Wassup Phạm / Phở 99 - Sabzi (2012)

Tôi cám ơn em Lừng / Vu Pundit đã khám phá video thú vui này.

Trên video có lời dịch ghi phụ đề sang tiếng Việt, nhưng dịch kiểu này không chính xác và không nắm được không khí phàm tục của hạ lưu Mỹ.

Một thí dụ là câu đầu - "Back in the town, call up the goons" thành "Tôi gọi bạn bè của tôi" thì hoàn toàn sai.  Nghĩa của câu này là "Lại về thị khu, gọi các bạn khủng bố."  Rồi câu "For a six foot producer with the real heavy appetite" được dịch thành "Cho một người nhạc sĩ, cao ráo, ăn được nhiều" nhưng chính xác hơn thì dịch "Cho một nhà sản xuất cao hai mét thèm ăn thật nhiều."  Có hai nết rất rõ của lời rap ở hai câu ngắn này là khoe khoang (là nhà sản xuất cao) và tỏ ý phá hoại (bạn bè của rapper được gọi là goons - người khủng bố).

Câu "And it don't rhyme with 'yo' so quit the perpetrating there" nghe rất hay.  "Yo" là cách chào bạn của giới hạ lưu, nhưng rapper này muốn nhắc cho mọi người đừng phát âm chữ phở như phô (là phát âm thông dụng nhất với dân Mỹ).  Câu này được dịch thành "Và không phát âm giống chữ "gio" đừng tiếp tục sai nữa" mất cái hương vị của chữ "perpetrating" có nghĩa là phạm tội.

Có lẽ trường hợp lố bịch nhất là câu "If you come to the town I'll probably see you / If you're really down with the ill Viet food" dịch sang tiếng Việt thành "Tôi sẽ gặp bạn, khi bạn tới quê hương tôi / Nếu bạn muốn đi ăn thức ăn Việt Nam, ngon tuyệt vời."  Một vấn đề chính là giới rapper sẽ không bao giờ có thái độ "tôi" / "bạn."  Nói "tao" với "mày" thì mới đúng.  Một sai lầm lớn hơn là dịch chữ "town" thành quê hương.  Thực ra người rapper này tên Sabzi này là một người Mỹ gốc Iran.  Chữ "the town" (chứ phải "my town") không đầy xúc cảm như chữ quê hương.  Vậy dịch "Nếu mày tới cái khu thị chắc tao sẽ gặp mày."  "The town" cũng có thể hiểu như chỗ mà phải có mặt nếu muốn gặp các người có xì tin.  Cái câu sau có chữ slang - "down with" và "ill."  "Down with" có nghĩa ủng hộ hay thích thú.  Nghĩa đen của ill là  bệnh hoan, nhưng nghĩa lóng thì cũng gần "tuyệt vời" như được dịch ở trên.  Nhưng tôi nghĩ dịch ill ở với chữ "ngon khủng" hay "ngon khủng khiếp" thì giữ cái phong cách phàm tục của bài rap này.  Vậy "Nếu mày thật lòng mê các món Việt ngon khủng khiếp."

Tôi rất thích video này minh họa đời sống bụi đời / hạ lưu ở Mỹ.  Đi ăn phở vừa mới lạ vừa quen thuộc.  Các dân tộc sống ở Mỹ đến ăn phở như ăn burrito của Mễ chẳng hạn vì vừa rẻ, vừa ngon, vừa được làm như ý.  Các strip mall ở quận Cam, San José, Washington, Seattle (thành phố của Sabzi) có những tiệm như thế.  Có lẽ phần lớn khách là người Việt, nhưng các dân tộc khác ở Mỹ cũng đến ăn.  Các kẻ bụi đời lấy nước tương ớt (ở Mỹ các tiệm phở có tương ớt Sriracha của Thái Lan) chia ra rồi "hụt" lên như cocaine - vị cay của ớt được làm say mê như thế.  Rapper này cũng bàn đến các thực phẩm Á Châu khác như cà phê sữa đá, bánh mỳ, sữa đậu nành hàng Seo, trà đá Thái.

Bài rap này ca tụng phở là một điều tất nhiên rồi.  Nhưng trước tiên tôi nghĩ rằng bài này ca tụng đời sống ở Mỹ đã tạo điều kiện thưởng thức thức ăn và văn hóa của nhiều dân tộc.