Khối tình Trương Chi (Trương Chi's Multifold Love) - Phạm Duy (1945)

1.
Đêm năm xưa khi cung đàn lên tơ
One long ago evening when the lute stretched its silk
Hoa lá quên giờ tàn
Leaves, flowers had no memory of their decay
Mây trắng bay tìm đàn
White clouds drifted in search of their kind
Hồn người thổn thức trong phòng loan
A soul sobbed in a woman's chamber

Đêm năm xưa nghe cung đàn gây mơ
One long ago evening listening to a dreamy lute
Âu yếm nâng tà quạt
Lovingly she raises the slanting fan
Hồn gió đưa về thuyền
A soul sent by the wind back to the boat
Tưởng người trên sóng du thần tiên.
Imagining the person on the moving waves an immortal

Êm êm êm dần lan
Calm, calm, calm it slowly spreads
Cung Nam Thương mờ vang.
The tones of Southern Regrets faintly echo
Em yêu ai bờ sông nhớ thương ai trong đàn
You're in love with someone at the riverside, love someone in that playing

Xa xa xa rồi tan
Far, far, far, then it's gone
Cung Nam Ai thở than.
The tones of Southern Grief sigh
Ai thương em lầu buồn mỗi lúc khuya tàn canh
Does someone pity me in my sad palace every time midnight passes to daybreak

Rứt khúc đàn, lòng em thấy đê mê.
Plucking the lute, my heart feels ecstatic
Ôi tiếng đàn, lời không mong ước thề
Oh the lute playing, words with no desire for a vow
Đã thấy tàn, đời không gió xuân về
Having felt it end, a life of no returning spring wind
Khi tiếng ai dần xa.
As sound of someone getting further away

Tương tư một khối u sầu
Lovesick, a multifold sadness
Đợi chờ trăng lên để tan hết thương đau
Awaiting the moonrise for the pain to end
Mi em nước mắt hoen mầu
Your brow, stained by tears
Tóc chẩy ngàn hàng môi thắm còn đây.
Flowing hair, thousands of rich lips are still there.

Đêm năm xưa tương tư người hò khoan
On a night long ago, lovesick for the river's singer
Ôm ấp bao mộng vàng
Holding tightly to so many golden dreams
Cho tới khi gặp chàng
Until she met him
Thì đành tan vỡ câu chờ mong.
Then she had to accept the shattering of those expectant words

Đêm năm xưa trên con thuyền lẻ loi
One long ago evening upon a solitary boat
Khi chót yêu người rồi
When you had already loved him
Xa cách nhau vì đời
Apart because of life
Tủi hờn duyên kiếp bao giờ nguôi.
Fate's humiliation, will it ever subside?

2.
Đêm năm xưa ôm mối tình dở dang
That night long ago holding tight to a failed love
Chôn đáy sông hồn cầm
At the river bottom the lute's soul
Ai chết đêm nguyệt rằm
Who died on the full moon night
Nợ tình còn đó chưa đền xong.
Love's debt remaining, not yet rewarded?

Đêm năm xưa chưa nguôi lòng yêu ai
That night long ago someone's love not yet assuaged
Duyên kiếp trong cuộc đời
A love fated in life
Đem xuống nơi tuyền đài
Taken down into the grave
Để thành ngọc đá mong chờ ai.
To become a precious stone awaiting someone

Êm êm êm dần trôi
Calm, calm, calm drift past
Bao năm qua dần phai
Many years slowly fade
Ai xui nên ngọc kia vấn vương nơi lâu đài
Who was the cause of that stone lingering in the castle
Tay dâng lên một khay
An arm lifts a tray
Tim Trương Chi là đây
Trương Chi's heart is there
Trong đêm khuya tiệc trà vui bóng gia đình ai.
At a gay late night tea party with someone's family.

Rót nước vào, chợt thấy bóng ngưu lang
Pouring the drinks down, you suddenly see the celestial herder
Quanh chén trà, thuyền trôi theo tiếng đàn
Around the teacups, boats flow along with the lute's sounds
Có tiếng người vọng câu hát u buồn
There's the sound of someone's sad song resounding
Ai oán câu hò khoan.
Plaintive, the heave-ho song.

Nâng niu một chén âm hồn
Caress a cup with the man's soul
Mộng tình trăm năm nằm trong đáy ly gương.
Dream of a life-long love lying at the bottom, reflected in a wine glass
Khi xưa duyên chót phũ phàng
Long ago when fated love came to its violent end
Thiếp trả nợ chàng, nước mắt này dâng
The concubine paid her debt to him, these tears arose.

