trích Nationalist in the Viet Nam Wars (Một người theo quốc gia chủ nghĩa thời chiến tranh Việt Nam) - Nguyễn Công Luận (2012)

And the cultural front was so important that any writing about the Việt Nam war without properly treating cultural activities would be deemed insufficient. (tr. 190) [Mặt trận văn hóa đã rất quan trọng vậy, ai mà viết về chiến tranh Việt Nam và không xét kỹ đúng mức các sinh hoạt văn hóa phải cho là chưa đủ]

...[L]ove songs and stories from other origins were classified as taboo and were labeled “golden music,” a North Vietnamese communist term for romantic love songs. Anyone singing or playing “golden music” would face capital punishment. A court in Hà Nội pronounced one such death sentence in 1968. (tr. 191) [Các tình ca và chuyện tình từ nguồn gốc khác bị phân loại là điều cấm kỵ và chịu nhãn hiệu "nhạc vàng," thuật ngữ cộng sản Bắc Việt dành cho tình ca lãng mạn.  Bất cứ ai hát hay đàn "nhạc vàng" sẽ bị tử hình.  Một tòa án ở Hà Nội tuyên án một trường hợp tử hình như vậy năm 1968.

After seizing South Việt Nam, communist authorities ordered the eradication of all cultural works of the South, but only a part of the works were destroyed owing to the people’s efforts to preserve them. (tr. 191) Sau khi chiếm miền Nam Việt Nam, chính quyền cộng sản ra lệnh phải bài trừ tất cả các văn hóa phẩm của miền Nam, nhưng chỉ có một phần của toàn thể các tác phẩm bị phá nhờ sự ráng sức của dân bảo vệ chúng.

Nguyễn Công Luận. Nationalist in the Viet Nam Wars: Memoirs of a Victim Turned Soldier (Indiana University Press, 2012).


Nguyễn Công Luận viết một quyển hồi ký đọc rất hay.  Ông từng là đảng viên đảng Việt Quốc, là một sĩ quan tâm lý chiến của quân lực Việt Nam Cộng Hòa.  Ông cũng bị "cải tạo" một thời rồi được bảo lãnh sang Mỹ.

Có lẽ sách này có giá trị nhiều nhất trong các chương viết về thời lớn lên của ông ở vùng nông thôn gần Nam Định.  Có rất ít sách viết về đời sống người thường trong thời kháng chiến chống Pháp.   Ông Luận là một người có tầm hiểu biết rộng rãi, còn nữa ông nhất định là một người có quan điểm.

Tôi khâm phục ông viết về vai trò của văn hóa trong thời chiến tranh ở Việt Nam.  Tuy nhiên, có những lúc ông viết những điều hoàn toàn vô căn cứ.  Một thí dụ ở trên là việc "nhạc vàng."  Đúng là chính quyền cấm nhạc ấy (mặc dù không cấm nhạc ấy một cách thẳng thắn).  Cái sự thật là năm 1968 đã có 7 người bị bắt, bị đưa ra toà và bị giam.   Không bao giờ có luật tử hình về nhạc vàng, không bao giờ có ai bị tử hình vì nhạc vàng.

Sau năm 1975 nhà nước Việt Nam cố ý bài trừ văn hóa thời Việt Nam Cộng Hòa.  Ông Thuận viết đúng về điều đó.  Nhưng vì ông viết lung tung về nhạc vàng ở trên thì thông tin của ông dễ bị coi như thiếu uy tín.