc bấy giờ dân chơi thích khiêu vũ kiểu jazz trong các bửa tiệc đám cưới. Những nhạc công người Ấn Độ cũng dạy các đàn măng đô lin, ghi ta, vĩ cầm. L'Êcho Annamite là một nhật báo tiếng Pháp dành cho độc giả Việt.

18 tháng 9, 2024

Gánh hát Phước Cương "Hát kim thời" mới về (The Phước Cương troupe "modern singing" has just returned) - (1926)

Tối thứ sáu 13 août 1926
Sẽ hát tại rạp Quảng Đông mới, đường Testard Cholon.
Có thêm nhiều tuồng lạ, và đào kếp đông.

Friday evening August 13, 1926
Performing at the new Canton Theater, Teston Street, Cholon
With many new and unusual plays and many actors and actresses

Công luận báo (16 tháng 4 1926), 5.


1926 là năm thành lập của gánh Phước Cương. Rue Testard hiện nay là đường Võ Vân Tần.

16 tháng 9, 2024

Đây là một mẫu mức sinh sống (This Is A Model Of Living) - Hoàng Tố Nguyên (1959)


"Nữu Ước Thời Báo" của Mỹ đề cao Ngô Đình Diệm: Đây là một mẫu mực sinh sống đã được xây dựng ở khu vực này (miền Nam Việt Nam)

America's New York Times accuses Ngô Đình Diệm: This is the living model being constructed in this region (the south of Vietnam)

 nguồn: Độc Lập 7 tháng 11 1959

Tôi xem các tờ báo New York Times thuở ấy. Chỉ có một bài báo viết "Ngo urges Vietnam to build industries" đăng ngày 26 tháng 10 năm 1959 nói đến việc xây dựng. "Ngô thúc giục Việt Nam xây dựng các ngành công nghiệp." Thông tin này không liên quan gì đến bức tranh này.

Nếu tin tranh tuyên truyền thì Ngô Tổng Thống là vua tuýp.

20 tháng 8, 2024

đời tôi cô đơn (my life's lonely) - nguyễn hoàng nam (1991)

sáng bạn dậy người nhà có mở đài 18 đang video nhạc tuấn vũ?
morning you arose did a family member turn on channel 18 playing tuấn vũ's music video?
trưa trưa bên nhà hàng xóm có vọng qua nhạc tuấn vũ?
every noon at the neighboring restaurant why does tuấn vũ's music echo?
đi lòng vòng ngoài Phước Lộc Thọ có ồn ào nhạc tuấn vũ?
wandering around outside Phước Lộc Thọ why so noisy with tuấn vũ's music?
không có, rất tiếc tôi không muốn nghe nhạc tuấn vũ.
not at all, it's a shame that i don't want to listen to tuấn vũ's music

bạn ra quán cà phê có người hát Karaoke nhạc tuấn vũ?
you came out of a café, did any one sing Karaoke of tuấn vũ's music?
trong xe thằng bạn có bật nhạc tuấn vũ?
in the car did your friend turn on tuấn vũ's music?
tối đi vũ trường có phải nhảy đầm nhạc tuấn vũ?
at night at the ballroom did you have to dance to tuấn vũ's music?
không được, tôi không thể nghe nhạc tuấn vũ.
it's no good, i cannot listen to tuấn vũ's music.

tô phở tái bạn ăn ở Bolsa có đệm bằng nhạc tuấn vũ?
the bowl of rare beef phở eaten on Bolsa, was it accompanied by tuấn vũ's music?
sinh nhật bạn bè có tặng nhạc tuấn vũ?
at your friend's birthday, were they gifted tuấn vũ's music?
đi kiếm NHẠC GÌ MỚI có được chủ tiệm mời mua nhạc tuấn vũ?
looking for ANY NEW MUSIC did the shopkeeper invite you to listen to tuấn vũ's music?
không, tôi chưa gặp mặt bắt tay tuân vũ
no, i've never met or shaken tuấn vũ's hand
tôi không ghét tuấn vũ
i don't hate tuấn vũ
nhưng trời ơi mấy người hỡi khổ quá lại nhạc tuấn vũ.
but, heavens you all it's too painful with tuấn vũ's music once again.

nguồn: Thế Kỷ 21 #35 4/1991


Tuấn Vũ ca "Người yêu cô đơn" của nhạc sĩ Đài Phương Trang.

Bình luận Youtube:

Đẳng cấp. Không ca sĩ nào hát được như Tuấn vũ. Giọng vang hay ngọt ngào và truyền cảm. Thật là tuyệt vời.
thật tuyệt vời với giọng ca ngọt ngào ấm áp Tuấn Vũ đưa mọi người đến cảm xúc thăng hoa cảm ơn Tuấn Vũ
Ngày nào cũng nghe Tuấn Vũ hát, nghiện giọng hát Tuấn Vũ lắm lắm!
Tuấn vũ hát bài này tuyệt hay - Hay muốn khóc !
Huyền thoại rồi. Mặc dù mỗi người thể hiện có những nét riêng nhưng để sâu lắng như này chắc chưa tìm ra ca sĩ nào cả.

17 tháng 8, 2024

le directeur fit chanter à ses petits Annamites (hiệu trưởng bắt các em An Nam của mình hát) (1892)

Le 26 juin [1892], à la distribution des prix aux élèves des écoles de Hanoi, le directeur, M. Nordemann, fit chanter à ses petits Annamites le choeur des Conspirateurs de La Fille de Mme Angot, un choeur de Fra Diavolo et un choeur de Faust. Les avis furent partagés au sujet de cette curieuse initiative. 

[Les avis sont encore partagés cinquante ans plus tard. Quand des Annamite s'essaient à la musique vocale européenne, ils en modifient radicalement la substance intime. Leur sens prodigieux de l'imitation se trouve ici en gave défaut.]

Claude Bourrin, Le vieux Tonkin 1890-1894 (Hanoi: Imprimerie d'Extrême-Orient, 1941)

Ngày 26 tháng 6 [năm1892], lúc buổi phát giải cho học sinh trường Hà Nội, ông hiệu trưởng Nordemann bắt các em An Nam của mình hát Hợp xướng Những Kẻ Âm mưu của Con gái Bà Angot, bài hợp xướng của Anh Quỷ và bài hợp xướng của Faust. Dư luận ​​​​đã được chia rẽ về sáng kiến ​​kỳ lạ này.

[Dư luận ​​vẫn còn bị chia rẽ năm mươi năm sau. Khi người An Nam thử hát thanh nhạc châu Âu, họ thay đổi hoàn toàn nội dung sâu sắc của nó. Khả năng bắt chước phi thường của họ đang thiếu trầm trọng trong lãnh vực này.]


La Fille de Madame Angot: Chœur des Conspirateurs của Charles Lecocq.