Đêm năm xưa yêu dấu người xa xăm
That night long ago loving him far away
Nâng chén trong lầu buồn
Raising a cup in the sad palace
Thương nhớ nơi ngàn trùng
Longing for that far away place
Lệ sầu rơi xuống câu hò khoan.
Melancholy tears fall down with the heave-ho song

Ôi duyên kia ai đã trả cho ai
Oh that fate love, who was you paid it back to who?
Cho mắt rơi lệ rồi
So eyes have dripped tears
Cho chén tan thành lời
So this cup dissolves into words
Để thành bài hát ru lòng tôi
Into a song to lull my heart

(Huế - 1945)

Trong cách nhìn của Phạm Duy sự tích Trương Chi thành một chuyện căn nguyên. Đàn / hay tơ đàn qua tay của Trương Chi tạo nên một không khí (cũng đầy ma lực như trong bài ca Văn Cao).

Có bốn bực chữ "hồn" trong ca khúc này: 1) Hồn người thổn thức; 2) Hồn gió đưa về thuyền; 3) Chôn đáy sông hồn cầm; 4) Nâng niu một chén âm hồn. Hồn đi theo quá trình từ người theo gió vào cầm (đàn) rồi thành âm hồn. Trong cuộc tiến trình này nhạc và tình (và nỗi buồn) đi theo các hiện tượng của hồn thành khối, thành vòng không kết.

Chuyện này xây ra trong một thuở chưa có thời gian - thời Genesis: "Hoa lá quên giờ tàn."

"Hồn người thổn thức trong phòng loan" - nàng / thiếp có phải buồn vì ngồi một mình trong phòng hay vì nhạc của Trương Chi làm cho nàng / thiếp có nhận thức thấy buồn? Có phải là nhạc là một hoa quả cấm? (như nhạc vàng?).

Nhưng âm nhạc / Trương Chi được khuyến khích do tình thương của nàng / thiếp: "Hồn gió đưa về thuyền." Nhưng huyền thoại này cũng đến với thời của chúng ta - nhạc / hồn của Trương Chi (qua sự nuôi dưỡng của nàng / thiếp) được hiện thân bằng một chén. Nói cụ thể hơn bằng một chén trà - chén trà tiêu biểu cho sự sum họp ấm áp của gia đình, của đời sống chung, của ân tình chung.

Có đầy đủ ý buồn trong ca khúc này: "lầu buồn," "câu hát u buồn," "Tương tư một khối u sầu." Nhưng rút cuộc căn nguyên buồn này được làm cho giúp vui trong một "đêm khuya tiệc trà vui bóng gia đình ai." Nghĩa là nhạc buồn không thành buồn. Nhạc vàng hóa vàng?

Tôi không thích những ca khúc kiểu 3 nhịp chậm cho lắm, vậy giai điệu của bài "Trương Chi" của Văn Cao hợp với tôi nhiều hơn. Nhưng tôi nghĩ rằng thông điệp của Phạm Duy hay hơn.

Bài ca "Khối tình Trương Chi" cũng có chất ca Huế như "Trương Chi." Chắc bài ca của Văn Cao cũng là cảm hứng cho Phạm Duy.

Nghe Mai Hương bộ lời 1 của bài ca "Khối tình Trương Chi."

Trương Chi (Trương Chi) - Văn Cao (1942)

Một chiều xưa trăng nước chưa thành thơ.
One afternoon long ago, before moonlit waters had been rendered into poetry,
Trầm trầm không gian mới rung thanh tơ.
Vibrations from the depths of space were set into motion on a silk string
Vương vất heo may hoa yến mong chờ.
In the languid northwest wind, expectant swallows and flowers.
Ôi tiếng cầm ca thu tới bao giờ
Oh, sounds of music and song, when will autumn arrive?
Lòng chiều bơ vơ lúc thu vừa sang.
Fore lorn heart of afternoon, when autumn had just arrived
Chập chờn đêm khuya thức ai phòng loan.
In flickering lights who was sleepless in the lady's chamber that midnight?
Một cánh chim rơi trong khúc nhạc vàng,
A bird on the wing came down during those golden musical strains,
Đây đó từng song the hé đợi đàn.
Here and there, each silk-curtained window, half-ajar, awaited the lute.
Tây hiên Mỵ Nương khi nghe tiếng ngân hò khoan mơ bóng con đò trôi.
At the west veranda, Mỵ Nương, upon hearing the mellifluous "heave-ho" resound from the ferry in the shadows,
Giai nhân cười nép trăng sáng lả ơi, lả ơi bên trời.
That beauty concealed a smile, the bright moon grew weak, so weak up in the heavens

