trích cuộc phỏng vấn nhạc sĩ Quốc Dũng năm 1995

Hỏi: Theo Anh thế nào là 1 bài hát "sang" và "sến"?

Đáp: Thật ra, không có "sang" và "sến," mà chỉ có hay hoặc dở mà thôi. Thông thường, những bài hát mang âm hưởng dân gian cần nhiều luyến láy, nếu ca sĩ luyến láy sai, hay không đúng chỗ, thì bài hát sé bị cho là "sến." Ngược lại những bài hát mang âm hưởng Tây phương, cũng chưa chắc được gọi là "sang," nếu trúc trắc, khó nhớ. Ở những bài hát cần sự diễn đạt nhiều kịch tính, thì dù ca sĩ có "rên rỉ, khóc than" nhưng đúng mức cũng vẫn không thể gọi là "sến," mà đó chính là Nghệ thuật.

nguồn: Người Sơn Tây, "Quốc Dũng: Con chim phượng hoàng trên vòm trời âm nhạc Việt Nam," Thế giới Nghệ sĩ #32 (1 tháng 8 1994), 29-33.


Khi tôi mới đến với tân nhạc Việt Nam, khi tôi nói đến loại nhạc mà tôi ưa thích thì mới biết được đó nhạc vàng.  Khi đến Hà Nội tôi mới được biết rằng nhạc vàng được phân biệt với nhạc đỏ.  Nghiên cứu thêm tôi mới hiểu ra chữ nhạc vàng phụ thuộc vào triết lý của Mao Trạch Đông để loại trừ các thể loại nhạc không phụ vụ xã hội xã hội chủ nghĩa mới mà ông hình dung.  Nhạc đỏ là nhạc đấu tranh, nhạc vàng là nhạc nội tâm.

Trong xã hội người Việt hải ngoại tôi cũng mới biết đến sự phân biệt giữa nhạc sang và nhạc sến.  Thực ra tôi được biết rằng kiểu nhạc mà tôi ưa thích cũng bị xếp vào thể loại nhạc sến.

Nhạc vàng và nhạc sến có một điều chung là bị phê phán vì quá ướt át, ủy mị -- hay như Quốc Dũng mô tả ở trên "rên rỉ, khóc than."  Thực ra, tôi không thể bao giờ có cảm nghĩ như thế.  Có những bài hát với lời ca đơn giản thì phải.  Cũng có những giai điệu na ná giống nhau.  Nhưng có sao đâu.  Thể loại nhạc nào cũng thế.  Về nội dung từng bài hát thì chỉ có biểu hiện những cảm xúc rất là con người, rất là bình thường.  Nhà kịch La Mã Terence đã viết hơn 2200 năm trước "Homo sum, humani nihil a me alienum puto" - Tôi là con người, không có gì trái với tôi mà thuộc về loài người.

Quốc Dũng có một nhận xét rất đúng.  Nhạc sến hay được sử dụng khi nói đến "những bài hát mang âm hưởng dân gian cần nhiều luyến láy."  Và nói chung những bài ca "mang âm hưởng phương Tây" được xếp vào loại nhạc sang.  Nhạc cổ điển, nhạc pop rock, nhạc jazz, nhạc rap đều được uy tín hơn cải lương hay các ca khúc phổ thông mang âm hưởng dân gian của Việt Nam.  Nhưng tôi nghĩ rằng một người tai thính sẽ tìm được cái hay trong bất cứ thể loại nhạc nào.