Anh Trương Chi.
Trương Chi
Tiếng hát vọng ngàn xưa còn rung.
Your voice that has echoed for eons still rings
Anh thương nhớ
You're loved and missed
Oán trách cuộc từ ly não nùng.
We curse the sorrowful parting
Đò trăng cắm giữa sông vắng.
The moonlit ferry pushes through that empty river
Gió đưa câu ca về đâu?
Where has the wind carried the words you've sung?
Nhìn xuống đáy nước sông sâu,
Look to the bottom of the river's deep waters
Thuyền anh đã chìm đâu!
Where is your boat submerged!
Từng khúc nhạc xa vời,
With each distant piece of music,
Trong đêm khuya dìu dặt tiếng tơ rơi.
At midnight, slowly, rhythmically, sound tumbles down from strings of silk.
Sương thu vừa buông xuống bóng cây ven bờ xa, mờ xóa dòng sông.
The autumn fog just fallen upon the tree's shadow on the far riverbank, obscured the river's current
Ai qua bến giang đầu tha thiết,
Whoever passes the river docks feels touched
Nghe sông than mối tình Trương Chi.
Hears the river sigh for Trương Chi's love.
Dâng úa trăng khi về khuya, bao tiếng ca ru mùa thu.
The rising waters shade the moon yellow at midnight, so many songs lull autumn to sleep

Ngoài song mưa rơi trên bao cung đàn.
Outside that window the rain falls upon the lute's profusion of notes.
Còn nghe như ai nức nở và than.
It still sounds like someone's sob, someone's sigh
Trầm vút tiếng gió mưa cùng với tiếng nước róc rách ai có buồn chăng?
From below the wind and rain gust along with the gurgling waters, could it be someone's saddened?
Lòng bâng khuâng theo mưa đưa canh tàn,
A sorrowful heart comes with the rain, bringing the night watch's end,
Về phương xa ai nức nở và than
From afar it's like someone's sob, someone's sigh
Cùng với tiếng gió vương nhìn thấy ngàn nước lấp lánh in bóng đò xưa
Left behind together with the wind, see the vestiges of that ancient ferry in the shining waters

Đò ơi! Đêm nay dòng sông Thương dâng cao mà ai hát dưới trăng ngà.
Oh ferry! Tonight the Thương river has risen so high, but who is singing under that ivory moon?
Ngồi đây ta gõ ván thuyền ta ca trái đất còn riêng ta.
Sitting here tapping on the planks of the boat we sing, the world is ours alone.

Đàn đêm thâu.
The lute plays through the long night
Trách ai khinh nghèo quên nhau
Blaming those who look down on the poor forgetting each another
Đôi lứa bên giang đầu.
A happy couple at the river's beginning
Người ra đi.
One went and left
Với cuộc phân ly.
And with that separation
Đâu bóng thuyền Trương Chi?
Where's the trace of Trương Chi's boat?


Bài hát này nhắc đến một "khúc nhạc vàng." Tất nhiên đây là vàng 99 chứ phải là vàng vọt.

Ý bài ca này chủ yếu là về sức quyến rũ của ca nhạc. Ca nhạc ở đây là như ma lực. Nhạc nổi lên từ đầy sông và vang lên trong không gian. Nhạc thì huyền bí và đáng sợ vì có khả năng nhập vào hồn người nghe (Phạm Duy sẽ viết về điều này nhiều hơn). Như nhạc vàng, nhạc trong ca khúc này làm cho người nghe "thiếu quyết tâm." Nhưng tình yêu gần như không được nhắc đến trong ca khúc này - chữ "anh" xuất hiện một lần (anh Trương Chi) nhưng không có chữ em hay nàng nào trong ca khúc này. Toàn là âm nhạc hóa với thiên nhiên để gây cảm xúc.

Sự tích Trương Chi là một câu chuyện Việt Nam thuần túy nhưng chuyện này dù đẹp bao nhiêu cũng buồn bấy nhiêu với những chữ "từ ly não nùng," "nức nở và than," và "lòng bâng khuâng." Lý lịch của chàng Trương Chi thì tốt, nhưng cô Mỵ Nương thì phải là kẻ phong kiến bóc lột dân thường. Ý tôi muốn nói là cho đề tài này thành bài ca thì kết quả nhất định là nhạc vàng theo đúng ý nghĩa từ ấy. Cục Văn Hóa chính thức cho phép hát lại bài ca này từ ngày 15 tháng 10 năm 1989.

Tôi rất thích nghe Châu Kỳ hát bài này trên đĩa Philips hai mặt 467 và 468 với ban Thần Kinh Nhạc Đoàn. Chỉ có một đàn piano đệm (có phải là Trần Văn Lý chơi?) với một ống sáo nghe như đệm ngâm thơ. Nhưng bản ghi âm không có mặt trên mạng.

Hình ảnh của bài ca này rất Huế (dù sông Thương nằm ở miền Bắc và cô Mỵ Nương chắc chắn là dân Kinh Bắc). Có tên hai bài bản Huế là Nam Thương, Nam Ai. Nghe cụm từ "ngồi đây ta gõ ván thuyền ta ca" thì dễ nhạc đến một buổi ca Huế. Như thế có lẽ sự tích Trương Chi là dịp để biểu lộ những cảm xúc tuyệt vời trên một dòng sông đêm khuya.

Anh Ngọc hát bài ca "Trương Chi" rất hay với bản phối của nhạc sĩ Hoàng Trọng.

Con chim xanh miền quê nội

Eastern Bluebird (Sialia Sialis)

Vợ chồng con chim xanh đang nuôi con. Loại chim này khá hiếm và nhút nhát.

âm nhạc là vũ khí chiến đấu...

của thế giới tư bản?

Một bài trong báo New York Daily News 7/6/2010 (South Korea blasts pop music, propaganda over the border - Năm Triều Tiên tung ra nhạc pop, tuyên truyền qua biên giới) Joe Tacopino viết về cách áp dụng nhạc trong mặt trận của chiến tranh lạnh. Họ chọn ra một bài ca của ban nhạc 4minutes - một tý dụ là bài ca "HUH (Hit Your Heart)" [HUH (Đánh trái tim mày)].



Bài ca này có những ca từ:

I do what I want, I do it in my own way
I'm better than anyone, I, I'm on the top
...
Don't order me to do this or that
...
Chingaling chingaling chingaling hi

Tôi làm theo ý tôi, tôi làm theo cách của riêng tôi
Tôi giỏi hơn bất cứ ai khác, tôi, tôi là nhất
...
Đừng tôi bảo tôi phải làm cái gì đây đó


Tôi nghĩ đây cũng là thái độ của Bắc Triều Tiên - chúng tôi làm theo ý chúng tôi, đừng bảo chúng tôi. (Chính phủ Bắc Triều Tiên cũng hơi bị điên - vậy ca "chingaling chingaling" cũng được)

Thế này gọi là tâm lý chiến? "...[T]he revealing outfits worn by the performers and their provocative dances could have a considerable impact on North Korean soldiers" [Bộ quần áo hở của các diễn viên mặc và những vũ điệu giật gân có thể chạm mạnh một cách đáng kể với các quân nhân Bắc Triều Tiên].

Ban nhạc 4minute (nguồn KPCulture blog)

Chắc chính phủ Bắc Triều Tiên cũng nghĩ như thế - họ dọa sẽ bắn đại bác để pha các loa tuyên truyền này.

May mà các nước khác có đủ sức tinh thần để đói phó với cách tuyên truyền giật gân này.

David Gilmour - The Shadows - Stratocaster

"The way I play melodies is connected to things like Hank Marvin and the Shadows--that style of guitar playing where people can recognize a melody with some beef on it." [Lối gẩy các giai điệu của tôi có liên hệ với những cái như Hank Marvin với ban The Shadows--cái phong cách chơi ghi ta mà thính giả nhận ra một giai điệu có thịt thà ở trên] Alan Di Perna phỏng vấn David Gilmour trong tạp Guitar World tháng 5 năm 2006, tr. 59.



Tôi không biết chơi ghi ta, vậy không có quan niệm của một tay chơi ghi ta. Vì thế xem video ở trên tôi mới hiểu biết tại sao nhiều bạn bè của một lứa tuổi nào đó mê nhạc cả hai ban nhạc The Shadows và Pink Floyd. Hình như một nguyên nhân là cái phong cách chơi giai điệu như David Gilmour kể ở trên. Một nguyên nhân nữa là cây đàn Fender Stratocaster. Cái cách chơi đàn Fender Stratocaster áp dụng nhiều tiếng rụng, nhiều luyến láy - như một giọng hát, như nhạc truyền thống Việt Nam, như cây đàn ghi ta lõm của cải lương, như đàn ghi ta hawaii.

Nghe một tí David Gilmour lúc trẻ



David Gilmour chơi đoạn độc tấu giới thiệu bài "Shine On You Crazy Diamond." Nghe khá dân tộc chứ?

"Những vấn đề điện ảnh, chất lượng nghệ thuật và hiệu quả xã hội" (trích) [Problems of Cinema, Artistic Quality and Social Efficacy] - Trần Độ (1987)

* Lược ghi bài nói chuyện với những người làm công tác điện ảnh ở Hà Nội (tháng 2-1987) (* An abridgement of a conversation with those working in film in Hanoi (February 1987) - Trần Độ. Đổi mới và chính sách xã hội, văn hóa. (Nxb TPHCM, 1988), tr. 67-77.

tr. 70 - Quan niệm về chất lượng nghệ thuật còn có nhiều điều chưa đủ và có nhiều điều còn lệch lạc. Nhiều lúc, nhiều chỗ người ta nói đến chất lượng nghệ thuật hình như chỉ thiên về tư tưởng của tác phẩm; và coi đó là một tiểu chuẩn quan trọng của chất lượng. Người ta cũng lấy đó làm tính chất quan trọng nhất để xem xét đánh giá tác phẩm. Khi đặt vấn đề này cùng với vấn đề hiệu quả xã hội thì nó lại đặt ra nhiều chuyện khác. Thật ra, nội dung tư tưởng của tác phẩm nếu không có chất lượng nghệ thuật bảo đảm thì cũng không có hiệu quả xã hội mà cũng không thể gọi là chất lượng được. Thậm chí có nhiều lúc nó lại phản tác dụng.

The conception of artistic quality still has many inadequacies and distortions. On many occasions one speaks of artistic quality as if only inclined towards a work's ideology; and sees that as the important factor for quality. One also takes that as the most important characteristic to examine and appraise a work. When raising this question along with the questions of social efficacy it also brings up many other matters. In fact, the ideological subject matter of a work, if it doesn't have a guaranteed artistic quality it will also have no social efficacy and cannot be said to be of quality. In fact, often it's ineffective.

tr. 71 - Cần phải quan niệm một cách rõ rệt rằng: chất lượng của một tác phẩm phải có cả chất lượng tư tưởng và chất lượng nghệ thuật, chỉ có chất lượng nghệ thuật mới đảm bảo cho chất lượng tư tưởng. Chất lượng nghệ thuật và chất lượng tư tưởng phải trong một thể thống nhất mà những người sáng tác phải hết sức quan tâm đến chất lượng nghệ thuật.

We must conceive of this clearly: the quality of a work must have both ideological quality and artistic quality, only when there's artistic quality can you guarantee the ideological quality. Artistic quality and ideological quality must be united and creators must pay attention to artistic quality with all their strength.


Chưa đủ và lệch lạc. Trần Độ nói thế về tình trạng đánh giá sinh hoạt văn nghệ theo tư tưởng của các tác phẩm và sự coi nhẹ vai trò của "chất lượng văn nghệ."

Chất lượng văn nghệ là một khái niệm rất khó định nghĩa. Đã có bao nhiêu nhà triết lý, người chuyên môn về thẩm mỹ học vắt óc để giải quyết vấn đề này - Khổng Tử, Plato, Aristotle, Kant, Hegel, Dewey, Nietzsche, Lenin, Mao Trạch Đông, v.v. Rút cuộc thì cái khái niệm chất lượng thuộc về các xã hội nói chung và những cơ sở và con người cai trị các xã hội nói riêng. Nếu hiểu rõ về tư tưởng học thì phải kết luận như thế.

Trần Độ vẫn muốn các tác phẩm nghệ thuật có chất lượng tư tưởng cao. Tư tưởng nào? Tư tưởng xã hội chủ nghĩa - sự công bằng trong xã hội? một nền kinh tế được công động hóa? Hay tư tưởng chủ nghĩa dân tộc? Chất lượng tư tưởng như chất lượng nghệ thuật cũng khá mịt mù. Ước mà có những tài liệu giải thích cụ thể hơn và chính xác hơn.

Trong cuộc nói chuyện này thì mục đích của Trần Độ là chỉnh lý mối quan hệ giữa hai kiểu đánh giá chất lượng này. Trước tiên phải chủ tâm đến chất lượng nghệ thuật (dù chất lượng nghệ thuật không được định nghĩa cho rõ).

Hải Phòng, 14 tháng 2 năm 1981

Xem một phim tư liệu quay ở Hải Phòng cách đây 29 năm. Đoạn phim này được quay cho công trình Vietnam: A Television History (Việt Nam: Một phim lịch sử cho truyền hình) năm 1983.

Một thành phố toàn người đi xe đạp sao mà êm ái, dễ chịu thế!

Hoa cỏ mùa xuân (Flowers and Grasses of Spring) - Bảo Chấn (1997)

Này là cỏ non rất mềm
This is fresh grass, quite soft
Này là mùa xuân rất hiền
This is spring, quite nice
Này là hoa rất thơ
This is a flower, quite like a dream
Này là giọt sương trĩu nặng
This is a drop of mist weighing it down
Hạt ngọc trên lá cỏ trên bông tầm xuân trước hiên nhà
A gem on the blade of grass, upon the dog rose blossom before the veranda

Vì em đã biết anh chiều qua
Because you knew me from an evening before
Người em vẫn thấy khi nằm mơ
Someone you still see as you lie dreaming
Người vừa hiền khô, dễ thương lại vừa đẹp trai nhất vùng đến theo cùng hoa cỏ của mùa xuân
Someone gentle and mind, likable, the most handsome in the realm comes with the flowers and grasses of spring

Và mùa xuân biết em biết em đã mang một mối tình (woo) biết em biết em thế nên cỏ hoa thật là dễ thương.
And spring knows you, knows that you possess a love (woah) it knows you, knows you, that's why the flowers and grass are likable.


Phong cách bài ca này phải coi là rất tiêu biểu của giai đoạn đầu của Làn Sóng Xanh. Bài "Hoa cỏ mùa xuân" cũng dễ thương, giản dị, hợp với nhiều danh ca của thời ấy - Thanh Lam, Mỹ Linh, Thu Phương và Quang Linh có hát bài này.

Hình như "Hoa cỏ mùa xuân" có vào top 10 của Làn Sóng Xanh từ tháng 12 1998 và được làm bài ca số một của tháng ấy. "Mùa xuân là mùa" viết niềm hy vọng và đây là một ca khúc của một cảm giác tình yêu đầy hy vọng.

Theo website Đặc Trưng thì nhạc của bài ca này là "Touch Me When We're Dancing" [Hãy gần em/anh lúc nhảy chung - hay dịch cho chính xác hơn - Hãy sờ em/anh lúc nhảy chung] của Terry Skinner, J. L. Wallace, và Ken Bell mà nhóm The Carpenters cho phổ biến năm 1981. Viết thế không đúng gì cả và rất bất công cho nhạc sĩ Bảo Chấn. Hai bài chỉ có một nét chung là mô típ "whoa" như sau:

Nguồn: Carpenters Anthology (Hal Leonard, 2001)

Nguồn: 99 Bài hát được nhiều người yêu thích (Nxb Thanh Niên - Báo Hà Nội Mới, 2000)

Đúng là năm nốt đầu tiên y hệt nhau, nhưng các nốt sau thì khác về tiết tấu, cao độ và cách hòa âm. Bảo Chấn có biết bài ca này, có được ảnh hưởng của bài này? Cũng có thể - tôi không biết được. Bài ca "Hoa cỏ mùa xuân" là một bài ca ngũ cung và bài ca "Touch Me When We're Dancing" cũng thế. Ngũ cung cũng là một nét của nhạc dân gian Mỹ. "Touch Me When We're Dancing" vốn là một bài ca đồng quê (country). Giai điệu có năm nốt ngũ cung đi lên rất là bình thường trong nhạc của trái đất này - cả Á, Âu và Mỹ.

Sau đây là live show của Thanh Lam hát "Hoa cỏ mùa xuân." (Trong đoạn đầu Thanh Lam trông rất là cô giáo).



Rồi bài ca "Touch Me When We're Dancing" của The Carpenters trình diễn:



Rồi nhóm nhạc đồng quê Alabama trình diễn:



[Ca từ của Touch Me When We're Dancing nếu dịch sang tiếng Việt chắc sĩ bị coi như là văn hóa đối trụy]

Nghe rét đến, nhớ về Hà Nội (Hearing The Chill Has Come, I Long For Hanoi) - Xuân Quỳnh (1978)

Em ở đây giữa nắng mênh mông
I'm here in the expansive sunlight
Mùa trái lạ, điệp trùng bờ bến lạ
A season of strange fruit, vastness at a strange dock

Đất hoang dã gọi tay người đến vỡ
This wilderness calls out for hands to clear it
Thép gai còn nham nhở dấu ngày qua
Barbed wire yet stained, a trace of days past
Những đoàn người đi lập lại làng quê
Detachments to go to restablish the village
Bàn tay trắng bắt đầu nhen bếp lửa
Empty hands begin to arouse the flames
Trận mưa đầu trên luống cày mới vỡ
The first downpour upon furrows newly plowed
Hạt lúa đầu qua kẽ ngón tay chai
The first rice seed passes from the cleft of calloused fingers
Đất ở đây gắn người với con người
The land here brings people together
Biết thương yêu và hiểu về Tổ quốc
Who love and understand the Fatherland
Nhưng ở đây chưa bao giờ biết rét
But here they've never known the chill
Chỉ mình em nghe rét nhớ về anh
It's only I who hear of the chill and long for you
Miền nắng xa thăm thẳm một mình
Alone in a sun-drenched far off land
Nghe rét đến nhớ về Hà Nội
I hear of the chill and long for Hanoi
Mùa thay lá của những hàng cơm nguội
Seasons change the hackberry's leaves
Đường Nghi Tàm bát ngát gió Hồ Tây
Nghi Tàm Street's endless wind from the West Lake
Trời thủ đô đang đổi màu mây
The capitol's skies change their cloud's color
Trong quán nhỏ tách cà phê ấm nóng
In a small stall, a cup of warm coffee
Thương màu cúc giữa đông vàng rạo rực
I love the chrysanthemum's hue midst golden fields ablaze
Đêm phương Nam em thức nhớ về anh
Southern nights I awaken, long for you
Căn phòng con riêng của chúng mình
The little room we had to ourselves
Nước trong phích, hoa trong bình gốm cũ
Water in a thermos, flowers in an old earthen vase
Sách trong giá và thơ trong trí nhớ
Books on shelves and poetry on our minds
Viết ra rồi, anh đọc em nghe
Written out, you read them to me
Cửa mở ra, đường phố dưới kia
The door opens on the street down there
Những màu áo báo gió mùa đã tới
Colors of coats announce the season's arrival
Trẻ đi học thu hai tay vào túi
Kids going to school gather two hands in their pockets
Nắng ẩn vào sau những mái nhà riêng
Sunlight shelters behind the private homes
Chiều mùa đông anh đi dạo cùng em
Winter evenings you would stroll with me
Qua phố cũ, qua những đường phố mới
Past old lanes, past brand-new streets
Gạch vừa lát, hàng cây còn trẻ tuổi
Bricks just laid, young rows of trees
Những ngôi nhà như tiếng hát lên cao
Home like a voice being raised
Năm cửa ô, năm lối đi vào
Five city gates, five entrances
Của hoa trái, su hào, bắp cải
For flowers, fruit, kohrabi, cabbage
Của tình yêu ra đi và trở lại
Of love that goes out and returns
Mùa đông này biết có những ai xa?
This winter who are those who are far away?
Em ở đây, đất mới bao la
I'm here, this vast new land
Bàn tay nhỏ che dưới trời nắng gắt
My small hands shade me under this blazing sun
Những đàn chim bay tìm nơi đất ấm
Flocks of birds look for a warm, pleasant land
Em muốn mang chút nắng tới quê nhà
I'd like to bring a little sunlight to my native home

Nguồn: Xuân Quỳnh, Lời ru trên mặt đất, Nxb Tác phẩm mới, 1978

Chắc bài thơ này có chất tiểu sử. Có phải là Xuân Quỳnh có đi thực tế ở một vùng kinh tế mới ở miền Nam? Nếu đúng như thế thì vùng kinh tế là của dân Bắc vô Nam (ngón tay chai của nông dân chứ phải là người đô thị).

Nghe trời rét thì nhớ nhà, nhớ người nhà. Tất nhiên nhớ đến cảnh quê nhà, cảnh ngôi nhà mình. Nhưng nếu quê nhà mình bị rét thì cũng muốn gửi chút nắng lên.

Ý xây dựng đất nước xã hội chủ nghĩa cũng lãng mạn thơ mộng (Đất ở đây gắn người với con người / Biết thương yêu và hiểu về Tổ quốc). Ở quê Hà Nội thì mới có xây dựng rồi - "Qua phố cũ, qua những đường phố mới / Gạch vừa lát."

Hai người (vợ chồng) yêu nhau có "Căn phòng con riêng của chúng mình." Về tài sản thì không có gì mấy, "Nước trong phích, hoa trong bình gốm cũ," nhưng nghe ra rất ấm áp, đẹp đẻ, lý tưởng. Tôi thấy bốn câu này nhiều nhất: "Những ngôi nhà như tiếng hát lên cao /Năm cửa ô, năm lối đi vào / Của hoa trái, su hào, bắp cải / Của tình yêu ra đi và trở lại." Bao nhiêu bài thơ có quả su hào? Những thực phẩm đi lại qua năm của ổ rất đơn sơ, rất ngày thường nhưng những cái này được mô tả song song với tình yêu. Đây là tình yêu trưởng thành không phải là tình yêu mới, tình yêu mê dại. Những cái như hoa trái, củ cải là một nguồn nuôi dưỡng và sự nuôi dưỡng cũng rất cần thiết cho một tình yêu dài lâu.

Tựa vào vai anh (Lean On My Shoulder) - Bảo Thạch (2010)

Khánh Phương ca

Trong mùa đông này anh vừa hy vọng có thể là một bờ vai để cho em luôn nương tựa những lúc em cảm thấy cô đơn
This winter I hope that I can be a shoulder for you to always lean on when you feel lonely
Cũng có thể là một chỗ dựa tinh thần để em luôn cảm thấy đêm nay bên cạnh em
And perhaps a spiritual support so that you alway feel like I'm by your side

Phải chi đêm trôi mau để tia nắng ấm áp, sớm mai kia, ôm lấy em giấc mơ nhẹ nhàng, bình minh lên mang theo từng hơi ấm cho em, giống như có anh kề bên.
If only the night had floated quickly past allowing the warm rays of sun of some morning to caress you in a light dream, its dawn arising to bring warm breath to you like it was I was beside you
Ngày yêu em, anh đâu nào hay biết có lúc, trái tim ta đau đớn khi cách xa nhiều vậy, chỉ mong em, mãi mãi được hạnh phúc trong đời dẫu mai, hai chúng ta không còn nhau.
When I loved you I never could have known that there would be times that our hearts would hurt from being so far apart, I just hope that forever and ever you will have happiness in life although tomorrow we two won't have each other.

Đã có những lúc buông xuôi dần
There are moments that gradually run their course
Đã có những lúc quên kỷ niệm, từng kỷ niệm ngọt ngào ngày nào khi cõi lòng băng giá.
There were moments we forgot memories, each sweet memory any day when hears were frozen

Phút chốc nước mắt dâng trong lòng, cố gắng nắm lấy cơn mơ mộng, để thêm một lần tựa vai nhau bước đi.
Instances when tears flood the heart, try to hold on to the dream, so that once more we can lean on each others shoulders and step forward.

Một lần lại được bên em, một lần lại được yêu em, một lần nữa chúng ta cho nhau giấc mơ êm đềm ban đầu.
Once I could be with you, once I could love you, once more we should give each other that original, serene dream
Ngày ngày lại dành cho em, hãy tựa vào vai anh xem, nhẹ nhàng những yêu thương bên em rất nhanh không còn mong manh.
Day by day I reserve for you, lean on my shoulder and see, lightly the love next to you will quickly lose its ephemerality

Dịu dàng một bờ vai êm, chở che ngày ngày đêm đêm, chẳng còn những đau thương khi anh khẽ hôn lên bờ môi mềm.
Tenderly a gentle shoulder, to protect you day and night, there will be no more pain once I lightly kiss your soft lips
Một lần lại được yêu em, hãy tựa vào vai anh xem, một lần nữa anh đem bao nhiêu giấc mơ bên cạnh em.
Once I can love you, lean on my shoulders and see, once more I'll bring so many dreams back to your side.

[trên giấy]
Anh xin lỗi
I'm sorry
Hãy tựa vai anh
Lean on my shoulder
Cho anh thêm một cơ hội :(
Give me a chance :(
Em nhé
OK dear



Tôi có răng sửa cho ca sĩ Khánh Phương. Ca sĩ này có giọng hát khàn đầy truyện cảm. Video của ca khúc này có hai nhân vật, Khánh Phương và người mẫu. Cả hai đều như con ma muốn tiếp xúc với nhau nhìn không nhìn thấy nhau dù nhân vật của Khánh Phương luôn cố gắng. Ca từ rất lãng mạn có những câu dài như nhiều ca khúc miền Nam trước 1975. Đoạn đầu có bộ dây điện tử. Trong điệp khúc thì bộ trống điện tử có nhịp hơi disco. Bản phối của ca khúc này cũng có hợp xướng điện tử (vocoder) hát cùng Khánh Phương hơi hơi chất nhạc Hong Kong hồi trước.

Tuần này ca khúc này được vị trí số một trên danh sách top 10 của zing.com.